Warunki pożyczki
Zgodnie z art. 15zzd ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa o COVID-19) pożyczki antykryzysowej udziela starosta na wniosek mikroprzedsiębiorcy. Jedynym warunkiem jej przyznania jest prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 marca 2020 r. oraz posiadanie statusu mikroprzedsiębiory.
Mikroprzedsiębiorcą jest, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro;
Mikroporzedsiębiorcą może być zarówno podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych jak i podatku dochodowego od osób prawnych.
Trzeba pamiętać, że ustawa przyznaje staroście uznaniowość w udzielaniu pożyczki. Oznacza to, że mimo spełnienia warunków, starosta może wydać decyzję odmowną w sprawie jej przyznania. Inaczej wygląda sytuacja w kwestii umorzenia pożyczki. Tutaj, jeśli zostanie spełniony warunek prowadzenia działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki, starosta umarza pożyczkę obligatoryjnie. Obligatoryjnie, jednakże nie z urzędu – konieczne będzie złożenie przed przedsiębiorcę wniosku o umorzenie.
W pierwotnej wersji ustawy pożyczka ulegała umorzeniu tylko dla tych przedsiębiorców, którzy utrzymali stan zatrudnienia przez 3 miesiące od jej udzieleni. Jednakże, w nowelizacji z 16 kwietnia 2020 r., ustawodawca złagodził ten warunek i umorzy ją wszystkim, którzy tylko będą kontynuować prowadzenie działalności przez ten okres.
W przypadku niespełnienia warunków umorzenia pożyczki, jej oprocentowanie jest stałe i wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski. Okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. Co więcej, Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, przedłużyć okres spłaty pożyczki, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane.
Zgodnie z art. 15zzd ust. 7 ustawy o COVID-19 pożyczka wraz z odsetkami na wniosek mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu, pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. We wniosku o umorzenie mikroprzedsiębiorca oświadcza, że prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. Oświadczenie to składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
Konsekwencje w podatku dochodowym
Samo przyznanie pożyczki jest podatkowo neutralne. Pożyczka ze swej istoty jest świadczeniem, które podlega zwrotowi pożyczkodawcy, a więc jej otrzymanie nie stanowi przychodu dla pożyczkobiorcy, co potwierdza art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o ustawy z 19.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. 2019 poz. 865, dalej jako ustawa o PDOP) i 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. 2019 poz. 1387, dalej jako ustawa o PDOF).
Analogicznie, spłata kwoty pożyczki nie może być uznana za koszt uzyskania przychodu. Inaczej jest natomiast z odsetkami, gdyż zgodnie z art. 23 ust. 8 pkt 1 lit. a ustawy o PDOF i art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy o PDOP, nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o PDOP i art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy o PDOF wynika natomiast, że kosztami uzyskania przychodów mogą być odsetki faktycznie zapłacone.
Przychód natomiast, co do zasady, stanowi kwota umorzonych zobowiązań, w tym pożyczek i kredytów. Jednakże, przepis wyraźnie stwierdza, że wyjątek od tej zasady stanowią pożyczki udzielane z Funduszu Pracy (art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PDOF i art. 12 ust. 1 pkt 3 lit a ustawy o PDOP). Tymczasem art. 15zzd ustawy o COVID-19 stanowi, że starosta udziela mikroprzedsiębiorcom pożyczek właśnie z Funduszu Pracy.
W związku z tym, w przypadku umorzenia, pożyczka antykryzysowa jest całkowicie neutralna podatkowo. Gdyby natomiast przedsiębiorca nie mógł skorzystać z umorzenia, wówczas, po spełnieniu wszystkich warunków potrącalności kosztów, może zaliczyć w koszty uzyskania przychodu kwotę zapłaconych odsetek.
Radosław Urban, konsultant podatkowy w ECDP Tax Żuk Komorniczak i Wspólnicy sp. k.
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Podatki i prawo gospodarcze. Pakiet 5 ebooków
Promocja: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł