Zmiany art. 107 ustawy o podatku akcyzowym wprowadziły:
- z dniem 1 stycznia 2015 r. – ustawa z 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, oraz
- z dniem 1 kwietnia 2015 r. – ustawa z 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
Pierwsza zmiana doprecyzowuje krąg podmiotów uprawnionych do wnioskowania o zwrot akcyzy. Druga natomiast określa szczegółowo organy orzekające o tym zwrocie w związku z tzw. centralizacją finansów w Służbie Celnej.
O zwrot akcyzy z tytułu eksportu bądź dostawy wewnątrzwspólnotowej samochodu osobowego można się ubiegać w terminie jednego roku od dnia dokonania tego eksportu lub dostawy.
Kiedy można wnioskować o zwrot akcyzy od wywożonego za granicę samochodu osobowego
Podstawową zasadą określoną w art. 107 ustawy o podatku akcyzowym, niezmienną od momentu uchwalenia tego przepisu, jest możliwość ubiegania się o zwrot podatku akcyzowego od samochodu osobowego, który wywiozło się z Polski w ramach bądź to eksportu, bądź to dostawy wewnątrzwspólnotowej, tylko i wyłącznie w terminie jednego roku od dnia dokonania tego eksportu lub dostawy. Wszelkie wnioski o zwrot akcyzy złożone po tym terminie uznawane są za bezzasadne i odmawia się dokonania takiego zwrotu.
Kolejnym niezmiennym warunkiem jest to, że kwota akcyzy, o której zwrot ubiega się uprawniony, nie może być niższa od tzw. minimalnej kwoty zwrotu, która jest określana przez Ministra Finansów. Obecnie ciągle obowiązuje – wynikająca z § 4 rozporządzenia z 24 lutego 2009 r. w sprawie zwrotu akcyzy od samochodu osobowego – kwota w wysokości stanowiącej równowartość w złotych polskich 10 euro według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia złożenia wniosku. Na przykład dla wniosku złożonego 6 marca 2015 r. byłaby to kwota 41,29 zł.
Pamiętać przy tym należy, że nie jest to kwota akcyzy od jednostkowego samochodu, ale kwota zwrotu, o który składa się wniosek. Tak więc w przypadku wywozu dwóch samochodów, od których uiszczono wcześniej po 30,00 zł akcyzy, można złożyć jeden wspólny wniosek obejmujący obydwa te samochody, gdyż zsumowana akcyza, tj. 60,00 zł, jest wyższa od minimalnej kwoty zwrotu. Nie można złożyć dwóch odrębnych wniosków o zwrot akcyzy, bo jednostkowo kwota akcyzy jest zbyt niska.
Kolejnym niezmiennym i najbardziej bolesnym dla niektórych podatników warunkiem jest to, że o zwrot akcyzy można się ubiegać tylko i wyłącznie w przypadku samochodów osobowych, które nie były zarejestrowane w Polsce w dniu ich wywozu poza granice kraju.
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
Warunek ten wynika z przyjętej przez Polskę zasady opodatkowania samochodów osobowych polegającej na tym, że czynności dotyczące tych pojazdów mogą podlegać opodatkowaniu tylko i wyłącznie do momentu zarejestrowania ich na terytorium kraju. W okresie późniejszym pojazdy te „nie istnieją” dla polskiego podatku akcyzowego. Skoro więc po zarejestrowaniu samochody tracą status objętych opodatkowaniem podatkiem akcyzowym, to nieuzasadnione byłoby wprowadzanie jakichkolwiek zasad ich opodatkowania (w tym zwrotu podatku). Co prawda mogłoby się wydawać, że jest to rozwiązanie sprzeczne z zasadami akcyzy unijnej, jednak trzeba pamiętać, iż akcyza od samochodów nie jest podatkiem zharmonizowanym na obszarze UE.
Podsumowując te trzy warunki, stwierdzić należy, że o zwrot akcyzy samochodowej można się ubiegać tylko i wyłącznie w ciągu roku od wywozu za granicę (w ramach eksportu lub WDT) samochodów osobowych, które nie były zarejestrowane w Polsce i łączna kwota akcyzy do zwrotu (w ramach danego wniosku) jest wyższa od tzw. minimalnej kwoty zwrotu.
W praktyce zatem można się ubiegać o zwrot od samochodów sprowadzonych do kraju i wywożonych przed ich zarejestrowaniem oraz od samochodów wyprodukowanych w kraju i również wywożonych bez uprzedniej rejestracji.
O zwrot akcyzy można się ubiegać w przypadku samochodów osobowych, które nie były zarejestrowane w Polsce w dniu ich wywozu poza granice kraju.
Kto może składać wniosek o zwrot akcyzy samochodowej
Dokonana z dniem 1 stycznia 2015 r. zmiana treści art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym miała tylko – w intencji ustawodawcy – doprecyzować dotychczasowe jego brzmienie. Było to związane z pojawiającymi się wątpliwościami, czy warunek niezarejestrowania pojazdu dotyczy tylko samochodów eksportowanych czy również dostarczanych wewnątrzwspólnotowo, jak wynikało to z uzasadnienia do pierwotnej ustawy.
Wprowadzona zmiana jest jednak większa, niż wynikałoby to z zawartej w uzasadnieniu do projektu ustawy intencji ustawodawcy, i ma nie dopuścić do powstawania dotychczasowych sporów w tym obszarze. Owszem, doszło do jednoznacznego doprecyzowania, że warunek niezarejestrowania dotyczy obydwu form wywozu pojazdów z kraju (eksportu i WDT), co wywodzono dotychczas, zestawiając brzmienie tego przepisu z konstrukcją podatku, ale przy okazji usunięto dodatkowy, sporny warunek. Była nim konieczność, aby to wnioskujący o zwrot dokonywał eksportu lub WDT albo czynności te były realizowane w jego imieniu.
Obecnie wniosek o zwrot może złożyć ten, kto nabył prawo rozporządzania danym pojazdem jako właściciel, niezależnie od tego, czy sam dokonał wywozu pojazdu, czy zrobiono to w jego imieniu, czy też wywozu dokonał osobiście nabywca.
Można składać wniosek o zwrot akcyzy od samochodów sprowadzonych do kraju i wywożonych przed ich zarejestrowaniem oraz od samochodów wyprodukowanych w kraju i również wywożonych bez uprzedniej rejestracji.
Wbrew pozorom zmiana ta nie będzie skutkowała możliwością złożenia wniosku o zwrot od danego pojazdu przez dwie różne osoby, np. dilera samochodów i obcokrajowca, który kupił samochód w salonie i wywiózł go osobiście. Wnioskodawca nadal musi posiadać stosowny komplet dokumentów potwierdzających wywóz pojazdu, a fizycznie może je posiadać tylko jedna z tych osób.
Konsekwencją nowelizacji przepisu art. 107 stało się również to, że w obecnym stanie prawnym częściowo nieaktualne są tezy zawarte w niektórych wyrokach, które odnosiły się do kwestii samodzielnego realizowania eksportu i WDT lub realizowania ich w imieniu wnioskującego o zwrot, np. wyroki NSA: z 8 maja 2012 r. (sygn. akt I GSK 344/11), z 21 września 2012 r. (sygn. akt I GSK 40/12) czy z 4 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I GSK 1752/11).
Tym samym o zwrot akcyzy od nowego samochodu kupionego w salonie przez obcokrajowca nie musi teraz składać wniosku wyłącznie obcokrajowiec z pomocą salonu, ale o zwrot może wystąpić również salon, po pozyskaniu odpowiednich dokumentów od nabywcy.
Od 1 stycznia 2015 r. z wnioskiem o zwrot akcyzy może wystąpić osoba, która nabyła prawo rozporządzania danym pojazdem jako właściciel, niezależnie od tego, kto dokonał wywozu.
Do kogo składamy wniosek o zwrot akcyzy
Przed 1 kwietnia 2015 r. wnioski o zwrot akcyzy samochodowej należało składać do naczelnika urzędu celnego, u którego dokonano rozliczenia i zapłaty akcyzy z tytułu ostatniej czynności podlegającej opodatkowaniu, której przedmiotem był dany pojazd. Od 1 kwietnia 2015 r. wniosek ten należy kierować do naczelnika urzędu celnego, gdzie została złożona deklaracja podatkowa dla tej akcyzy lub zgłoszenie celne, w których została obliczona i wykazana kwota akcyzy. Wniosek należy kierować także do naczelnika urzędu celnego, który wydał decyzję określającą wysokość akcyzy z tytułu ostatniej czynności podlegającej opodatkowaniu, gdzie przedmiotem objętym akcyzą był dany samochód osobowy.
500 pytań o VAT - odpowiedzi z interpretacjami MF
Wbrew pozorom, mimo zmiany treści zapisu ustawowego, nadal chodzi o tego samego naczelnika urzędu celnego.
Powodem zmiany treści przepisu art. 107 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym jest tzw. centralizacja finansów Służby Celnej. W jej wyniku docelowo wyznaczone zostaną dwie izby celne, których dyrektorzy będą wykonywać zadania za wszystkich innych dyrektorów izb celnych w zakresie rozliczeń finansowych (IC Kraków) i funkcji wierzyciela (IC Szczecin), co wymagało zmiany wielu zapisów ustawowych. W praktyce zmiana ta, jeśli chodzi o podatników, polegać będzie na tym, że wszelkich wpłat podatków i ceł będą dokonywać na jeden rachunek bankowy, a nie na 16, i tytuły wykonawcze wystawiać będzie również jeden organ.
W przypadku zaś omawianej procedury zwrotu akcyzy samochodowej, niezależnie od tego, który naczelnik urzędu celnego wyda decyzję o zwrocie akcyzy, przelewu pieniędzy na nasz rachunek zawsze dokona Izba Celna w Krakowie.
Dokumentem niewymienionym bezpośrednio w przepisach, ale możliwym do przedłożenia naczelnikowi urzędu celnego jako dowód wywiezienia pojazdu za granicę, może być zagraniczny dowód rejestracyjny tego pojazdu.
Co powinien zawierać wniosek o zwrot i jak długo jest rozpatrywany
Ustawa o podatku akcyzowym bardzo skrótowo wymienia dokumenty, jakie należy załączyć do wniosku o zwrot akcyzy samochodowej. Są to dokumenty potwierdzające dokonanie WDT albo eksportu. W szczególności wymienia się tu:
• dokumenty przewozowe i celne,
• fakturę,
• specyfikacje dostawy,
• dokumenty handlowe związane z dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem oraz
• potwierdzenie zapłaty akcyzy, czyli dowód zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub fakturę z wykazaną kwotą akcyzy, oraz dokumenty potwierdzające dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu.
Kasy fiskalne 2015 / 2016 – zwolnienia
Bardziej szczegółowe regulacje w zakresie zarówno samego wniosku o zwrot akcyzy, jak i zestawu dokumentów, jakie należy do niego dołączyć, odnajdziemy w cytowanym już rozporządzeniu z 24 lutego 2009 r. w sprawie zwrotu akcyzy od samochodu osobowego. Rozporządzenie to określa również wzór wniosku (wzór wypełnionego wniosku znajduje się poniżej).
Co bardzo istotne, zarówno w samej ustawie, jak i w ww. rozporządzeniu opisane zostały przykładowe dokumenty potwierdzające wywóz pojazdu. Ponieważ w obydwu aktach prawnych prawodawca, wymieniając te dokumenty, posługuje się zwrotem „w szczególności”, więc możliwe jest zastąpienie ich innymi dokumentami, które potwierdzają fakt przemieszczenia danego pojazdu poza granice kraju. Dokumenty takie są oczywiście analizowane i weryfikowane indywidualnie przez naczelnika urzędu celnego. Przykładowym dokumentem niewymienionym bezpośrednio w przepisach, ale możliwym do przedłożenia naczelnikowi urzędu celnego jako dowód wywiezienia pojazdu za granicę, może być zagraniczny dowód rejestracyjny tego pojazdu.
Termin na zwrot wnioskowanej kwoty akcyzy wynosi zasadniczo 30 dni od dnia złożenia wniosku wraz z kompletem załączników. Termin ten może być wydłużony do 90 dni, jeżeli zajdzie konieczność przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Zwrot akcyzy następuje w gotówce w kasie organu rozpatrującego wniosek lub na rachunek bankowy wskazany we wniosku o zwrot. Jeżeli organ ma dokonać zwrotu na rachunek w banku zagranicznym, koszt przelewu obciąża wnioskodawcę, czyli kwotę zwrotu pomniejsza się o opłatę za przelew.
Po zwrocie akcyzy naczelnik urzędu celnego oddaje oryginały dokumentów dołączonych do wniosku o zwrot, przy czym na każdym z nich musi postawić pieczęć i musi je przedziurkować. Ta anachroniczna procedura ma w założeniu uniemożliwić ponowne wykorzystanie tych dokumentów do celu zwrotu podatku.
Wzór wypełnionego wniosku o zwrot akcyzy
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 107 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym – j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 752; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211
• art. 26 pkt 19 ustawy z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej – Dz.U. z 2014 r. poz. 1662
• art. 22 pkt 4 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2015 r. poz. 211
• § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 24 lutego 2009 r. w sprawie zwrotu akcyzy od samochodu osobowego – Dz.U. z 2009 r. Nr 32, poz. 246
Dorota Kowalczyk, ekspert w zakresie akcyzy