15 lipca 2016 roku weszła w życie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Regulują to przepisy ustawy z dnia 13 maja 2016 roku o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Ich wejście w życie nastąpi poprzez dodanie do Ordynacji podatkowej działu IIIa „Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania”, w którym zostaną uregulowane m.in. przesłanki stosowania klauzuli oraz zasady prowadzenia postępowania podatkowego w przypadku unikania opodatkowania.
Cel regulacji
Celem wprowadzenia klauzuli jest przeciwdziałanie praktykom agresywnego planowania podatkowego, powodującego unikanie opodatkowania, poprzez stosowanie konstrukcji prawnych, których głównym celem jest zmniejszenie obciążeń podatkowych.
Przesłanki zastosowania klauzuli
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania będzie miała zastosowanie, gdy podatnik faktycznie przeprowadził daną transakcję (jest ona ważna i skuteczna na gruncie prawa cywilnego czy handlowego), jednak nie posiada ona uzasadnienia gospodarczego, a głównym celem jej przeprowadzenia było osiągnięcie korzyści podatkowej.
Klauzula znajdzie zastosowanie do spraw, w których korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podatnika przekracza w okresie rozliczeniowym100.000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo – jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności przekracza 100.000 zł.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
Organ właściwy do stosowania klauzuli
O tym czy dana czynność zostanie uznana za sztuczną będzie decydował Minister Finansów, ponieważ wyłącznie jemu została przyznana kompetencja do prowadzenia postępowania podatkowego dotyczącego unikania opodatkowania. Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego lub dyrektor urzędu kontroli skarbowej dostrzegą, że w prowadzonym przez nich postępowaniu występuje element unikania opodatkowania, sprawa zostanie przejęta do dalszego prowadzenia przez Ministra Finansów.
Skutki zastosowania klauzuli
Jeżeli w toku postępowania w zakresie unikania opodatkowania minister stwierdzi, że czynności dokonane przez podatnika zmierzają przede wszystkim do osiągnięcia korzyści podatkowej, a sposób działania był sztuczny, wyda decyzję w sprawie ustalenia lub określenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego.
Dokonując ustalenia lub określenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego organ pominie sztuczne konstrukcje prawne i za podstawę wydania decyzji przyjmie taki stan faktyczny, jaki mógłby zaistnieć, gdyby podatnik działałby rozsądnie i kierował się zgodnymi z prawem celami, innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Może to oznaczać np. zastosowanie wyższej stawki podatku dla danej transakcji, opodatkowania transakcji dotąd nieopodatkowanej lub pozbawienia podatnika możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Opinie zabezpieczające
Przed dokonaniem transakcji, która mogłaby zostać uznana za sztuczną (zmierzającą przede wszystkim do osiągnięcia korzyści podatkowej), podatnik będzie mógł uzyskać opinię zabezpieczającą Ministra Finansów. Opinia zabezpieczająca będzie wydawana na wniosek podatnika jeżeli minister stwierdzi, że planowane lub dokonane przez zainteresowanego czynności, przedstawione przez niego we wniosku, nie stanowią unikania opodatkowania. Stwierdzenie, że okoliczności wskazane we wniosku będą wiązać się z unikaniem opodatkowania spowoduje odmowę wydania opinii zabezpieczającej.
Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej będzie podległa opłacie w wysokości 20.000 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.
W zakresie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, które stanowią unikanie opodatkowania podatnik nie będzie mógł uzyskać interpretacji indywidualnej.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania a optymalizacje podatkowe?
Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie oznacza końca optymalizacji podatkowych. Przesądza o tym sam ustawodawca, który w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej klauzulę wskazuje, że optymalizacja podatkowa będzie w pełni dopuszczalna, jednak tolerowane będą tylko takie konstrukcje prawne, w ramach których dokonuje się rzeczywistych działań gospodarczych, a nie takich których przeważającym celem było osiągnięcie korzyści podatkowej.
W związku z powyższym, jeżeli planują Państwo przeprowadzić restrukturyzację w swojej firmie zalecamy skorzystanie z usług podmiotu, który posiada doświadczenie w realizowaniu takich projektów i będzie w stanie ocenić ryzyka planowanych działań pod kątem możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.