REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? Część 1

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Andersen w Polsce
Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących kompleksową obsługę prawną, najwyższej klasy doradztwo podatkowe, compliance, doradztwo w zakresie cen transferowych i outsourcing księgowy.
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Jak ująć nieściągalne wierzytelności w kosztach? /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli kontrahent nie dokona zapłaty za wykonanie umowy, podatnikowi przysługuje prawo wpisania w koszty uzyskania przychodów wartości wierzytelności wynikającej z tej umowy. Pojawiają się jednak wątpliwości, w jakiej kwocie należy taką nieściągalną wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

REKLAMA

Na ujęcie w koszty uzyskania przychodów (KUP) wartości nieściągalnej wierzytelności pozwala art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o CIT. Wierzytelność musi jednak spełniać pewne warunki:

- ma być zarachowana jako przychód należny,

- jej nieściągalność ma być uprawdopodobniona za pomocą jednego z dokumentów wskazanych w ustawach podatkowych,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- nie uległa przedawnieniu.

W sytuacji gdy powyższe warunki zostały spełnione, podatnik może uznać wierzytelność za koszt uzyskania przychodów. Na tym etapie pojawia się jednak wątpliwość,  w jakiej kwocie należy tą wierzytelność ująć w kosztach - brutto czy netto?

Najprostszym rozwiązaniem, jednak mniej korzystnym dla podatnika, jest zarachowanie jej w kwocie netto, czyli bez podatku VAT. Takie ujęcie bazuje na dosyć prostym założeniu – skoro podatek VAT, na mocy art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o CIT, co do zasady nie stanowi kosztu uzyskania przychodu, to jeśli podatek ten stanowi część wierzytelności, jego kwota nie może być ujęta w kosztach.

Ponadto, na mocy art. 14 ust 1 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 4 pkt 9 ustawy o CIT, podatku VAT nie zalicza się do przychodów. Skoro zatem aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu musi uprzednio być zarachowana jako przychód, to wpisana w koszty wysokość wierzytelności nie może uwzględniać podatku VAT, gdyż ten nie stanowił nigdy przychodu. Stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest wpisanie w koszty podatkowe wierzytelności tylko w kwocie netto jest często przedstawiane przez organy skarbowe i potwierdzone licznymi interpretacjami.

Nie jest to jednak jedyna możliwość. Należy zauważyć, że omawiane przepisy operują pojęciem wierzytelności. Wierzytelnością jest prawo do żądania spełnienia świadczenia. Przedsiębiorca, zawierając umowę, ma prawo domagać się należności za jej wykonanie. Kwotą, której może się domagać  nie jest kwota netto, lecz brutto. Dlatego też dzielenie należności na kwotę netto i podatek VAT wydaje się być sztucznym zabiegiem, a art. 16 ust 1 pkt 46 ustawy o CIT oraz art. 23 ust 1 pkt 43 ustawy o PIT, nie znajduje tutaj zastosowania.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Warto się także zastanowić czy to, że wierzytelność ma  być zarachowana jako przychód należny, oznacza zarazem, że może być zaliczona do KUP tylko  w tej części (a zatem bez VAT). Wątpliwości mogą pojawić się zwłaszcza zestawiając ze sobą treść przepisów art. 23 ust. 1 pkt 20 i pkt 21 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 25 i 26a ustawy o CIT. Zgodnie z tym drugim, odpisy aktualizujące stanowią koszty uzyskania przychodów w tej części należności, która została uprzednio zaliczona do przychodów należnych. Przepis ten dzieli zatem wierzytelność na dwie części – tą, która była zaliczona jako przychód należny (czyli część wierzytelności bez podatku VAT) i tę, która nie została zaliczona jako przychód (czyli część obejmującą podatek VAT). Z kolei przepis art. 23 ust 1 pkt 20 ustawy o PIT nie wprowadza takiego podziału. Skoro zatem ustawodawca w dwóch różnych przepisach użył dwóch różnych wyrażeń, nie można twierdzić, że mają one takie same znaczenie. Odpis aktualizujący jest kosztem uzyskania przychodów w części nieobejmującej podatku VAT. Natomiast nieściągalna wierzytelność w kwocie, która obejmuje ten podatek.


Spór zyskał na aktualności dzięki najnowszemu wyrokowi Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. II FSK 421/14). Zdaniem NSA kosztem uzyskania przychodów jest wierzytelność obejmująca całą kwotę należności wraz z należnym podatkiem od towarów i usług, a zatem kwota brutto. Sąd stanął na stanowisku, że wierzytelności nie można traktować jako należność netto, jeśli w cenie zawarty został podatek VAT.

W wyroku zauważono także, że fakt zarachowania wierzytelności jako przychodu należnego jest wyłącznie przesłanką, której spełnienie umożliwia zaliczenie nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania - nie wpływa natomiast na wysokość wierzytelności, którą można uznać za koszt uzyskania przychodów. Co prawda wspomniany przepis art. 12 ust 3 ustawy o PIT stanowi, że podatek VAT nie stanowi przychodu, niemniej jednak przepis ten służy innemu celowi. Służy on do obliczania kwoty przychodu. Natomiast art. 16 ustawy o PIT dotyczy kwestii możliwości kwalifikowania wydatku jako kosztu uzyskania przychodów, a zatem sposobu ustalania dochodu.

Co ciekawe, kilka dni później NSA w odmiennym składzie wydał kolejny wyrok (sygn. II FSK 3875/13), z którego wynika teza wprost przeciwna – nieściągalne wierzytelności mogą być zaliczane do KUP w kwocie netto. Więcej o wyroku w kolejnym artykule.

Autor: Duszan Wolczyński, konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach

duszan.wolczynski@ksplegal.pl

KSP Legal – Blog o Podatkach

Duszan Wolczyński konsultant podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obejmie duże firmy, a od 2026 wszystkich podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

REKLAMA