Jaki wydatek jest kosztem uzyskania przychodu
Z powyższego przepisu wynika ogólna reguła stanowiąca, że wszystkie ponoszone przez podatnika wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, jeżeli pozostają w związku przyczynowo - skutkowym z przychodami (tzn. wydatki takie są uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ w rezultacie ich poniesienia podatnik może oczekiwać zwiększenia swoich przychodów) oraz służą zachowaniu czy zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów podatnika.
Niekiedy organy w interpretacjach wskazują jakie warunki musi spełnić poniesiony wydatek aby zostać uznanym za koszt uzyskania przychodu, tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 20 stycznia 2012 r. ( sygn. IBPBI/2/423-1241/11/MS ) wskazał, iż są one następujące:
1) wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
2) jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
3) pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
4) poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
5) został właściwie udokumentowany
6) nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Kary umowne kosztem uzyskania przychodu
Koszty uzyskania przychodów bezpośrednie i pośrednie
Z powyższego wynika jaki wydatek podatnik może uznać za koszt uzyskania przychodu i jeżeli spełnia on powyższe warunki pojawia się problem potrącalność poniesionych kosztów w czasie. Kwestie te reguluje art. 15 ust. 4 oraz 4b-4e ustawy o CIT, w ustawie są jednak również inne przepisy dotyczące tej kwestii.
W celu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów podatnik powinien zacząć od rozpoznania powiązania kosztów z przychodami. Ustawa rozróżnia bowiem koszty bezpośrednio i pośrednio powiązane z przychodami i w związku z tym podziałem istnieje również podział dotyczący momentu zaliczenia w koszty.
Ustawodawca nie zdefiniował pojęć kosztów bezpośrednich oraz innych kosztów niż bezpośrednio związanych z przychodami, czyli tzw. pośrednich, ich sens należy ustalić posługując się językowym znaczeniem.
Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów.
Pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód.
Spółka prowadzi działalność związaną z przeprowadzaniem szkoleń w związku z czym ponosi koszty wynajmu sal szkoleniowych. Jeżeli sala wynajmowana jest na jedno określone szkolenie przypisanie kosztu jest możliwe bezpośrednio do osiągniętego przez nią dochodu.
Spółka opłaca rachunki za energie elektryczną, które są dość wysokie ze względu na ilość maszyn niezbędnych do prowadzenia działalności. Ponieważ nie jest możliwe przypisanie poniesionego wydatku do określonego przychodu koszty te należy uznać za pośrednie.
Kiedy zaliczyć wydatek jako koszt
Moment zaliczenia do kosztów zależy od powyższego podziału kosztów na bezpośrednie i pośrednie. Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Koszty te więc są związane z osiągniętym przychodem.
Ponadto koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:
1) sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
2) złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego
- są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.
Natomiast koszty pośrednie potrącalne są w dacie ich poniesienia a w sytuacjach gdy dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, jakiego dotyczą.
Definicja kosztów uzyskania przychodów
Za dzień poniesienia kosztu uznaje się dzień w którym ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury, rachunku bądź dzień na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu.
Oprócz powyższych przepisów ustawodawca przewidział zasady potrącenia określonej kategorii kosztów.
Wyjątek taki dotyczy między innymi kosztów objęcia udziałów w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo bądź jego zorganizowana część, wydatków poniesionych na koszty prac rozwojowych, kosztów zaniechanych inwestycji, kosztów wynagrodzeń oraz składek ZUS, odpisów i zwiększeń dokonywanych na ZFŚS.
Joanna Litwińska,
Konsultant Podatkowy
ECDDP Sp. z o.o.
Spółka Doradztwa Podatkowego