REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Mikołajewski
prawnik, doradca podatkowy
Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe
Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe

REKLAMA

REKLAMA

Podmioty gospodarcze zawsze będą podejmowały działania zmierzające do minimalizacji obciążeń podatkowych. Jest to zjawisko występujące nie tylko w polskim systemie podatkowym. Ocenie, czy podejmowane działania w obszarze gospodarki wolnorynkowej są zgodne z regulacjami prawa podatkowego, służyć ma stosowanie przez organy administracji podatkowej klauzuli unikania opodatkowania.

W polskim prawie podatkowym nie było dotychczas instytucji prawnej uprawniającej do kwestionowania na gruncie przepisów prawa podatkowego transakcji, które są w prawdzie zgodne z przepisami, ale tak ukształtowane, żeby osiągnąć efekt podatkowy inny niż założył to sobie ustawodawca. Tym samym, poprzez wprowadzenie klauzuli przeciwko opodatkowaniu, administracja podatkowa wyposażona została w uprawnienia do analizy transakcji między podmiotami, w obowiązujących strukturach podatkowych, pod względem ich zgodności z celami przepisów prawa podatkowego.

REKLAMA

Przypomnijmy, że próba wprowadzenia przedstawianego rozwiązania do Ordynacji podatkowej miała miejsce w 2003 roku. Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 11 maja 2004 r, sygn. akt K 4/03, uznał, że regulacje prawne zawarte w art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej są niezgodne z konstytucją.

Ponowne wprowadzenie klauzuli, tym razem udane, ma na celu uniemożliwienie podatnikom działań, które, chociaż legalne, zmierzają tylko do obniżenia opodatkowania, co w konsekwencji wpływa na uszczuplenie możliwości finansowych budżetu państwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co do zasad stosowania klauzuli przez organy podatkowe, będą one miały prawo do oceny skutków podatkowych poszczególnych czynności podatnika. Oznacza to, że w praktyce klauzula stanowić będzie narzędzie do walki z transakcjami obniżającymi zobowiązania podatkowe.

Sztuczne działania podatników zostaną wyeliminowane

Uzasadnienie wprowadzenia nowej regulacji sprowadza się do stwierdzenia, że we wszystkich gospodarkach rynkowych unikanie opodatkowania wymusza jego zwalczanie. W związku z tym mechanizmy związane z globalizacją działań w tym obszarze oraz podatkowe rozwiązania prawne występujące w różnych krajach powodują konieczność podjęcia działań legislacyjnych celem ochrony interesów finansowych państwa. Dodatkowo, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które miały pobudzać aktywność gospodarczą i wzrost gospodarczy, nie powinny umożliwiać nabywania korzyści umownych w postaci uniknięcia lub zmniejszenia podatku ani też stosowania innych strategii stanowiących nadużycia, które udaremniają osiągnięcie celów podatkowych poszczególnych państw poprzez uszczuplenie dochodów.

Z powyższego wynika, że umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowią skutecznego rozwiązania do efektywnego przeciwdziałania w zakresie ich regulacji.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Komisja Europejska w zaleceniu z 28 stycznia 2016 r., nr 2016/136, w sprawie wdrażania środków przeciwdziałających nadużyciom postanowień konwencji podatkowych wskazuje, że w wyniku erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków, sugeruje się wprowadzenie instrumentu klauzuli ogólnej przeciwdziałającej unikaniu opodatkowania opartego na tzw. teście celu głównego transakcji lub przedsięwzięć. Przy tym, szczególną uwagę należy zwrócić na umowy agencyjne i wykorzystywanie szczególnych wyjątków od definicji „stałego zakładu” jako najczęściej stosowanej strategii służącej sztucznemu unikaniu statusu stałego zakładu podlegającego opodatkowaniu w danym państwie.

Tym samym wprowadzenie regulacji prawnych, o których tutaj mowa, ma swoją logikę. Należy jednak zwrócić uwagę, że organy administracji podatkowej będą miały do czynienia z oceną działań mających na celu uchylanie się od opodatkowania, co nie podlega kwestionowaniu zasadności tych czynności, ale także z oceną działań, które prowadzą do zmniejszenia opodatkowania przy wykorzystaniu dopuszczonych przez system prawny regulacji podatkowych, czyli z tzw. optymalizacją podatkową.

