REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? Część 1

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Andersen w Polsce
Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących kompleksową obsługę prawną, najwyższej klasy doradztwo podatkowe, compliance, doradztwo w zakresie cen transferowych i outsourcing księgowy.
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli kontrahent nie dokona zapłaty za wykonanie umowy, podatnikowi przysługuje prawo wpisania w koszty uzyskania przychodów wartości wierzytelności wynikającej z tej umowy. Pojawiają się jednak wątpliwości, w jakiej kwocie należy taką nieściągalną wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

REKLAMA

Na ujęcie w koszty uzyskania przychodów (KUP) wartości nieściągalnej wierzytelności pozwala art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT. Wierzytelność musi jednak spełniać pewne warunki:

- ma być zarachowana jako przychód należny,

- jej nieściągalność ma być uprawdopodobniona za pomocą jednego z dokumentów wskazanych w ustawach podatkowych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- nie uległa przedawnieniu.

W sytuacji gdy powyższe warunki zostały spełnione, podatnik może uznać wierzytelność za koszt uzyskania przychodów. Na tym etapie pojawia się jednak wątpliwość,  w jakiej kwocie należy tą wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

Najprostszym rozwiązaniem, jednak mniej korzystnym dla podatnika, jest zarachowanie jej w kwocie netto, czyli bez podatku VAT. Takie ujęcie bazuje na dosyć prostym założeniu – skoro podatek VAT, na mocy art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT, co do zasady nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, to jeśli podatek ten stanowi część wierzytelności, jego kwota nie może być ujęta w kosztach.

Ponadto, na mocy art. 14 ust 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT, podatku VAT nie zalicza się do przychodów. Skoro zatem aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu musi uprzednio być zarachowana jako przychód, to wpisana w koszty wysokość wierzytelności nie może uwzględniać podatku VAT, gdyż ten nie stanowił nigdy przychodu. Stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest wpisanie w koszty podatkowe wierzytelności tylko w kwocie netto jest często przedstawiane przez organy skarbowe i potwierdzone licznymi interpretacjami.

Nie jest to jednak jedyna możliwość. Należy zauważyć, że omawiane przepisy operują pojęciem wierzytelności. Wierzytelnością jest prawo do żądania spełnienia świadczenia. Przedsiębiorca, zawierając umowę, ma prawo domagać się należności za jej wykonanie. Kwotą, której może się domagać  nie jest kwota netto, lecz brutto. Dlatego też dzielenie należności na kwotę netto i podatek VAT wydaje się być sztucznym zabiegiem, a art. 16 ust 1 pkt 46 ustawy o CIT oraz art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT, nie znajduje tutaj zastosowania.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Warto się także zastanowić czy to, że wierzytelność ma  być zarachowana jako przychód należny, oznacza zarazem, że może być zaliczona do KUP tylko  w tej części (a zatem bez VAT). Wątpliwości mogą pojawić się zwłaszcza zestawiając ze sobą treść przepisów art. 23 ust. 1 pkt 20 i pkt 21 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 i 26a ustawy o CIT. Zgodnie z tym drugim, odpisy aktualizujące stanowią koszty uzyskania przychodów w tej części należności, która została uprzednio zaliczona do przychodów należnych. Przepis ten dzieli zatem wierzytelność na dwie części – tą, która była zaliczona jako przychód należny (czyli część wierzytelności bez podatku VAT) i tę, która nie została zaliczona jako przychód (czyli część obejmującą podatek VAT). Z kolei przepis art. 23 ust 1 pkt 20 ustawy o PIT nie wprowadza takiego podziału. Skoro zatem ustawodawca w dwóch różnych przepisach użył dwóch różnych wyrażeń, nie można twierdzić, że mają one takie same znaczenie. Odpis aktualizujący jest kosztem uzyskania przychodów w części nieobejmującej podatku VAT. Natomiast nieściągalna wierzytelność w kwocie, która obejmuje ten podatek.


Spór zyskał na aktualności dzięki najnowszemu wyrokowi Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. II FSK 421/14). Zdaniem NSA kosztem uzyskania przychodów jest wierzytelność obejmująca całą kwotę należności wraz z należnym podatkiem od towarów i usług, a zatem kwota brutto. Sąd stanął na stanowisku, że wierzytelności nie można traktować jako należność netto, jeśli w cenie zawarty został podatek VAT.

W wyroku zauważono także, że fakt zarachowania wierzytelności jako przychodu należnego jest wyłącznie przesłanką, której spełnienie umożliwia zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania - nie wpływa natomiast na wysokość wierzytelności, którą można uznać za koszt uzyskania przychodów. Co prawda wspomniany przepis art. 12 ust 3 ustawy o PIT stanowi, że podatek VAT nie stanowi przychodu, niemniej jednak przepis ten służy innemu celowi. Służy on do obliczania kwoty przychodu. Natomiast art. 16 ustawy o PIT dotyczy kwestii możliwości kwalifikowania wydatku jako kosztu uzyskania przychodów, a zatem sposobu ustalania dochodu.

Co ciekawe, kilka dni później NSA w odmiennym składzie wydał kolejny wyrok (sygn. II FSK 3875/13), z którego wynika teza wprost przeciwna – nieściągalne wierzytelności mogą być zaliczane do KUP w kwocie netto. Więcej o wyroku w kolejnym artykule.

Autor: Duszan Wolczyński, konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach

duszan.wolczynski@ksplegal.pl

KSP Legal – Blog o Podatkach

Duszan Wolczyński konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

Audytor pod lupą – IAASB zmienia zasady współpracy i czeka na opinie

Jak audytorzy powinni korzystać z wiedzy zewnętrznych ekspertów? IAASB proponuje zmiany w międzynarodowych standardach i otwiera konsultacje społeczne. To szansa, by wpłynąć na przyszłość audytu – głos można oddać do 24 lipca 2025 r.

Zmiany w zamówieniach publicznych od 2026 r. Wyższy próg stosowania Prawa zamówień publicznych i jego skutki dla zamawiających i wykonawców

W ostatnich dniach maja br Rada Ministrów przedłożyła Sejmowi projekt ustawy deregulacyjnej (druk nr 1303 z dnia 27 maja 2025 r.), który przewiduje m.in. podwyższenie minimalnego progu stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (Pzp) oraz ustawy o umowie koncesji z dnia 21 października 2016 r. z obecnych 130 000 zł netto do 170 000 zł netto. Planowana do wejścia w życie 1 stycznia 2026 r. zmiana ma charakter systemowy i wpisuje się w szerszy trend upraszczania procedur oraz dostosowywania ich do aktualnych realiów gospodarczych.

REKLAMA

KSeF 2026: będzie problem z udostępnieniem faktury ustrukturyzowanej kontrahentowi. Prof. Modzelewski: Większość nabywców nie będzie tym zainteresowana

W 2026 roku większość kontrahentów nie będzie zainteresowanych tzw. „udostępnieniem” faktur ustrukturyzowanych – jedną z dwóch form przekazania tych faktur w obowiązkowym modelu Krajowego Systemu e-Faktur. Oczekiwać będą wystawienia innych dokumentów, które uznają za wywołujące skutki cywilnoprawne. Wystawcy prawdopodobnie wprowadzą odrębny dokument handlowy, który z istoty nie będzie fakturą ustrukturyzowaną. Może on być wystawiony zarówno przed jak i po wystawieniu tej faktury ustrukturyzowanej - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Najbardziej poważane zawody w Polsce [ranking 2025]. Księgowy pnie się w górę, sędzia spada, strażak cały czas nr 1

Agencja badawcza SW Research w 2025 roku kolejny raz zapytała Polaków o to, jakim poważaniem darzą przedstawicieli różnych zawodów. W tegorocznym zestawieniu pojawiło się aż 51 kategorii zawodowych, wśród których znalazło się 12 debiutanckich zawodów. Księgowy awansował w 2025 r. o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem – aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji. SW Research odnotował ten awans jako jeden z trzech najbardziej znaczących. Skąd ta zmiana?

TSUE: Rekompensaty JST dla spółek komunalnych nie podlegają VAT, jeśli nie wpływają na cenę usługi

Najnowszy wyrok TSUE z 8 maja 2025 r. (sygn. C-615/23), potwierdził stanowisko zaprezentowane przez Rzeczniczkę Generalną w opinii z 13 lutego 2025 r. Zgodnie ze wspomnianym stanowiskiem rekompensaty jakie będą wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego spółkom komunalnym w związku z realizacją publicznych usług transportowych nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tak długo jak nie będą miały bezpośredniego wpływu na cenę usługi. O ile sam wyrok dotyczył usług transportowych to może mieć w przyszłości przełożenie również na inne obszary działalności.

Kapitał zakładowy w spółce z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

REKLAMA

Najniższa krajowa pensja i minimalna stawka godzinowa w 2026 roku. Związki zawodowe chcą co najmniej 5015 zł brutto. Rząd oferuje ponad 200 zł mniej

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

REKLAMA