Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? Część 1
Niestety, już parę dni później (24 lutego 2016 r.) NSA wydał kolejny wyrok (sygn. II FSK 3875/13), w którym powrócono do niekorzystnego dla podatników rozumienia przepisów art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT. NSA uznał, że nieściągalna wierzytelność może stanowić KUP jedynie w kwocie netto.
Sąd stwierdził, że pomimo tego, iż podatek VAT stanowi element wierzytelności, to jednak zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT nie podlega on zaliczeniu do przychodów należnych, a art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT pozwala na zaliczenie do KUP tylko wierzytelności uprzednio zarachowanych jako przychody należne. Tym samym wierzytelność podzielić trzeba na kwotę netto oraz podatek VAT, a następnie zaliczyć do KUP jedynie kwotę netto. Odmienna argumentacja oznaczałaby, że na poczet KUP zarachowana może być także część wierzytelności, która nie stanowiła przychodu należnego.
Podatnik podniósł argument, że skoro ustawa o rachunkowości przewiduje wycenę należności i zobowiązań w kwocie wymaganej zapłaty (a zatem w kwocie brutto), to powinno to znaleźć odzwierciedlenie także w rachunku podatkowym. Niemniej jednak, zdaniem sądu, o uznaniu określonego przysporzenia za przychód lub wydatku za KUP, decydują wyłącznie przepisy prawa podatkowego, a nie regulacje ustawy o rachunkowości. Podniesiono także, że podatnik ma możliwość skorzystania z regulacji 89a ustawy o VAT, która pozwala dokonać korekty VAT w przypadku uznania wierzytelności za nieściągalną. Przepis ten wymaga jedynie, aby jej nieściągalność została uprawdopodobniona, co na gruncie podatku VAT oznacza, że wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności.
Polecamy: Podatki 2017 - PIT, CIT, ryczałt 2017 (książka)
Warto także nadmienić, że już dwa miesiące później, tj. 26 kwietnia 2016 r., wydany został kolejny wyrok NSA (sygn. II FSK 901/14), w którym powtórzono te same tezy i argumentację. Jak widać, co prawda dominująca linia orzecznicza jest niekorzystna dla podatnika, jednak nawet poszczególne składy NSA mają pewne wątpliwości dotyczące tego, czy nieściągalne wierzytelności należy zarachować w KUP w kwocie netto czy brutto. Nie można zatem przejść obojętnie obok tego, że NSA dostrzegł problem i w jego linii orzeczniczej pojawiły się pewne rozbieżności. Wydaje się, że zagadnienie to powinno zostać uregulowane Uchwałą NSA .
Autor: Duszan Wolczyński, konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach