Prowadząc działalność gospodarczą opartą na produktach spożywczych, zdarzyć się może, że pomimo dochowania przez przedsiębiorcę należytej staranności podczas przeprowadzania kontroli jakości produktów, po otrzymaniu towaru przez nabywcę i przeprowadzeniu przez niego kontroli i badań okazuje się, że towar z jakiegoś powodu nie nadaje się do spożycia przez ludzi i musi zostać zutylizowany. W takich przypadkach, jeżeli to na odbiorcy ciążył początkowo obowiązek organizacji i pokrycia kosztów transportu, to ze względu na to, że odbiorca otrzymał towar, który nie nadaje się do spożycia przez ludzi i musi zostać zutylizowany przedsiębiorca zostaje obciążony kosztami transportu oraz kosztami utylizacji. Pojawia się wtedy pytanie, czy te poniesione przez przedsiębiorcę koszty mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodu i w konsekwencji zmniejszyć wysokość płaconego przez niego podatku dochodowego?
Co może być uznane za koszt uzyskania przychodu?
Zgodnie z ustawą o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy. Oznacza to, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a także związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy kosztami oraz jego przychodami.
Kosztem uzyskania przychodów będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Przy kwalifikowaniu wydatków jako koszt podatkowy przyjmuje się również, że działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. W związku z tym, nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Wyjątek stanowią jednak nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich zapobieżenia.
Czy koszty transportu i utylizacji mogą zostać odliczone jako koszt podatkowy?
Aby określić czy powyższy wydatek może zostać odjęty od przychodu należy wziąć pod uwagę czy nie jest on wymieniony w negatywnym katalogu kosztów zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Zgodnie z pkt 22 przepisu, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Kary te wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań.
Art. 556 Kodeksu cywilnego wskazuje na to, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Dodatkowo ryzyko poniesienia kosztów w związku z rękojmią za wady fizyczne rzeczy sprzedanych ponoszą sprzedawcy. Przyjęta jednak powszechnie w urzędach interpretacja przepisów uznaje, że ponoszenie tych kosztów jest warunkiem oraz konsekwencją dokonywania sprzedaży na rynku, standardowym ryzykiem biznesowym, w związku z czym warunkuje niejako możliwość osiągania przychodów z działalności.
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
W związku z powyższym wydatki z tytułu zwrotu odbiorcy kosztów transportu wadliwego towaru oraz kosztów jego utylizacji, jako spełniające definicję kosztów zawartą w ustawie o CIT, a jednocześnie nie ujęte w katalogu wyłączeń wynikającym z art. 16 ust. 1 tej ustawy, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jednak pod warunkiem, że zostaną udokumentowane w należyty sposób. Takie stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna KIS z 27 września 2017 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.161.2017.1.AP.
Przy czym, należy mieć na uwadze, że wymagane dokumenty nie ograniczają się jedynie do faktur potwierdzających wysokość poniesionych wydatków, związanych z transportem i utylizacją wadliwego towaru, ale powinny także obejmować inne dokumenty potwierdzające zaistniałe okoliczności i fakt, że wydatki nie wynikły wskutek zaniedbań i braku staranności.