Często spotykaną sytuacją jest udzielenie przez wspólnika pożyczki spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Niekiedy występują sytuacje, gdy wspólnik po pewnym czasie postanawia podwyższyć kapitał zakładowy spółki. Wkład, który wspólnik ma obowiązek wnieść do spółki zostaje sfinansowany w formie kompensaty z kapitałem pożyczonym spółce przez wspólnika. W ten sposób możliwe jest przeprowadzenie podwyższenia kapitału w oparciu o środki będące już na rachunku bankowym spółki. Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki. Następnie spółka i wspólnik, który udzielił jej pożyczki dokonują kompensaty wzajemnych, wymagalnych roszczeń.
Skutki dla wspólnika w podatku dochodowym od osób prawnych
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7) Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość nominalna udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością otrzymanych w zamian za wkład niepieniężny inny niż przedsiębiorstwo, lub jego zorganizowana część, jest przychodem dla obejmującego udziały. Przepis ten nie dotyczy objęcia udziałów w zamian za wkład pieniężny.
Z punktu widzenia wspólnika istotne jest czy podwyższenie kapitału rozliczone za pomocą kompensaty, jest wkładem pieniężnym. Tylko taki wkład nie powoduje powstania przychodu dla wspólnika.
Unicestwienie udziałów (akcji) - skutki podatkowe
Podwyższenie kapitału zakładowego i następnie rozliczenie wniesienia wkładu za pomocą kompensaty, powinno być traktowane jako wniesienie wkładu pieniężnego. Jak wskazała Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej sygn. ITPB3/4510-482/15/AD podwyższenie kapitału zakładowego spółki, a następnie rozliczenie wniesienia wkładu przez zastosowanie kompensaty wzajemnych i wymagalnych wierzytelności, nie powoduje powstania przychodu dla wspólnika wnoszącego wkład.
Należy jednak mieć na uwadze wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. Akt II FSK 1799/12 z 25 czerwca 2014 r., który dotyczył podobnej sytuacji. W wyroku NSA orzekł, że rozliczenie wniesienia wkładu w formie kompensaty wzajemnych wierzytelności spółki i wspólnika, nie jest wniesieniem wkładu pieniężnego. Spółka nie otrzymała nowych środków od wspólnika, miała miejsce jedynie zamiana jednej wierzytelności wspólnika na drugą. Wspomniany wyrok budzi wątpliwości co do skutków podatkowych takiego rozliczenia podwyższenia kapitału. Dlatego rekomendujemy analizę sposobu planowanego podwyższenia kapitału z punktu widzenia ryzyka w podatku dochodowym.
Weryfikacja wartości udziałów lub akcji przez organy podatkowe
Skutki dla spółki
Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 4) Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychody otrzymane przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na podwyższenie kapitału zakładowego nie są przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dlatego podwyższenie kapitału zakładowego rozliczone w formie kompensaty nie powoduje powstania przychodu dla spółki.
Opisany sposób podwyższenia kapitału nie powinien mieć negatywnego wpływu na wysokość odsetek od pożyczek, które spółka może rozliczyć jako koszt uzyskania przychodów. Obowiązujące od 1 stycznia 2015 r. przepisy o niedostatecznej kapitalizacji ustaliły nowy limit zaliczania do kosztów odsetek od pożyczek udzielonych przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki. Ograniczenie dotyczy też pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji). Limit ustalono jako wartość kapitału własnego spółki. Zgodnie z art. 16 ust. 7h Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość kapitału własnego określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki, jaka nie została na ten kapitał faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki. Jak wynika z treści przepisu, ta część kapitału własnego, która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek, nie jest uwzględniania przy obliczaniu limitu kosztów uzyskania przychodu. Należy podkreślić, że rozliczenie podwyższenia kapitału zakładowego w formie kompensaty nie jest tożsame z pokryciem kapitału wierzytelnościami. Dlatego podwyższenie kapitału, rozliczone w formie kompensaty, podwyższa kapitał własny spółki brany pod uwagę przy rozliczaniu odsetek jako koszty uzyskania przychodu.
Zbycie udziałów w spółce z o.o. – obowiązki informacyjne i rejestrowe
Skutki w podatku od czynności cywilnoprawnych
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega Podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Opodatkować należy wartość, o którą podwyższany jest kapitał zakładowy spółki. Podwyższenie kapitału podlega opodatkowaniu według stawki 0,5%.
W przypadku gdy podwyższenie kapitału stanowi zmianę umowy spółki, czynność powinna być dokonana przed notariuszem. W takiej sytuacji notariusz będzie płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych.
Autor: Maciej Górski, Tax Manager w Accace