Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym osób prawnych (dalej: ustawa o CIT lub updop) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Z powyższego wynika, że wyłączone z kosztów uzyskania przychodów nie są wszelkie kary umowne i odszkodowania, lecz tylko kary umowne i odszkodowania, które zostały wypłacone z tytułu:
1) wad dostarczonych towarów,
2) wad wykonanych robót i usług,
3) zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
4) zwłoki w usunięciu wad towarów,
5) wykonanych robót i usług.
Odnosząc powyższe do interpretacji indywidualnej z dnia 10 kwietnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.69.2018.1.MS) należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na stan faktyczny, w którym została wydana.
Po pierwsze, kwoty zostały wypłacone w drodze porozumienia na rzecz Finalnego Odbiorcy. Po drugie, kwoty te nie zostały wypłacone jako forma usunięcia wad towarów. Po trzecie, gdyby nie zostały wypłacone, wówczas Finalny Odbiorca wytoczyłby powództwo przed sądem zagranicznym w celu uzyskania kwoty z tytułu rękojmi za wady w wysokości 25,4 mln EUR, do czego jednakże nie doszło. Po czwarte, każdy materiał i środek chemiczny był kontrolowany przez Spółkę, Pośrednika oraz Finalnego Odbiorcę, a ujawniły się prawdopodobnie dopiero sprzedaży wyrobów gotowych przez Finalnego Odbiorcę.
W interpretacji indywidualnej z dnia 10 kwietnia 2018 r. Dyrektor KIS odwołał się do przepisów prawa cywilnego wskazując, że kwota wypłacona przez Spółkę „(…) spełnia przesłankę uznania jej za odszkodowanie, o którym mowa w katalogu zawartym w cytowanym powyżej art. 16 ust. 1 pkt 22 updop”.
Istota niniejszego sporu osadza się na dwóch elementach. Po pierwsze, czy w przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z wadą towaru. Po drugie, czy wypłacona kwota stanowi odszkodowanie. Odpowiedź negatywna na którekolwiek z tych pytań powoduje, że zastosowania nie powinien znaleźć art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.
W zakresie wadliwości towaru należy zwrócić uwagę, że zarówno przepisy prawa cywilnego jak i przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia „wady”. Uzasadnione jest zatem odwołanie się do definicji słownikowych:
1) zgodnie definicją Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pwn.pl) wada oznacza <<brak, uszkodzenie obniżające wartość jakiegoś przedmiotu, systemu>>;
2) zgodnie z definicją Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pl) wada oznacza << defekt czegoś, usterka, uszkodzenie>>
Co istotne, pojęcie <<wady>> definiujemy w odniesieniu do art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, co oznacza, że dokonana interpretacja zarówno pojęcia <<wady>> jak i samego przepisu podatkowego powinna być dokonana ściśle, w granicach wykładni językowej. W oparciu o te uwagi należy stwierdzić, że wada wiąże się stricte z aspektem fizycznym, namacalnym. W przypadku torebki może to być np. „przerysowanie” skóry, niesprawny zamek, naderwane ramię. Tym samym „przykry zapach” nie powinien stanowić wady towaru w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Odnosząc się do odszkodowawczego charakteru wypłaconego świadczenia należy zwrócić uwagę – co podkreślono we wniosku – „Wady w postaci nieprzyjemnego zapachu wydobywającego się z torebek nie były możliwe do wykrycia w Spółce gdyż ich każdorazowe powstawanie powodowały promienie słoneczne, które doprowadzały do interakcji środków chemicznych”. Co więcej, każdy materiał i środek chemiczny był kontrolowany przez Spółkę, Pośrednika oraz Finalnego Odbiorcę. Zatem okoliczności dotyczące „przykrego zapachu” ujawniły się prawdopodobnie dopiero sprzedaży wyrobów gotowych przez Finalnego Odbiorcę.
Bez wątpienia instytucja rękojmi stanowi odrębną od odszkodowania i kary umownej instytucję prawną. Jednakże – zdaniem autora – w tak enigmatycznie przedstawionym stanie faktycznym nie można stwierdzić jednoznacznie, czy mamy do czynienia z odszkodowaniem, karą umowną, rękojmią za wady czy też zwykłą opłatą reklamacyjną. W stanie faktycznym nie wskazano sposobu wykorzystania środków, tj. czy służyły one pokryciu kosztów poniesionych na badania lub innym celom., nie przytoczono treści porozumienia, co mogłoby wskazywać na charakter wypłaconego świadczenia. Zdaniem autora, jeżeli Dyrektor KIS stwierdził, że mamy do czynienia z pojęciem <<wady>>, to – przed wydaniem interpretacji – winien był wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o te newralgiczne dla przedmiotowego zagadnienia kwestie.
Wojciech Safian, doradca podatkowy, Instytut Studiów Podatkowych