Zaciągnięcie kredytu na sfinansowanie dywidendy w sytuacji lokowania posiadanych środków pieniężnych w pokrycie bieżących wydatków mających na celu zabezpieczenie płynności finansowej spółki, należy uznać za działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, co skutkuje spełnieniem przesłanek z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
To zasadnicza teza wynikająca z ustnego uzasadnienia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 kwietnia 2012 r., II FSK 249/12.
Kredyt na wypłatę dywidendy
Sprawa dotyczyła spółki, której udziałowcy zamierzali podjąć uchwałę w sprawie podziału zysku. Jednym z jej elementów była wypłata dywidendy.
Jednak środki, którymi spółka dysponowałam przeznaczane były na rozwój oraz bieżącą działalność. Wskutek tego, pomimo wygenerowania dodatniego wyniku, spółka nie dysponowała gotówką dla dokonania wypłaty dywidendy.
W celu zadośćuczynienia temu obowiązkowi, spółka zdecydowała się na zaciągnięcie kredytu. W przeciwnym wypadku terminowa wypłata dywidendy nie byłaby bowiem możliwa.
Na tle powyższego stanu faktycznego, spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację, w którym zapytała, czy odsetki od kredytu na wypłatę dywidendy może zaliczyć w poczet kosztów podatkowych.
Przedstawiając własne stanowisko, spółka wskazała, że dywidenda jest formą podziału dochodu osiągniętego przez spółkę z prowadzonej działalności, jest zatem zależna od działalności spółki i ściśle z nią związana. Wydatek w postaci kosztów kredytu stanowić będzie zatem koszt uzyskania przychodów.
Czy dywidenda niepieniężna jest opodatkowana CIT?
Fiskus mówi: „nie”
Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe.
Wskazał, że pozyskanie środków na wypłatę dywidendy ma bezpośredni związek z czystym zyskiem podlegającym podziałowi. Oznacza to, że dotyczy tej części osiągniętego dochodu, która pozostanie po opodatkowaniu CIT.
W związku z tym, również wydatki związane z kredytem zaciągniętym na wypłatę dywidendy w postaci odsetek, jako związane z kategorią wydatków nie będących kosztami uzyskania przychodów, nie mogą być uznane za takie koszty.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z 4 listopada 2009 (sygn. akt I SA/Wr 1250/09) uchylił przedmiotową interpretację.
Sąd wskazał, że niewątpliwie zaciągnięcie kredytu na sfinansowanie dywidendy w sytuacji lokowania posiadanych środków pieniężnych w pokrycie bieżących wydatków mających na celu zabezpieczenie płynności finansowej firmy należy uznać za działanie zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, co skutkuje spełnieniem przesłanek z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Uzasadniając wyrok, sąd powołał się na bogaty dorobek orzeczniczy wojewódzkich sądów administracyjnych.
NSA inaczej niż w uchwale 7 sędziów!
Naczelny Sąd Administracyjny początkowo zawiesił postępowanie kasacyjne, gdyż stwierdził, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania dotyczącego zagadnienia prawnego przedstawionego przez skład orzekający w sprawie o sygn. II FSK 124/10.
W dniu 12 grudnia 2011 r. powiększony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego udzielił odpowiedzi na pytanie prawne skierowane w tej sprawie, podejmując uchwałę o sygn. II FPS 2/11.
W konsekwencji, NSA postanowił o podjęciu zawieszonego postępowania. Zdecydował się jednak na oddalenie skargi kasacyjnej.
Uzasadniając wyrok, NSA stwierdził, że zaciągnięcie kredytu na wypłatę dywidendy należy traktować jak wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, który może stanowić koszt uzyskania przychodów.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że działanie spółki należy uznać za zmierzające do zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów. Sąd powołał się przy tym na wyrok NSA z 10 czerwca 2009 r. (sygn. akt II FSK 234/08), w którym stwierdzono, że zaciągnięcie przez spółkę kredytu na wypłatę dywidendy należy taktować, jako wydatek związany z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, albowiem osiąganie zysku jest zarówno podstawowym celem funkcjonowania spółki akcyjnej, jak i wspólników, których kapitał zaangażowany jest w funkcjonowanie spółki i osiąganie przez nią przychodów.
Orzekając w ten sposób, sąd wypowiedział się w sposób odmienny, niż wynikało to z uchwały wydanej przez skład siedmiu sędziów NSA z 12 grudnia 2011 r. (sygn. akt II FPS 2/11).
W przedmiotowej uchwale powiększony skład NSA uznał, że odsetki oraz inne wydatki związane z kredytem zaciągniętym przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością na wypłatę dywidendy należnej jej udziałowcom, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, nie są kosztem uzyskania przychodów tej spółki.
Katarzyna Baszak jest konsultantem w Zespole Zarządzania Wiedzą działu prawno-podatkowego PwC