REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Mikołajewski
prawnik, doradca podatkowy
Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe
Zastosowanie klauzuli unikania opodatkowania przez organy podatkowe

REKLAMA

REKLAMA

Podmioty gospodarcze zawsze będą podejmowały działania zmierzające do minimalizacji obciążeń podatkowych. Jest to zjawisko występujące nie tylko w polskim systemie podatkowym. Ocenie, czy podejmowane działania w obszarze gospodarki wolnorynkowej są zgodne z regulacjami prawa podatkowego, służyć ma stosowanie przez organy administracji podatkowej klauzuli unikania opodatkowania.

W polskim prawie podatkowym nie było dotychczas instytucji prawnej uprawniającej do kwestionowania na gruncie przepisów prawa podatkowego transakcji, które są w prawdzie zgodne z przepisami, ale tak ukształtowane, żeby osiągnąć efekt podatkowy inny niż założył to sobie ustawodawca. Tym samym, poprzez wprowadzenie klauzuli przeciwko opodatkowaniu, administracja podatkowa wyposażona została w uprawnienia do analizy transakcji między podmiotami, w obowiązujących strukturach podatkowych, pod względem ich zgodności z celami przepisów prawa podatkowego.

REKLAMA

Przypomnijmy, że próba wprowadzenia przedstawianego rozwiązania do Ordynacji podatkowej miała miejsce w 2003 roku. Jednakże Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 11 maja 2004 r, sygn. akt K 4/03, uznał, że regulacje prawne zawarte w art. 24b § 1 Ordynacji podatkowej są niezgodne z konstytucją.

Ponowne wprowadzenie klauzuli, tym razem udane, ma na celu uniemożliwienie podatnikom działań, które, chociaż legalne, zmierzają tylko do obniżenia opodatkowania, co w konsekwencji wpływa na uszczuplenie możliwości finansowych budżetu państwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co do zasad stosowania klauzuli przez organy podatkowe, będą one miały prawo do oceny skutków podatkowych poszczególnych czynności podatnika. Oznacza to, że w praktyce klauzula stanowić będzie narzędzie do walki z transakcjami obniżającymi zobowiązania podatkowe.

Sztuczne działania podatników zostaną wyeliminowane

Uzasadnienie wprowadzenia nowej regulacji sprowadza się do stwierdzenia, że we wszystkich gospodarkach rynkowych unikanie opodatkowania wymusza jego zwalczanie. W związku z tym mechanizmy związane z globalizacją działań w tym obszarze oraz podatkowe rozwiązania prawne występujące w różnych krajach powodują konieczność podjęcia działań legislacyjnych celem ochrony interesów finansowych państwa. Dodatkowo, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które miały pobudzać aktywność gospodarczą i wzrost gospodarczy, nie powinny umożliwiać nabywania korzyści umownych w postaci uniknięcia lub zmniejszenia podatku ani też stosowania innych strategii stanowiących nadużycia, które udaremniają osiągnięcie celów podatkowych poszczególnych państw poprzez uszczuplenie dochodów.

Z powyższego wynika, że umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowią skutecznego rozwiązania do efektywnego przeciwdziałania w zakresie ich regulacji.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Komisja Europejska w zaleceniu z 28 stycznia 2016 r., nr 2016/136, w sprawie wdrażania środków przeciwdziałających nadużyciom postanowień konwencji podatkowych wskazuje, że w wyniku erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków, sugeruje się wprowadzenie instrumentu klauzuli ogólnej przeciwdziałającej unikaniu opodatkowania opartego na tzw. teście celu głównego transakcji lub przedsięwzięć. Przy tym, szczególną uwagę należy zwrócić na umowy agencyjne i wykorzystywanie szczególnych wyjątków od definicji „stałego zakładu” jako najczęściej stosowanej strategii służącej sztucznemu unikaniu statusu stałego zakładu podlegającego opodatkowaniu w danym państwie.

Tym samym wprowadzenie regulacji prawnych, o których tutaj mowa, ma swoją logikę. Należy jednak zwrócić uwagę, że organy administracji podatkowej będą miały do czynienia z oceną działań mających na celu uchylanie się od opodatkowania, co nie podlega kwestionowaniu zasadności tych czynności, ale także z oceną działań, które prowadzą do zmniejszenia opodatkowania przy wykorzystaniu dopuszczonych przez system prawny regulacji podatkowych, czyli z tzw. optymalizacją podatkową.

Czy klauzula obejścia prawa podatkowego zakończy erę optymalizacji podatkowej?

Wato też zauważyć, że wykorzystanie ulg i preferencji podatkowych, a także forma i siedziba prowadzenia działalności gospodarczej może być uznana przez organ podatkowy za inną korzyść podatkową.


Dopuszczalność i akceptowalność takich rozwiązań stanowi zagadnienie do szerszej dyskusji. Jednakże za przykład stosowania klauzuli unikania opodatkowania niech posłuży fakt odmowy wydania interpretacji indywidualnej przez Izbę Skarbową w Warszawie, w sprawie dotyczącej darowizny w najbliższej rodzinie, dla której ustawodawca przewidział zwolnienie podatkowe, że takie działanie może być potraktowane jako obejście prawa podatkowego. Wynika to ze stanowiska jakie zajęła Izba Skarbowa w Warszawie odmawiając wydania interpretacji w zakresie tego, czy do darowizny ma zastosowanie klauzula, rekomendując podatnikowi wystąpienie o opinię zabezpieczającą. Koszt takiej opinii wynosi 20.000 tys. zł.

Stanowisko Izby Skarbowej potwierdziło Ministerstwo Finansów w swoim komunikacie, stwierdzając, iż „Przesądzenie, czy w danym stanie faktycznym ma lub będzie mieć zastosowanie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania może nastąpić tylko w dedykowanym postępowaniu w sprawie o wydanie opinii zabezpieczającej albo w postępowaniu podatkowym”.

W założeniu klauzula miała mieć zastosowanie w stosunku do oceny zdarzeń gospodarczych na dużą skalę finansową, ale jak się okazuje, niekoniecznie tak będzie.

Kwestionując sposób działania danego podmiotu, organ administracji podatkowej będzie musiał wykazać celowość jego działania jako ukierunkowanego jedynie na korzyść podatkową oraz wykazać brak gospodarczego uzasadnienia podjętych działań. Ponadto, organ podatkowy, podważając poszczególne transakcje, musi ocenić czy na gruncie zobowiązań podatkowych występuje nadużycie regulacji prawa.

Zastosowanie powyższego rozwiązania powodować będzie zapewne różnego rodzaju kontrowersje na tle interpretacji prawa podatkowego.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania w polskim prawie podatkowym

Nadmienić należy, że w innych krajach Unii Europejskiej klauzula unikania opodatkowania ma zastosowanie głównie w sprawach o większym znaczeniu finansowym. W Polsce jednak może się okazać, tak jak to wynika z opisanego przypadku dotyczącego darowizny, że stosowanie klauzuli może mieć szerszy kontekst. Istnieje więc realna obawa poprawności oceny działań podatnika. Ponadto może to naruszać zasadę pewności prawa.

Zdaniem Ministerstwa Finansów zakres stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie został określony, a także nie została ona wprowadzona wyłącznie z myślą o spółkach działających w ramach ponadnarodowych korporacji.

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania – jak się zabezpieczyć przed jej zastosowaniem

Pozostaje mieć nadzieję, że organy podatkowe będą korzystały z powyższej regulacji w sposób uzasadniony, przejrzysty, obiektywny i niezależny. Tym bardziej, że Komisja Europejska w swoich zaleceniach stwierdza, że aby zapewnić dobre funkcjonowanie rynku wewnętrznego, konieczny jest skuteczny system podatkowy. Bazy podatkowe nie mogą ulegać erozji w skutek niezamierzonego nieopodatkowania i nadużyć. W tym celu ważne jest, żeby stosowane przez państwa członkowskie rozwiązania były zgodne z przyjętymi standardami, obowiązującymi w całej Unii, co ma zapewnić pewność prawa podatnikom oraz administracji podatkowej.

Autor: Rafał Mikołajewski, prawnik, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

REKLAMA

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA