W erze globalnej mobilności zawodowej i kapitałowej coraz więcej Polaków uzyskuje dochody z zagranicy. Najczęściej chodzi o Wielką Brytanię – kraj, który od lat przyciąga naszych obywateli do pracy, prowadzenia działalności gospodarczej czy inwestowania. W takim kontekście kluczowa staje się znajomość zasad opodatkowania dochodów uzyskiwanych w UK przez osoby będące polskimi rezydentami podatkowymi.
- Umowa Polska–Wielka Brytania i ustawa o PIT
- Metody unikania podwójnego opodatkowania
- Dochody
- Certyfikat rezydencji – jak i po co go zdobyć?
- Najczęstsze błędy i pytania
- Praktyczne przykłady
- Podsumowanie – kluczowe wnioski
Umowa Polska–Wielka Brytania i ustawa o PIT
Gdy dochód powstaje w jednym kraju (UK), ale osoba fizyczna podlega obowiązkowi podatkowemu w innym kraju (PL), może dojść do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Aby tego uniknąć, Polska i Wielka Brytania zawarły umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Podstawą regulującą zasady opodatkowania dochodów między oboma państwami jest:
- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i zysków majątkowych, podpisana 20 lipca 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 250, poz. 1840).
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) – szczególnie art. 27 i 27g.
Zanim przejdziemy do konkretów, trzeba ustalić rezydencję podatkową, bo to ona decyduje, w którym kraju należy rozliczyć cały globalny dochód.
Osoba jest polskim rezydentem podatkowym, jeśli:
- posiada w Polsce centrum interesów życiowych (np. rodzina, nieruchomość, działalność), lub
- przebywa w Polsce powyżej 183 dni w roku podatkowym.
Wówczas podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu – musi rozliczyć w Polsce wszystkie dochody, również zagraniczne.
Metody unikania podwójnego opodatkowania
W umowie z UK obowiązuje metoda proporcjonalnego odliczenia (ang. credit method). Oznacza to, że dochód uzyskany za granicą (np. w UK) jest opodatkowany również w Polsce, ale podatek zapłacony za granicą można odliczyć od podatku należnego w Polsce. Jeśli zagraniczny podatek jest niższy niż polski, dopłacamy różnicę w Polsce.
Zgodnie z art. 14 umowy:
- dochód z pracy najemnej opodatkowany jest w kraju, w którym praca jest wykonywana, chyba że pracownik przebywa tam krócej niż 183 dni w ciągu 12 miesięcy i wynagrodzenie wypłaca pracodawca spoza tego kraju.
Dla polskiego rezydenta, który pracuje w UK na etacie przez większość roku:
- UK pobiera podatek u źródła (np. PAYE),
- w Polsce należy wykazać ten dochód i zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia.
Jan, polski rezydent, pracował w Londynie przez cały rok 2024, uzyskał 40 000 GBP i zapłacił 7 000 GBP podatku. W Polsce przelicza dochód na PLN i rozlicza według skali podatkowej, odejmując 7 000 GBP przeliczone na PLN od polskiego podatku.
Dochody
Z działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 7 umowy, dochód z działalności gospodarczej opodatkowany jest w kraju siedziby firmy, chyba że istnieje zakład w drugim państwie.
Jeśli polski rezydent prowadzi działalność gospodarczą tylko w UK (np. jako self-employed):
- opodatkowuje dochód w UK,
- musi go wykazać również w Polsce, stosując metodę proporcjonalnego odliczenia.
Uwaga: W przypadku braku certyfikatu rezydencji może dojść do naliczenia pełnego podatku w obu krajach.
Z dywidend
Zgodnie z art. 10 umowy:
- dywidendy wypłacone przez spółkę z UK mogą być opodatkowane w Polsce,
- UK może pobrać podatek u źródła, ale nie wyższy niż 10%.
Polski rezydent otrzymuje 1 000 GBP dywidendy od spółki notowanej w Londynie. UK pobiera 10% podatku (100 GBP). W Polsce rezydent dolicza dywidendę do dochodu i rozlicza ją według 19% stawki, odliczając 100 GBP.
Z emerytur i rent
Zgodnie z art. 17 i 18 umowy:
- emerytury i renty z systemów publicznych (np. brytyjskie NHS lub państwowa emerytura) są opodatkowane tylko w UK,
- prywatne emerytury mogą podlegać opodatkowaniu w Polsce.
W praktyce większość świadczeń emerytalnych z UK nie podlega opodatkowaniu w Polsce, ale trzeba je wykazać w rocznym PIT.
Z majątku – nieruchomości i zyski kapitałowe
Nieruchomości (art. 6): dochód z najmu lub sprzedaży nieruchomości opodatkowany jest w kraju, w którym położona jest nieruchomość.
Zyski kapitałowe (art. 13): dochody ze zbycia majątku ruchomego (np. akcji) opodatkowane są zwykle w kraju rezydencji podatkowej – czyli w Polsce.
Polski rezydent sprzedaje akcje spółki brytyjskiej – rozlicza podatek w Polsce wg stawki 19%.
Certyfikat rezydencji – jak i po co go zdobyć?
Certyfikat rezydencji to dokument potwierdzający, w którym kraju dana osoba ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
W praktyce:
- przy wypłacie dywidendy, odsetek lub należności z UK, warto przedstawić brytyjskim podmiotom polski certyfikat rezydencji, by ograniczyć pobór podatku u źródła,
- w Polsce należy pozyskać go z urzędu skarbowego (formularz CFR-1), ważność: 12 miesięcy.
Czy po Brexicie coś się zmieniło? Brexit nie unieważnił umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowa z 2006 r. nadal obowiązuje, ponieważ jest to umowa bilateralna, a nie oparta na prawie UE.
Jednak:
- zmieniły się formalności – więcej przypadków wymaga dokumentacji lub certyfikatów,
- trudniej uzyskać niektóre zaświadczenia z UK (np. o zapłaconym podatku),
- niektóre zasady (np. w VAT lub ZUS) mogą wyglądać inaczej, ale nie wpływa to na PIT.
Najczęstsze błędy i pytania
Do najczęstszych błędów należą:
- Brak zgłoszenia zagranicznych dochodów w Polsce – mimo zapłaty podatku w UK, obowiązek wykazania dochodu w PIT nadal istnieje.
- Zła metoda unikania podwójnego opodatkowania – błędne zastosowanie metody wyłączenia z progresją zamiast metody proporcjonalnej.
- Brak certyfikatu rezydencji – może prowadzić do nadpłaty podatku u źródła.
- Niewłaściwe przeliczenie walut – trzeba stosować kursy NBP z dnia poprzedzającego uzyskanie przychodu.
Praktyczne przykłady
Praca w UK przez cały rok: Anna, polska rezydentka, pracuje w UK, zarabia 30 000 GBP, płaci 3 500 GBP podatku. W Polsce wykazuje dochód i stosuje proporcjonalne odliczenie – dopłaca różnicę, jeśli podatek w PL wychodzi wyższy.
Dywidenda z UK: Tomasz, inwestor z Polski, otrzymuje 5 000 GBP dywidendy, UK pobiera 500 GBP (10%). Tomasz dolicza 5 000 GBP do PIT-38 i odlicza 500 GBP.
Dochód z firmy w UK: Marta prowadzi działalność jako self-employed. Dochód 50 000 GBP, podatek w UK – 7 500 GBP. Marta wykazuje dochód w PIT-36 i odlicza zapłacony podatek brytyjski.
Podsumowanie – kluczowe wnioski
Polska i UK mają aktualną, działającą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dla polskich rezydentów kluczowe jest rozpoznanie dochodów i zastosowanie właściwej metody rozliczenia. Metoda proporcjonalnego odliczenia oznacza konieczność rozliczenia dochodu w Polsce i ewentualnej dopłaty podatku. Niezbędne jest dokumentowanie dochodów i podatków zapłaconych w UK – certyfikat rezydencji, zaświadczenia o podatku. Brexit nie zmienił zasad rozliczenia dochodów z UK w zakresie PIT.