Czy klauzula obejścia prawa podatkowego zakończy erę optymalizacji podatkowej?

Wato też zauważyć, że wykorzystanie ulg i preferencji podatkowych, a także forma i siedziba prowadzenia działalności gospodarczej może być uznana przez organ podatkowy za inną korzyść podatkową.


Dopuszczalność i akceptowalność takich rozwiązań stanowi zagadnienie do szerszej dyskusji. Jednakże za przykład stosowania klauzuli unikania opodatkowania niech posłuży fakt odmowy wydania interpretacji indywidualnej przez Izbę Skarbową w Warszawie, w sprawie dotyczącej darowizny w najbliższej rodzinie, dla której ustawodawca przewidział zwolnienie podatkowe, że takie działanie może być potraktowane jako obejście prawa podatkowego. Wynika to ze stanowiska jakie zajęła Izba Skarbowa w Warszawie odmawiając wydania interpretacji w zakresie tego, czy do darowizny ma zastosowanie klauzula, rekomendując podatnikowi wystąpienie o opinię zabezpieczającą. Koszt takiej opinii wynosi 20.000 tys. zł.

Stanowisko Izby Skarbowej potwierdziło Ministerstwo Finansów w swoim komunikacie, stwierdzając, iż „Przesądzenie, czy w danym stanie faktycznym ma lub będzie mieć zastosowanie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania może nastąpić tylko w dedykowanym postępowaniu w sprawie o wydanie opinii zabezpieczającej albo w postępowaniu podatkowym”.

W założeniu klauzula miała mieć zastosowanie w stosunku do oceny zdarzeń gospodarczych na dużą skalę finansową, ale jak się okazuje, niekoniecznie tak będzie.

Kwestionując sposób działania danego podmiotu, organ administracji podatkowej będzie musiał wykazać celowość jego działania jako ukierunkowanego jedynie na korzyść podatkową oraz wykazać brak gospodarczego uzasadnienia podjętych działań. Ponadto, organ podatkowy, podważając poszczególne transakcje, musi ocenić czy na gruncie zobowiązań podatkowych występuje nadużycie regulacji prawa.

Zastosowanie powyższego rozwiązania powodować będzie zapewne różnego rodzaju kontrowersje na tle interpretacji prawa podatkowego.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania w polskim prawie podatkowym

Nadmienić należy, że w innych krajach Unii Europejskiej klauzula unikania opodatkowania ma zastosowanie głównie w sprawach o większym znaczeniu finansowym. W Polsce jednak może się okazać, tak jak to wynika z opisanego przypadku dotyczącego darowizny, że stosowanie klauzuli może mieć szerszy kontekst. Istnieje więc realna obawa poprawności oceny działań podatnika. Ponadto może to naruszać zasadę pewności prawa.

Zdaniem Ministerstwa Finansów zakres stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie został określony, a także nie została ona wprowadzona wyłącznie z myślą o spółkach działających w ramach ponadnarodowych korporacji.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania – jak się zabezpieczyć przed jej zastosowaniem

Pozostaje mieć nadzieję, że organy podatkowe będą korzystały z powyższej regulacji w sposób uzasadniony, przejrzysty, obiektywny i niezależny. Tym bardziej, że Komisja Europejska w swoich zaleceniach stwierdza, że aby zapewnić dobre funkcjonowanie rynku wewnętrznego, konieczny jest skuteczny system podatkowy. Bazy podatkowe nie mogą ulegać erozji w skutek niezamierzonego nieopodatkowania i nadużyć. W tym celu ważne jest, żeby stosowane przez państwa członkowskie rozwiązania były zgodne z przyjętymi standardami, obowiązującymi w całej Unii, co ma zapewnić pewność prawa podatnikom oraz administracji podatkowej.

Autor: Rafał Mikołajewski, prawnik, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

REKLAMA

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA