W orzeczeniu z dnia 5 kwietnia 2016 r. (sygn. akt II FSK 308/14) Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że wynagrodzenie, jakie spółka płaci podmiotowi powiązanemu za zaprzestanie prowadzenia dotychczasowej działalności i przeniesienie na nią funkcji i aktywów związanych z tą działalnością, nie stanowi dla tej spółki kosztu uzyskania przychodów.
W powyższym orzeczeniu NSA zakwalifikował wynagrodzenie, które polska spółka wypłaciła podmiotowi zagranicznemu, jako odszkodowanie i w rezultacie uznał, że tego rodzaju wydatek nie ma na celu zabezpieczenia przyszłych zysków spółki, w związku z czym podatnik nie może zaliczyć go do kosztów podatkowych.
Ceny transferowe 2017 – jak przygotować się do zmian
Przedstawiamy też drugie (i zarazem w naszej opinii właściwe) oblicze przedmiotowego zagadnienia opierając niniejsze rozważania na treści interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 stycznia 2016 r. (nr IBPB-1-3/4510-611/15/APO). W interpretacji tej wskazano, że podatnik (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”, „Podatnik”) ma możliwość rozliczenia jako koszt uzyskania przychodów opłaty uiszczonej podmiotowi powiązanemu w zamian za odstąpienie przez ten podmiot od wykonywanej przez niego działalności i przeniesienie jej na rzecz Podatnika.
Stan faktyczny
Wnioskodawca to spółka dominująca w grupie kapitałowej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie produkcji oraz sprzedaży kabli i przewodów na skalę międzynarodową.
Spółki zależne (w tym zagraniczne) zajmowały się zawieraniem umów z klientami lokalnymi, odpowiadały za kontakty i relacje z kontrahentami oraz prowadziły sprzedaż produktów wytworzonych przez Wnioskodawcę.
W 2014 r. grupa kapitałowa podjęła decyzję o restrukturyzacji i zmianie dotychczasowego modelu funkcjonowania poszczególnych podmiotów w ramach struktury. Zmiana ta polegała na odejściu od modelu sprzedaży pośredniej, realizowanej przez spółki zależne, i wprowadzeniu systemu sprzedaży bezpośredniej prowadzonej przez Wnioskodawcę.
Celem restrukturyzacji biznesowej podjętej przez grupę było przejęcie przez Spółkę funkcji bezpośredniego sprzedawcy produktów na rynkach zagranicznych. Wnioskodawca miał przejąć funkcje właściwe dla dystrybutora, zaś spółki zależne pełniąc funkcje agentów sprzedaży miały skoncentrować posiadane zasoby na wsparciu sprzedaży prowadzonej przez Podatnika oraz obsłudze kontrahentów.
Warunki zaliczania nieściągalnych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów
Wnioskodawca, przejmując rolę dystrybutora od spółki zależnej na danym rynku, zobowiązany był do zapłaty na jej rzecz exit fee, tj. opłaty stanowiącej wynagrodzenie dla spółki zależnej za odstąpienie od prowadzonej działalności sprzedażowej i przekazanie tej części działalności biznesowej na rzecz Podatnika. Wartość exit fee została skalkulowana w oparciu o 5-letnie prognozy zdyskontowanych przepływów pieniężnych z tego tytułu.
Spółka zwróciła się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej zadając organowi pytanie, czy będzie uprawniona do zaliczenia wydatków poniesionych z tytułu exit fee na poczet kosztów uzyskania przychodu.
Organ w wydanej interpretacji potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, zdaniem którego wydatek taki będzie stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o CIT. Biorąc pod uwagę brak możliwości uznania wydatku na exit fee zarówno za koszt bezpośredni, jak i za koszt podlegający amortyzacji, Podatnik powinien potrącić wydatek tego rodzaju w dacie jego poniesienia, tj. na zasadach przewidzianych dla ujmowania kosztów pośrednich.
Podsumowanie
Stanowisko organu podatkowego w przedstawionej sprawie należy uznać za pożądane i prawidłowe z punktu widzenia zarówno praktyki stosowania przepisów o cenach transferowych, jak również wniosków płynących z wytycznych OECD.
W sytuacji, w której działalność biznesowa lub jej część przekazana zostaje innemu podmiotowi, racjonalnie działający przedsiębiorca oczekiwałby z tego tytułu bezpośredniej korzyści. W zaprezentowanym stanie faktycznym, dzięki przejęciu działalności sprzedażowej Wnioskodawca w sposób uzasadniony mógł prognozować, iż będzie osiągać większe przychody oraz realizować dzięki temu wyższą zyskowność, a zatem osiągnie ekonomiczne korzyści z przedmiotowych transakcji. Podatnik potwierdził zresztą taką możliwość przygotowanymi na potrzeby przeprowadzenia procesu restrukturyzacji 5-letnimi prognozami finansowymi.
Tak duża rozbieżność interpretacyjna dotycząca tzw. exit fee może wynikać z braku praktycznego zrozumienia tego typu rozliczeń w obrocie gospodarczym, jak również ich specyficznej roli dla międzynarodowych grup podmiotów powiązanych.
Autor: Adrian Kardaś, Konsultant w Zespole Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o.