Wartość początkowa środka trwałego - obowiązujący stan prawny
Należy zauważyć, że przepisy ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej ustawą o PDOP) nie zawierają dokładnego wyliczenia, jakie wydatki związane z nabyciem środka trwałego należy uznać za element jego wartości początkowej.
Przepis art.16g ust.1 pkt 1 lit.a ustawy o PDOP wskazuje natomiast, że za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-14, uważa się w razie odpłatnego nabycia cenę ich nabycia.
Przy czym na podstawie art.16g ust.3 w/w ustawy, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Cenę nabycia, o której mowa w ust. 3, oraz koszt wytworzenia, o którym mowa w ust. 4, koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej (art.16g ust.5 ustawy o PDOP).
Wydatki niezbędne
Wątpliwości podatnika dotyczą ujęcia w wartości początkowej zakupionej maszyny wydatków poniesionych na noclegi, które zapewniono pracownikom firmy, będącej dostawcą urządzenia zobowiązanym do jego montażu. Mając to na uwadze wskazać należy, że wartość początkową nabytej maszyny zwiększać powinny te wydatki, których poniesienie było niezbędnym warunkiem dopuszczenia urządzenia do używania (tj. bez poniesienia których, nie byłoby możliwe korzystanie
z tego urządzenia).
Koszty noclegów pracowników dostawcy poniesione w związku z zamontowaniem i uruchomieniem maszyny przed przyjęciem jej do używania będą wydatkiem niezbędnym ale tylko wówczas gdy konieczność ich ponoszenia wprost wynikała z zawartej umowy z dostawcą.
Zawarcie umowy zobowiązującej do pokrycia określonych świadczeń na rzecz pracowników dostawcy jest niezbędne z uwagi na fakt, że wartość początkowa środka trwałego jest podstawą do ustalenia prawidłowej wysokości odpisów amortyzacyjnych będących szczególnym sposobem rozliczania kosztów uzyskania przychodów a to oznacza, że przy zaliczaniu odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych należy uwzględniać wszystkie regulacje art. 16 ust.1 ustawy o PDOP.
Brak porozumienia zobowiązującego do ponoszenia analizowanych wydatków przez podatnika na rzecz pracowników kontrahenta wiąże się z ryzykiem sporu z organami podatkowymi co do tego, że są to koszty niespełniające przesłanek określonych w art.15 ust.1 ustawy o PDOP (nie służące zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów) lub koszty reprezentacji. Z kolei na podstawie art.16 ust.1 pkt 28 w/w ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Reprezentacja to działania zmierzające do wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów.
Mając zatem powyższe na uwadze należy stwierdzić, że jeżeli wydatki na nocleg pracowników dostawcy są celowe i jako takie powinny obciążać podatnika (np. obowiązek ich ponoszenia wynika z umowy z kontrahentem montującym środek trwały) oraz nie są ponoszone w celu tworzenia pozytywnego wizerunku firmy czyli reprezentacji (są niezbędne do dokonania montażu urządzenia), to mogą one stanowić koszty podatkowe w drodze odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej urządzenia zwiększonej o te wydatki. Z kolei, jeżeli obowiązek poniesienia tych wydatków nie wynika z umowa z kontrahentem, tym samym wydatki te nie są celowe, wówczas w ogóle nie powinny stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Anna Dziura, ECDDP sp. z o. o.