Warto na wstępie przybliżyć, jak Komisja Europejska definiuje pojęcia unikania opodatkowania, uchylania się od opodatkowania i oszustwa podatkowego.
Unikanie opodatkowania definiowane jest jako działanie w ramach prawa, a czasem na granicy prawa, mające na celu zminimalizowanie lub uniknięcie należnego podatku. Często polega to na ścisłym wykorzystaniu litery prawa, jak również użyciu luk i rozbieżności w prawie w taki sposób, aby uzyskać korzyść podatkową, która nie była pierwotną intencją prawodawcy.
Uchylanie się od opodatkowania polega na ogół na stosowaniu niezgodnych z prawem mechanizmów, w wyniku których obowiązek podatkowy zostaje ukryty lub pominięty, czyli podatnik płaci mniejszy podatek niż ten, jaki prawnie powinien zapłacić, ukrywając przed władzami podatkowymi dochody lub informacje.
Oszustwa podatkowe są formą umyślnego uchylania się od opodatkowania, które zasadniczo jest karalne na mocy prawa karnego. Pojęcie to obejmuje sytuacje umyślnego składania fałszywych deklaracji lub sporządzania fałszywych dokumentów.
50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Pakiet rozwiązań prawnych w zakresie przejrzystości podatkowej
Komisja Europejska szacuje, że unikanie opodatkowania przez przedsiębiorstwa kosztuje budżety publiczne państw członkowskich miliardy euro każdego roku. Praktyki te podważają także sprawiedliwy podział obciążenia między podatnikami i zakłócają uczciwą konkurencję między przedsiębiorstwami. Spółki wykorzystują złożoność systemów podatkowych i brak współpracy pomiędzy państwami członkowskimi, aby sztucznie przesuwać zyski i minimalizować płacone przez siebie podatki. Zwiększenie przejrzystości i zacieśnienie współpracy ma zatem kluczowe znaczenie dla walki z agresywnym planowaniem podatkowym i nadużyciami podatkowymi.
Przedstawiony 18 marca 2015 r. pakiet dotyczący przejrzystości podatkowej ma na celu zapewnienie państwom członkowskim informacji potrzebnych im, aby mogły chronić swoje bazy podatkowe i identyfikować przedsiębiorstwa, które usiłują uniknąć płacenia należytego wkładu podatkowego.
„Każdy musi wnosić należyty wkład podatkowy.Obowiązek ten dotyczy tak samo korporacji wielonarodowych, jak i każdej innej osoby. Dzięki przedstawionemu dzisiaj wnioskowi dotyczącemu automatycznej wymiany informacji organy podatkowe będą sprawniej wykrywać luki w systemach podatkowych lub przypadki powielania się obowiązków podatkowych pomiędzy państwami członkowskimi. W najbliższych miesiącach zaproponujemy konkretne działania mające na celu zlikwidowanie takich luk czy nakładania się przepisów. Jesteśmy zdecydowani poprzeć nasze deklaracje realnymi, wiarygodnymi i uzasadnionymi środkami”, powiedział wiceprzewodniczący Valdis Dombrovskis, odpowiedzialny za euro i dialog społeczny.
Pierre Moscovici, komisarz ds. gospodarczych i finansowych, podatków i ceł, powiedział: „Osiągnięto już granice tolerancji dla przedsiębiorstw, które unikają płacenia sprawiedliwego wkładu podatkowego, i dla systemów, które im to umożliwiają. Musimy zadbać o to, aby miejsce faktycznego uzyskiwania dochodów przez przedsiębiorstwa stanowiło również miejsce, w którym są one opodatkowywane. Aby tego dokonać, państwa członkowskie muszą otworzyć się na współpracę. Przedstawiony dzisiaj pakiet dotyczący przejrzystości podatkowej ma to właśnie na celu”.
Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia
Przejrzystość w zakresie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego
Kluczowym elementem pakietu jest wniosek ustawodawczy mający na celu zacieśnienie współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego o znaczeniu transgranicznym i zapoczątkowanie nowego, charakteryzującego się przejrzystością etapu we wzajemnych relacjach.
Obecnie państwa członkowskie przekazują sobie bardzo niewiele informacji o swoich indywidualnych interpretacjach. O tym, czy dana indywidualna interpretacja prawa podatkowego może mieć znaczenie dla innego państwa UE, rozstrzyga indywidualnie każde państwo członkowskie. W konsekwencji państwa członkowskie są często nieświadome istnienia indywidualnych interpretacji o znaczeniu transgranicznym, które zostały wydane w innych państwach UE i mogą mieć wpływ na ich własne bazy podatkowe. Niektóre przedsiębiorstwa wykorzystują brak przejrzystości w zakresie indywidualnych interpretacji, aby sztucznie zaniżać swój wkład podatkowy.
Aby zaradzić tej sytuacji, Komisja proponuje wyeliminowanie tej uznaniowości w dzieleniu się informacjami. Na państwach członkowskich będzie teraz spoczywać obowiązek automatycznej wymiany informacji o swoich indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego. Komisja proponuje ustalenie ścisłego harmonogramu: co trzy miesiące krajowe organy podatkowe będą musiały wysłać do wszystkich pozostałych państw członkowskich krótkie sprawozdanie na temat wydanych przez siebie indywidualnych interpretacji o znaczeniu transgranicznym. Państwa członkowskie będą wtedy mogły zwrócić się o szczegółowe informacje na temat poszczególnych interpretacji.
Automatyczna wymiana informacji w zakresie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego umożliwi państwom członkowskim wykrywanie niektórych nadużyć podatkowych, których dopuszczają się przedsiębiorstwa, i przeciwdziałanie im. Mechanizm ten powinien również przyczynić się do uzdrowienia konkurencji podatkowej, ponieważ organy podatkowe będą prawdopodobnie mniej gotowe do oferowania, na wybiórczych zasadach, korzyści podatkowych przedsiębiorstwom w sytuacji, gdy inne państwa będą miały wgląd w ich decyzje.
Jak sprowadzić auto z Niemiec – PDF
Inne inicjatywy dotyczące przejrzystości podatkowej
Zaproponowany 18 marca 2015 r. pakiet obejmuje również komunikat przedstawiający szereg dalszych inicjatyw wspierających plan działania na rzecz przejrzystości podatkowej w UE. Są to:
Ocena potencjalnych nowych wymogów w zakresie przejrzystości obowiązujących korporacje międzynarodowe
Komisja zbada możliwość wprowadzenia wobec przedsiębiorstw nowych wymogów w zakresie przejrzystości, takich jak publiczne ujawnianie niektórych informacji podatkowych przez korporacje międzynarodowe. Należy starannie rozważyć cele, korzyści i zagrożenia związane z taką inicjatywą. Komisja przeprowadzi zatem ocenę skutków ewentualnych dodatkowych wymogów w zakresie przejrzystości, która pomoże w podjęciu świadomej decyzji na późniejszym etapie.
Przegląd kodeksu postępowania w zakresie opodatkowania przedsiębiorstw
Kodeks postępowania w zakresie opodatkowania przedsiębiorstw stanowi jeden z najważniejszych instrumentów UE zapewniających uczciwą konkurencję w zakresie opodatkowania przedsiębiorstw. Określa on kryteria pozwalające ustalić, czy dany system podatkowy jest szkodliwy, i zobowiązuje państwa członkowskie do zniesienia wszelkich szkodliwych instrumentów podatkowych, które są sprzeczne z kodeksem. Państwa członkowskie spotykają się regularnie, aby poddać ocenie przestrzeganie kodeksu.W ostatnich latach kodeks przestał jednak skutecznie zapobiegać szkodliwym systemom podatkowym, ponieważ jego kryteria nie uwzględniają bardziej złożonych mechanizmów unikania opodatkowania przedsiębiorstw. Komisja dokona zatem, we współpracy z państwami członkowskimi, przeglądu kodeksu postępowania i mandatu Grupy ds. Kodeksu Postępowania, aby zwiększyć ich skuteczność w zapewnianiu uczciwej i przejrzystej konkurencji podatkowej w UE.
Ustalenie skali uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania
Komisja, w tym Eurostat, będzie współpracować z państwami członkowskimi w celu ustalenia, w jaki sposób można wiarygodnie oszacować skalę tych praktyk. Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że uchylanie się od opodatkowania i unikanie opodatkowania są szeroko rozpowszechnione i poważnie uszczuplają dochody budżetowe. Do tej pory nie udało się jednak dokładnie ustalić skali i wpływu tych problemów. Wiarygodne dane statystyczne umożliwiłyby podjęcie lepiej ukierunkowanych działań politycznych zwalczających te problemy.
Uchylenie dyrektywy w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności
Komisja proponuje uchylenie dyrektywy w sprawie opodatkowania dochodów z oszczędności, ponieważ zawarte w niej rozwiązania zostały w międzyczasie zastąpione ambitniejszymi przepisami unijnymi, które wymagają najszerszego zakresu automatycznej wymiany informacji na temat rachunków finansowych, w tym dochodów z oszczędności (IP/13/530). Uchylenie dyrektywy w sprawie opodatkowania oszczędności stworzy jednolite ramy automatycznej wymiany informacji finansowych i zapobiegnie niepewności prawa oraz powstaniu dodatkowych obciążeń administracyjnych dla organów podatkowych i przedsiębiorstw.
Kolejne kroki
Dwa wnioski ustawodawcze zawarte w pakiecie zostaną przedłożone Parlamentowi Europejskiemu do konsultacji i Radzie do przyjęcia. Państwa członkowskie powinny osiągnąć porozumienie w sprawie wniosku dotyczącego interpretacji indywidualnych prawa podatkowego przed końcem 2015 r., aby mógł on wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Biorąc pod uwagę fakt, że Rada Europejska wezwała w grudniu 2014 r. Komisję do przedstawienia przedmiotowego wniosku, należy oczekiwać z jej strony pełnego zaangażowania politycznego w osiągnięcie szybkiego porozumienia.
Kolejnym ważnym krokiem będzie przedstawienie do lata 2015 r. planu działania w sprawie opodatkowania przedsiębiorstw. Ten drugi plan działania skupi się na środkach, które sprawią, że system opodatkowania przedsiębiorstw w obrębie jednolitego rynku stanie się sprawiedliwszy i efektywniejszy. Wśród tych środków znajdzie się m.in. wniosek w sprawie wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych, który należy ponownie poddać pod dyskusję, i propozycje dotyczące podjęcia przez OECD/G20 nowych działań zwalczających erozję podstawy opodatkowania i przenoszenie zysków na poziomie UE.
CCCTB coraz bliżej? Komisja Europejska chce zmian w opodatkowaniu firm