Spółka komandytowa
Jedną z częściej występujących struktur spółki komandytowej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, która pozwala na znaczne ograniczenie odpowiedzialności prawnej w prowadzonym biznesie. Dodatkowo do końca 2020 r. funkcjonowanie w ramach takiego modelu dawało korzyści podatkowe. Po zmianie przepisów i opodatkowaniu spółek kapitałowych CIT podatnicy zaczęli zastanawiać się, jak mogą w dalszym ciągu korzystać z utworzonych struktur prawnych. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i objęcie spółek komandytowych CIT spowodowało powstanie podwójnego opodatkowania, tj. raz działalności spółki komandytowej, a następnie wypłaty osiągniętego zysku.
Zakupu usług doradczych od komplementariusza
We wskazanej wyżej strukturze spółki z o.o. sp. k. komandytariusze spółki komandytowej decydują się na zwieranie ze spółką różnego rodzaju umów, z czego najchętniej wybierane jest świadczenie usług doradczych. Zawieranie takich umów pozwala na wypłatę środków finansowych ze spółki i ograniczenie negatywnych skutków podwójnego opodatkowania w związku ze zmianą przepisów CIT. Innymi słowy, poprzez zawieranie umów na doradztwo ze wspólnikami można uniknąć negatywnych skutków podwójnego opodatkowania.
Organy podatkowe nie kwestionują zakupu usług doradczych od komplementariusza, o ile spełnione będą warunki uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2021 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.79.2021.1.BJ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że spółka komandytowa może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatki na zakup usługi doradczej wykonywanej w ramach odrębnej umowy przez komandytariusza prowadzącego odrębną od spółki działalność gospodarczą. Podobnie wypowiedział się organ podatkowy w interpretacji indywidualnej z dnia 16 października 2019 r. nr 0112-KDIL3-3.4011.265.2019.6.WS. W konsekwencji spółka komandytowa powinna zadbać, aby ponoszone wydatki na zakup usług doradczych były faktycznie poniesione przez podatnika, na faktycznie wykonane czynności, będące w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, a ich celem jest osiągnięcie przychodów podlegających opodatkowaniu CIT lub zabezpieczenie źródła przychodów. Związek z przychodami może być bezpośredni, gdzie efekt prac i usług doradczych przekłada się bezpośrednio na sprzedaż opodatkowaną, lub częściej spotykany przy usługach doradczych związek pośredni. Ponadto takie wydatki powinny być należycie udokumentowane, co jest bardzo istotne w przypadku usług niematerialnych. Przykładowo dla usług doradczych należy archiwizować e-maile z poradami, opinie, komentarze oraz inne dokumenty potwierdzające, że usługi doradcze zostały faktycznie wykonane.
Doradztwo a zarządzanie
Dokonując zakupu usług doradczych od komandytariusza, należy zwrócić uwagę, że nie mogą to być koszty związane z usługami zarządzania. Co do zasady ten obszar zarezerwowany jest dla komplementariusza. Zgodnie z art. 121 § 1 KSH komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ponadto zgodnie z art. 117 KSH reprezentować spółkę mogą jedynie komplementariusze. Warto także zaznaczyć, że forma prawna spółki komandytowej ogranicza odpowiedzialność komandytariusza do wysokości sumy komandytowej, czyli jego „wkładu w spółkę”, podczas gdy odpowiedzialność komplementariusza jest w zasadzie nieograniczona. Oznacza to, że komandytariusz nie powinien świadczyć usług zarządczych, a w niektórych przypadkach ciężko jest odróżnić doradztwo od zarządzania.
Rozróżnienie pomiędzy usługami doradczymi a zarządzaniem spółką jest bardzo istotne z perspektywy prób ewentualnego zakwestionowania wydatków na rzecz wspólnika przez organy podatkowe. Wykonując czynności zarządcze w ramach doradztwa, organy podatkowe mogą wskazać, że jedynym celem takich umów było uniknięcie negatywnych skutków objęcia spółek komandytowych ustawą o CIT i w konsekwencji zakwestionują taki wydatek.
Limit kosztów uzyskania przychodów
Pomimo korzystnego stanowiska fiskusa więksi podatnicy powinni zwrócić szczególną uwagę na kwestię ograniczenia w kosztach zakupu usług niematerialnych od podmiotów powiązanych w sytuacji, gdy koszty takich usług przekroczą określone ustawą progi (art. 15e ustawy o CIT). Ograniczeniu temu podlega bardzo szeroki katalog usług niematerialnych, zawierający m.in. usługi doradcze, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, reklamowe, badania rynku, ubezpieczeń i poręczeń. Ponadto ustawodawca przewidział, że świadczenia o podobnym charakterze także powinny być objęte limitowaniem. Roczny limit wynosi 3 mln zł powiększony o 5% wartości podatkowej EBITDA (zysku operacyjnego) podmiotu.
Dokumentacja cen transferowych
Dodatkowo dla transakcji kontrolowanej po przekroczeniu określonych progów dokumentacyjnych należy sporządzić dokumentację cen transferowych. Oznacza to także, że wynagrodzenie za świadczone usługi powinno być kalkulowane w oparciu o wartość rynkową takich świadczeń. W tym zakresie warto sporządzić analizę porównawczą oraz wcześniej zebrać argumentację zabezpieczającą ustalone wynagrodzenie.