Kto powinien się obawiać klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania?

Wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania przewiduje nowelizacja ustawy - Ordynacja podatkowa, która zaczyna obowiązywać od 15 lipca 2016 r. Ma ona uniemożliwić firmom dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za pomocą których próbowałyby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe.

Fiskus będzie mógł uznać, że dana czynność podatnika, np. transakcja, została podjęta przede wszystkim lub tylko i wyłącznie w celu obniżenia podatku. W takim wypadku podatek zostanie określony we właściwej wysokości.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania ma mieć zastosowanie tylko wtedy, gdyby korzyść uzyskana przez podatnika w wyniku kwestionowanych przez fiskusa sztucznych czynności, przekraczała w roku podatkowym kwotę 100 tys. zł. Minister finansów ma wydawać tzw. opinie zabezpieczające, które mają gwarantować, że określone działania podatnika nie będą ocenione jako unikanie opodatkowania. Powołana ma zostać Rada ds. Unikania Opodatkowania, opiniująca sporne sprawy dotyczące unikania opodatkowania. W jej skład mają wchodzić przedstawiciele różnych instytucji.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania w polskim prawie podatkowym

Zastrzeżenia dotyczące klauzuli mają przedsiębiorcy. Obawiają się, że może być narzędziem, które fiskus wykorzysta przeciw nim. Szef Związku Przedsiębiorców i Pracodawców Cezary Kaźmierczak w przesłanym PAP liście do prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego pisze m.in., że minister finansów Paweł Szałamacha zamiast zająć się faktycznymi wyłudzeniami, zajął się sektorem małych i średnich firm. Kaźmierczak wskazał właśnie na wprowadzenie "klauzuli obejścia prawa" zaznaczając, że jej ofiarą będą wyłącznie małe i średnie polskie firmy, a żaden międzynarodowy koncern nie zostanie nawet draśnięty.

"Najbardziej niepokoi to, że zdecydowano, iż klauzula de facto może działać wstecz. Będzie można ją bowiem zastosować do korzyści uzyskanych po wejściu w życie przepisów; może się więc odnosić do transakcji, które zawarto dwa, czy trzy lata temu" - powiedziała PAP doradca podatkowy z MDDP Alicja Sarna. "Uważam, że przepisy takie - jeśli miałyby już być wprowadzane - powinny odnosić się tylko do korzyści wynikających z transakcji zawartych po wejściu w życie zmian" - oceniła.

Zwróciła uwagę, że początkowo MF zapowiadało, iż klauzula ma dotyczyć wyłącznie wielkich międzynarodowych korporacji, które wyprowadzają podatki poza Polskę. "Potem jednak pojawiło się uzasadnienie, w którym wskazano na przykłady działań optymalizacyjnych uznanych przez MF za niepożądane. Na tej liście znalazł się szereg schematów wykorzystywanych nie przez międzynarodowe korporacje, ale także przez niezbyt wielkie firmy krajowe. Natomiast w samych przepisach zapisano ogólne wytyczne" - powiedziała Sarna.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Według niej najmniejsze firmy powinien uspokoić wprowadzony próg w wysokości 100 tys. zł dotyczący domniemanej korzyści podatkowej uzyskanej w wyniku optymalizacji. Poniżej niego organy skarbowe nie będą mogły zastosować klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania.

"A więc ktoś, kto prowadzi niewielką firmę, będzie mógł spać spokojnie. Ale już prężnie rozwijająca się firma rodzinna, która być może dokonała jakieś czynności uznanej przez fiskusa za niezasadną, a suma korzyści przekroczy 100 tys. zł, będzie mogła podlegać przepisom o klauzuli. Obawy przedsiębiorców nie są więc całkowicie bezzasadne" - uważa Sarna.

Jej zdaniem kluczowa w ocenie klauzuli będzie jednak praktyka. "Obawiam się, że może iść w kierunku restrykcyjnym, czy rygorystycznym. Jak będzie w rzeczywistości, tego nikt nie wie" - dodała.

Jak będzie działać klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania?