Nowelizacja ta jest korzystna dla podatników, czyniąc z ulgi B+R jeszcze bardziej atrakcyjny mechanizm wspierający inwestycję w innowacje i rozwój. Na podstawie ustawy zmieniającej rozszerzony został bowiem katalog kosztów kwalifikowanych (m.in. o wynagrodzenia osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia i o dzieło). Ponadto zwiększeniu uległy procentowe limity wyznaczające maksymalny zakres, w jakim poniesiony wydatek przekłada się na wysokość ulgi B+R (w odniesieniu do większości kosztów poziom ten wynosi 100%, zatem cały wydatek może być kosztem kwalifikowanym).
Szczególnie preferencje w ramach nowelizacji przewidziano dla podmiotów prowadzących działalność na terenie specjalnych stref ekonomicznych (dalej: SSE). Dotychczas były one całkowicie pozbawione prawa do korzystania z ulgi B+R. W zmienionym stanie prawnym tacy przedsiębiorcy będą bowiem mogli (po spełnieniu określonych warunków) skorzystać z ulgi B+R na takich samych zasadach jak pozostali podatnicy.
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Stan prawny obowiązujący do końca 2017 r.
Dotychczasowe regulacje dotyczące zakazu łączenia ulgi B+R z prowadzeniem działalności na terenie SSE były bardzo restrykcyjne. Zgodnie bowiem z poprzednim brzmieniem art. 18d ust. 6 ustawy o CIT, prawo do korzystania z ulgi B+R nie przysługiwało podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym prowadził działalność na terenie SSE na podstawie zezwolenia.
Konstrukcja przepisu nie pozostawiała wątpliwości. Ulga B+R nie była dostępna dla podmiotu, który uzyskał zezwolenie strefowe i faktycznie prowadził działalność określoną w tym zezwoleniu na terenie jednej z SSE. Restrykcje znajdowały zastosowanie bez względu na to, czy działalność strefowa była wydzielona organizacyjnie w ramach danego podmiotu. Co więcej, bez znaczenia pozostawało, czy efekty prac B+R były faktycznie wykorzystywane do działalności określonej w zezwoleniu.
Rozwiązanie to uznano za dyskryminujące dla podmiotów strefowych. Włączenie przedsiębiorców działających na SSE do grupy podmiotów uprawnionych do korzystania z ulgi B+R było jednym z postulatów podnoszonych przy okazji opracowywania „Białej Księgi Innowacji”.
Szerzej na ten temat: Zakaz korzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową przez podmioty działające w SSE na podstawie zezwolenia
Stan prawny obowiązujący od początku 2018 r.
Zgodne z nowym brzmieniem art. 18d ust. 6 ustawy o CIT podatnikowi, który w roku podatkowym prowadził działalność na terenie SSE na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia.
Zatem ulga B+R jest, co do zasady, dostępna dla podmiotów prowadzących działalność na terenie strefy. Jedynym zastrzeżeniem – które jednak może zasadniczo wpływać na wysokość ulgi – jest to, aby „koszty kwalifikowane” w rozumieniu przepisów o uldze B+R nie obejmowały wydatków stanowiących podstawę do kalkulacji poziomu dostępnej pomocy publicznej, w formie zezwolenia strefowego (notabene, wydatki te na gruncie przepisów o pomocy publicznej w SSE również określa się „kosztami kwalifikowanymi”).
Dla wyznaczenia zakresu ograniczenia należy odwołać się do Rozporządzenia Rady Ministrów z 10 grudnia 2008 r. w sprawie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom działającym na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenach specjalnych stref ekonomicznych (tekst jednolity z 2015 r. poz. 465; ze zmianami; dalej: Rozporządzenie).
Zgodnie z § 3 ust. 1 Rozporządzenia, pomoc publiczna udzielana przedsiębiorcy w formie zwolnień podatkowych może przybrać formę pomocy z tytułu:
- kosztów nowej inwestycji;
- tworzenia nowych miejsc pracy.
ad. 1) koszty nowej inwestycji
W przypadku nowej inwestycji, wielkość pomocy w formie zwolnienia z opodatkowania oblicza się jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy dla danego obszaru i kosztów inwestycji kwalifikujących się do objęcia pomocą. Koszty nowej inwestycji, stosownie do § 6 Rozporządzenia, mogą obejmować m.in. nabycie lub wytworzenie środków trwałych oraz nabycie wartości niematerialnych i prawnych związanych z transferem technologii.
Wskazane przykładowe kategorie kosztów nowej inwestycji pokrywają się z kosztami kwalifikowanymi obliczanymi dla celów ulgi B+R, jakie zostały określone w art. 18d ust. 3 ustawy o CIT. Przepis ten wskazuje, że podstawę do kalkulacji ulgi B+R stanowią dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R (z pewnymi wyłączeniami).
Pewne wątpliwości może budzić okoliczność, iż na potrzeby kalkulacji kosztów nowej inwestycji przyjmuje się poniesione wydatki na nabycie i wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, zaś w przypadku ulgi B+R dokonane odpisy amortyzacyjne. Wydaje się jednak, że w tym wypadku intencją ustawodawcy było aby te dwie kategorie traktować jak równoważne. Innymi słowy, jeżeli określony składnik majątku stanowił podstawę do kalkulacji wielkości zwolnienia strefowego, to dokonywane od niego odpisy amortyzacyjne nie mogą wpływać na wielkość ulgi B+R. Niemniej, w takim przypadku nic nie stoi na przeszkodzie, aby ulgę B+R obliczać na podstawie innych wydatków jakie ponosi przedsiębiorca – np. kosztów wynagrodzeń i składek osób wykonujących czynności B+R.
ad. 2) tworzenie nowych miejsc pracy
W odniesieniu do kalkulacji zwolnienia strefowego w oparciu o koszty utworzenia nowych miejsc pracy, Rozporządzenie wskazuje, że jego wielkość ustala się jako iloczyn maksymalnej intensywności pomocy określonej dla danego obszaru i dwuletnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników. Koszty pracy obejmują płace brutto pracowników, powiększone o składki obowiązkowe, takie jak składki na ubezpieczenie społeczne.
W przypadku wyboru przez przedsiębiorcę kalkulacji wysokości zwolnienia na podstawie dwuletnich kosztów nowych miejsc pracy, ponoszone wydatki mogą pokrywać się z kosztami kwalifikowanymi określonymi w art. 18d ust. 2 pkt 1) ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że podstawę do kalkulacji ulgi B+R stanowią należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu.
Również i w tym przypadku, wprowadzone przepisy są dość niejednoznaczne. Przykładowo, wątpliwości może rodzić to, czy z ulgi B+R liczonej od kosztów wynagrodzeń będą mogły skorzystać podmioty strefowe, które co prawda oparły wielkość zwolnienia podatkowego o koszty nowych miejsc pracy, lecz upłynął już dwuletni okres ich kalkulacji.
Podsumowanie
Choć nowelizację niewątpliwie należy uznać za korzystną dla przedsiębiorców strefowych, to sama konstrukcja zmienionego art. 18d ust. 6 ustawy o CIT w powiązaniu z brzmieniem Rozporządzenia może budzić praktyczne wątpliwości – z których niewielka tylko część została zasygnalizowana w niniejszym artykule.
Niestety, nie jest także możliwe proste wskazanie, który sposób kalkulacji wielkości zwolnienia strefowego (w oparciu o nakłady na inwestycje czy też dwuletnie koszty pracy) jest korzystniejszy, biorąc pod uwagę możliwość jednoczesnego skorzystania z ulgi B+R. Na maksymalną wielkość zwolnienia strefowego wpływ ma bowiem także szereg innych czynników (np. lokalizacja inwestycji, wielkość przedsiębiorcy, klasyfikacja projektu jako tzw. „duży projekt inwestycyjny”, itp.).
Końcowo, należy też podnieść, że opisane powyżej rozwiązania mogą w niedługim czasie okazać się nieaktualne, a to z uwagi na fakt wprowadzenia rewolucji w funkcjonowaniu SSE – czyli tzw. Polską Strefą Inwestycji, obejmującą swym zasięgiem całe terytorium kraju. Choć główne założenia kalkulacji kosztów kwalifikowanych w ramach tego mechanizmu wsparcia pozostaną takie same (czyli koszty nowej inwestycji lub dwuletnie koszty pracy) to nie można wykluczyć, iż pewne regulacje szczególne będą wymagać kolejnej nowelizacji przepisów o uldze B+R. Można mieć nadzieję, że tym razem okażą się one bardziej klarowne i łatwiejsze do stosowania.
-