Tak wynika z wyroku WSA w Warszawie z 8 września 2017 r., III SA/Wa 2575/16.
Sprawa dotyczyła spółki, której głównym przedmiotem działalności jest pośrednictwo w sprzedaży lotów czarterowych. Spółka w dniu 25 października 2011 roku podpisała umowę ze swoim kontrahentem (O), której przedmiotem było zobowiązanie się O. do świadczenia na rzecz spółki usług czarteru lotniczego. Spółka była zobowiązana m.in. do złożenia tzw. kaucji gwarancyjnych, tj. kaucji za zakontraktowane miejsca oraz za opłaty portowe na każdej serii tras. Terminowe opłacanie kaucji było warunkiem wykonania usług przez O. Dopiero po wykonaniu zakontraktowanych usług strony zobowiązały się do rozliczenia kaucji: przy płatności za ostatni przelot w poszczególnym łańcuchu przelotów oraz jako płatność za opłaty lotniskowe na ostatnim rejsie. O. poinformował spółkę o tym, że odwołał świadczenie usług na rzecz spółki. Do tego dnia spółka uregulowała w 100% kaucje gwarancyjne należne O. na podstawie zapisów umowy na poczet wykonania zakontraktowanych rejsów. Postanowieniem sądu, została ogłoszona upadłość O. W takich okolicznościach spółka zgłosiła w toku prowadzonego postępowania upadłościowego do zaspokojenia wierzytelność obejmującą kwoty uregulowanych przez nią kaucji gwarancyjnych, niemniej jednak nigdy nie uzyskała zwrotu tych świadczeń.
Na tym tle spółka zapytała organ podatkowy, czy spółka jest uprawniona aby zaliczyć pełną wysokość kaucji gwarancyjnych zapłaconych na rzecz O. do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Prezentując własne stanowisko spółka wskazała, że do utraty zapłaconych kaucji gwarancyjnych doszło w związku z nadzwyczajną sytuacją, którą była upadłość O. W praktyce oznacza to, że utrata złożonych kaucji gwarancyjnych nastąpiła całkowicie bez winy spółki, na skutek zdarzeń które były w momencie ich złożenia nie do przewidzenia, jak również nie do uniknięcia przez spółkę, która racjonalnie i starannie prowadziła swoje interesy. W efekcie wydatki poniesione na niezwrócone kaucje można uznać za straty, które powinny zostać zaliczone do kosztów podatkowych.
Spółka podkreśliła przy tym, że należy odróżnić kaucje gwarancyjne złożone przez spółkę w ich charakterze od przedpłat w postaci zadatków lub zaliczek wpłacanych na poczet przyszłej należności za zakontraktowane usługi. Skoro zaś zapłacone kaucje gwarancyjne nie stanowiły przedpłat, jak również nie zostały wprost wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT w ramach innych strat wyłączonych z kosztów podatkowych, nie ma podstaw by uznać je za świadczenia wyłączone z kosztów podatkowych.
Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018
Organ uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że biorąc pod uwagę, że strata powinna być pochodną poniesienia wydatków kwalifikujących się do ujęcia w kosztach podatkowych albo posiadania prawa do uzyskania należności uwzględnionych w kategorii przychodów należnych, wydatki poniesione przez spółkę z tytułu kaucji gwarancyjnych, nie mieszczą się w kategorii kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Wobec tego, zdaniem organu, spółka nie jest uprawniona, aby zaliczyć pełną wysokość kaucji gwarancyjnych zapłaconych na rzecz kontrahenta do kosztów uzyskania przychodów.
Sprawa trafiła do WSA w Warszawie, który przyznał rację spółce. Sąd podkreślił, że wydatki z tytułu kaucji gwarancyjnych zostały poniesione na rzecz kontrahenta w celu zabezpieczenia uzyskania przychodów ze świadczenia usług pośrednictwa w sprzedaży lotów czarterowych, wobec tego należy uznać je za racjonalnie poniesione wydatki powiązane z działalnością gospodarczą spółki, które były ukierunkowane na zabezpieczenie uzyskiwania przychodów z tego kontraktu. O ile co do zasady kaucje gwarancyjne mają charakter zwrotny, a więc trudno im przypisywać charakter definitywny, o tyle w okolicznościach rozpoznawanej sprawy należy uznać, że rzeczone wydatki taki definitywny charakter miały, ponieważ – jak wskazywała spółka – wobec zakończenia postępowania upadłościowego prowadzonego wobec kontrahenta wiadome jest, że spółka nie odzyska już wpłaconych kaucji, stąd też stały się one wydatkiem o charakterze definitywnym.
Patrycja Łukasiewicz
Źródło: taxonline.pl