Amerykańska PGK jako CFC – czego dotyczyła sprawa
Polska spółka stała na czele grupy, w której skład wchodziły amerykańskie spółki zależne tworzące podatkową grupę kapitałową (dalej: PGK). PGK była zarządzana przez spółkę dominującą w Stanach Zjednoczonych, w której wnioskodawca, tak jak w pozostałych spółkach zależnych, był pośrednim udziałowcem. Przedmiotem wątpliwości wnioskodawcy stał się status amerykańskiej PGK na gruncie polskiej ustawy o CIT w kontekście stosowania przepisów o CFC. Podatnik zastanawiał się czy PGK może zostać uznana za CFC, a w konsekwencji czy będzie miał prawo do odliczenia od należnego CIT w Polsce podatku od dochodu zapłaconego przez spółkę dominująca w Stanach Zjednoczonych w imieniu całej PGK.
W ocenie spółki, amerykańska PGK powinna zostać uznana za osobę prawną w rozumieniu art. 24a ust. 2 ustawy o CIT, a co za tym idzie za zagraniczną spółkę, do której stosuje się przepisy o CFC. Spółka zauważyła przy tym, że wykładnia pojęcia „osoba prawna” w oparciu o polskie przepisy prawa oraz znaczenie terminu w języku potocznym nie daje odpowiedzi na pytanie, czy zagraniczną PGK można uznać za osobę prawną. Dlatego też, znaczenia terminu „osoba prawna” należy poszukiwać w oparciu o inne zasady wykładni – przede wszystkim w oparciu o zasadę domniemania racjonalności ustawodawcy. Na tej podstawie spółka uznała, że konieczność traktowania każdej ze spółek wchodzących w skład amerykańskiej PGK za odrębną CFC prowadziłaby do uniemożliwienia lub co najmniej utrudnienia rozliczenia podatku zapłaconego za granicą przez spółki należące do wnioskodawcy. Rozwiązanie takie rodziłoby trudności w praktyce – wiązałoby się bowiem z koniecznością odliczania od dochodu polskiej spółki podatku zapłaconego od dochodu każdej ze spółek wchodzących w skład PGK, a od PGK jako jednego podmiotu. W konsekwencji wnioskodawca uznał, że ma prawo odliczyć w Polsce podatek od dochodu amerykańskiej PGK traktowanej jako zbiór spółek.
Ze stanowiskiem takim nie zgodził się Minister Finansów. W ocenie organu amerykańska PGK nie może zostać uznana za zagraniczną spółkę kontrolowaną, dlatego że nie stanowi osoby prawnej w myśl art. 24 ust. 2 ustawy o CIT. Organ wskazał, że status podatnika podatku dochodowego w Stanach Zjednoczonych nie przesądza jeszcze o osobowości prawnej amerykańskiej PGK na gruncie ustawy o CIT. Zdaniem Ministra, za zagraniczne spółki kontrolowane należałoby uznać odrębnie każdą ze spółek wchodzących w skład PGK. W związku z tym, wnioskodawca miałby prawo do odliczenia w Polsce podatku zapłaconego od dochodu PGK, ale musiałby to uczynić biorąc pod uwagę dochód każdej ze spółek amerykańskich i ustalając proporcję podatku ogólnie zapłaconego przez spółkę dominującą w oparciu o udział dochodu w wyniku PGK przypadający na poszczególne spółki.
Rozstrzygnięcie sądu
WSA we Wrocławiu uchylił interpretację Ministra Finansów. Sąd uznał za zasadny zarzut naruszenia art. 24a ust. 2 ustawy o CIT nie zgadzając się tym samym z organem, że amerykańska PGK – traktowana jako całość – nie może zostać uznana za zagraniczną spółkę kontrolowaną. Co istotne jednak – nie ze względów wskazanych przez spółkę. Sąd podniósł, że zarówno spółka jak i organ nie odwołali się do przepisów polsko-amerykańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, co było konieczne z uwagi na międzynarodowy wymiar instytucji CFC oraz rezydencję podatkową podmiotów, których dotyczyła interpretacja. Zgodnie z art. 3 ust. 5 polsko-amerykańskiej umowy określenie „spółka” oznacza stowarzyszenie lub każdą inną jednostkę organizacyjną, która dla celów podatkowych traktowana jest jako osoba prawna. Analiza definicji doprowadziła sąd do wniosku, że amerykańska PGK nie jest osobą prawną w rozumieniu art. 24a ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o CIT, a spółką niemającą osobowości prawnej niebędącą polskim rezydentem podatkowym, o której mowa w lit. d przytoczonego przepisu.
Znaczenie wyroku
Praktyka stosowania przepisów dotyczących instytucji zagranicznej spółki kontrolowanej pokazuje, że przepisy nie są jasne dla podatników, co znajduje odzwierciedlenie w ilości wydawanych interpretacji w tym zakresie. Komentowana sprawa jest o tyle szczególna, że sąd administracyjny po raz pierwszy przyjrzał się statusowi zagranicznej PGK w kontekście przepisów o CFC.
W przedmiotowej sprawie ustalenie statusu PGK na gruncie polskiej ustawy o CIT było o tyle istotne, że wpływało na sposób odliczenia od podatku należnego w Polsce z tytułu dochodów osiąganych przez CFC podatku od dochodu PGK zapłaconego przez spółkę dominującą w Stanach Zjednoczonych. Sąd słusznie zauważył, że przy analizie statusu amerykańskiego PGK należało się odnieść do polsko-amerykańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przepisy o CFC mają bowiem wymiar międzynarodowy, gdyż ze swojej istoty dotyczą relacji między polskim podmiotem a zagranicznymi podmiotami zależnymi. Nie do końca jasne jest za to dlaczego sąd uznał amerykańską PGK za spółkę nieposiadającą osobowości prawnej. W tym zakresie należy poczekać na pisemne uzasadnienie wyroku sądu.
Stwierdzenie przez sąd, że zagraniczna PGK na gruncie przepisów o CFC nie może zostać uznana za osobę prawną, nie pozbawia spółki polskiej automatycznie prawa do odliczenia od jej dochodu podatku zapłaconego od dochodu PGK przez spółkę dominującą w Stanach Zjednoczonych. Polskie przepisy o CFC przewidują, że za zagraniczną spółkę może zostać również uznana spółka niemająca osobowości prawnej niebędąca polskim rezydentem podatkowym. W konsekwencji, amerykańska PGK może być traktowana jako podmiot będący zagraniczną spółką kontrolowaną w rozumieniu polskich przepisów. Sąd słusznie uznał za błędne stanowisko organu odmawiające amerykańskiej PGK charakteru CFC i kwalifikujące odrębnie każdą ze spółek wchodzących w ramach PGK jako CFC.
W praktyce rozwiązanie zaproponowane przez Ministra Finansów prowadziłoby do utrudnień lub w niektórych przypadkach uniemożliwiałoby odliczenia podatku od dochodu osiągniętego przez PGK. Uznanie każdej ze spółek wchodzących w PGK za odrębne CFC skutkowałaby bowiem koniecznością odliczania podatku od dochodu każdej ze spółek wchodzących w PGK w oparciu o proprocję ustaloną na podstawie stosunku udziału poszczególnej spółki w ogólnym wyniku PGK. Uznanie PGK za CFC jest zaś równoznaczne z tym, że polska spółka ma prawo do odliczenia od jej dochodu podatku zapłaconego od dochodu PGK traktowanego jako jednego podmiotu, tzn. jednokrotnie, bez potrzeby wyliczania proporcji dla każdej ze spółek wchodzących w skład PGK.
Niestety obecnie linia interpretacyjna ministra finansów w zakresie kwalifikacji pgk jako cfc jest negatywna. Minister również w innych interpretacjach odmawia zagranicznej PGK statusu CFC (m. in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 8 marca 2016 r., sygn. IBPB-1-3/4510-773/15/MO), co w praktyce może rodzić problemy w zakresie rozliczania podatku od dochodu zagranicznej PGK, w której polskie spółki są pośrednimi lub bezpośrednimi udziałowcami.
Natalia Matuszak, konsultantka w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte