REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? Część 1

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Andersen w Polsce
Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących kompleksową obsługę prawną, najwyższej klasy doradztwo podatkowe, compliance, doradztwo w zakresie cen transferowych i outsourcing księgowy.
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli kontrahent nie dokona zapłaty za wykonanie umowy, podatnikowi przysługuje prawo wpisania w koszty uzyskania przychodów wartości wierzytelności wynikającej z tej umowy. Pojawiają się jednak wątpliwości, w jakiej kwocie należy taką nieściągalną wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

REKLAMA

Na ujęcie w koszty uzyskania przychodów (KUP) wartości nieściągalnej wierzytelności pozwala art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT. Wierzytelność musi jednak spełniać pewne warunki:

- ma być zarachowana jako przychód należny,

- jej nieściągalność ma być uprawdopodobniona za pomocą jednego z dokumentów wskazanych w ustawach podatkowych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- nie uległa przedawnieniu.

W sytuacji gdy powyższe warunki zostały spełnione, podatnik może uznać wierzytelność za koszt uzyskania przychodów. Na tym etapie pojawia się jednak wątpliwość,  w jakiej kwocie należy tą wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

Najprostszym rozwiązaniem, jednak mniej korzystnym dla podatnika, jest zarachowanie jej w kwocie netto, czyli bez podatku VAT. Takie ujęcie bazuje na dosyć prostym założeniu – skoro podatek VAT, na mocy art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT, co do zasady nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, to jeśli podatek ten stanowi część wierzytelności, jego kwota nie może być ujęta w kosztach.

Ponadto, na mocy art. 14 ust 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT, podatku VAT nie zalicza się do przychodów. Skoro zatem aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu musi uprzednio być zarachowana jako przychód, to wpisana w koszty wysokość wierzytelności nie może uwzględniać podatku VAT, gdyż ten nie stanowił nigdy przychodu. Stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest wpisanie w koszty podatkowe wierzytelności tylko w kwocie netto jest często przedstawiane przez organy skarbowe i potwierdzone licznymi interpretacjami.

Nie jest to jednak jedyna możliwość. Należy zauważyć, że omawiane przepisy operują pojęciem wierzytelności. Wierzytelnością jest prawo do żądania spełnienia świadczenia. Przedsiębiorca, zawierając umowę, ma prawo domagać się należności za jej wykonanie. Kwotą, której może się domagać  nie jest kwota netto, lecz brutto. Dlatego też dzielenie należności na kwotę netto i podatek VAT wydaje się być sztucznym zabiegiem, a art. 16 ust 1 pkt 46 ustawy o CIT oraz art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT, nie znajduje tutaj zastosowania.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Warto się także zastanowić czy to, że wierzytelność ma  być zarachowana jako przychód należny, oznacza zarazem, że może być zaliczona do KUP tylko  w tej części (a zatem bez VAT). Wątpliwości mogą pojawić się zwłaszcza zestawiając ze sobą treść przepisów art. 23 ust. 1 pkt 20 i pkt 21 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 i 26a ustawy o CIT. Zgodnie z tym drugim, odpisy aktualizujące stanowią koszty uzyskania przychodów w tej części należności, która została uprzednio zaliczona do przychodów należnych. Przepis ten dzieli zatem wierzytelność na dwie części – tą, która była zaliczona jako przychód należny (czyli część wierzytelności bez podatku VAT) i tę, która nie została zaliczona jako przychód (czyli część obejmującą podatek VAT). Z kolei przepis art. 23 ust 1 pkt 20 ustawy o PIT nie wprowadza takiego podziału. Skoro zatem ustawodawca w dwóch różnych przepisach użył dwóch różnych wyrażeń, nie można twierdzić, że mają one takie same znaczenie. Odpis aktualizujący jest kosztem uzyskania przychodów w części nieobejmującej podatku VAT. Natomiast nieściągalna wierzytelność w kwocie, która obejmuje ten podatek.


Spór zyskał na aktualności dzięki najnowszemu wyrokowi Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. II FSK 421/14). Zdaniem NSA kosztem uzyskania przychodów jest wierzytelność obejmująca całą kwotę należności wraz z należnym podatkiem od towarów i usług, a zatem kwota brutto. Sąd stanął na stanowisku, że wierzytelności nie można traktować jako należność netto, jeśli w cenie zawarty został podatek VAT.

W wyroku zauważono także, że fakt zarachowania wierzytelności jako przychodu należnego jest wyłącznie przesłanką, której spełnienie umożliwia zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania - nie wpływa natomiast na wysokość wierzytelności, którą można uznać za koszt uzyskania przychodów. Co prawda wspomniany przepis art. 12 ust 3 ustawy o PIT stanowi, że podatek VAT nie stanowi przychodu, niemniej jednak przepis ten służy innemu celowi. Służy on do obliczania kwoty przychodu. Natomiast art. 16 ustawy o PIT dotyczy kwestii możliwości kwalifikowania wydatku jako kosztu uzyskania przychodów, a zatem sposobu ustalania dochodu.

Co ciekawe, kilka dni później NSA w odmiennym składzie wydał kolejny wyrok (sygn. II FSK 3875/13), z którego wynika teza wprost przeciwna – nieściągalne wierzytelności mogą być zaliczane do KUP w kwocie netto. Więcej o wyroku w kolejnym artykule.

Autor: Duszan Wolczyński, konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach

duszan.wolczynski@ksplegal.pl

KSP Legal – Blog o Podatkach

Duszan Wolczyński konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Masz firmę? Sprawdź, co odpowiada rząd na problemy z KSeF i słabym Internetem

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

REKLAMA

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

REKLAMA

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

Faktura handlowa nie będzie jednocześnie fakturą ustrukturyzowaną. Dodatkowe obowiązki podatników VAT

Po wejściu w życie zmian w ustawie o VAT wdrażających model obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wielu podatników może mieć problem (i dodatkowe obowiązki) wynikające z faktu, że faktura ustrukturyzowana nie może pełnić funkcji faktury handlowej – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Co powinni zrobić podatnicy VAT, którzy zdecydują się na wystawianie faktur handlowych nie będących fakturami VAT?

REKLAMA