Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (zwanej dalej ustawą o PCC), podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 4 ustawy o PCC, czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zasady, jeżeli ich przedmiotem są:
1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że udział jest prawem majątkowym dającym określone prawa w danej spółce. Jeżeli zaś dana spółka ma siedzibę w Polsce, to należy uznać, że prawa wynikające z udziałów też są wykonywane w Polsce. W konsekwencji, ich sprzedaż będzie opodatkowana PCC. Potwierdza to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.5.2014 r., sygn. II FSK 1229/12.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Udziałowcem polskiej spółki z o.o. jest niemiecka spółka GmbH. Spółka GmbH, która zamierza sprzedać posiadane udziały. Nabywcą będzie francuska spółka SARL. Jako, że przedmiotem sprzedaży są udziały w polskiej spółce, to wystąpi opodatkowanie PCC. Będzie tak nawet jeśli umowa sprzedaży zostanie zawarto poza granicami Polski.
Opodatkowane PCC może być także sprzedaż udziałów w spółce zagranicznej. Takie udziały traktuje się jako prawa majątkowe wykonywane za granicą. Opodatkowanie w Polsce wystąpi więc tylko w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków:
- nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
- sprzedaż została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Niemiecka spółka GmbH planuje sprzedać posiadane przez siebie udziały we włoskiej spółce s.r.l. Nabywcą będzie polska spółka z o.o. Opodatkowanie PCC wystąpi tylko jeśli do zawarcia umowy sprzedaży dojdzie w Polsce.
W przypadku, gdy dana czynność wejdzie w zakres opodatkowania PCC, obowiązek podatkowy, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, powstanie z chwilą dokonania sprzedaży. W świetle zaś art. 4 pkt 1 ustawy o PCC, obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym. W konsekwencji, to kupujący będzie musiał uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych (art. 5 ust. 1 ustawy o PCC).
Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o PCC, podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Wartość tę w przypadku sprzedaży praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów (art. 6 ust. 2 ustawy o PCC). Zdaniem autora, biorąc pod uwagę specyfikę sprzedaży udziałów, podstawą opodatkowania będzie wartość przyjęta przez strony umowy. Organ podatkowy będzie jednakże miał prawo do kwestionowania tej wartości, jeżeli uzna ją za różną od wartości rynkowej (art. 6 ust. 3 i nast. ustawy o PCC). Do podstawy opodatkowania obliczonej w ten sposób należy zastosować stawkę 1% (art. 7 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy o PCC).
Jeżeli sprzedaż udziałów zostanie dokonana w formie aktu notarialnego w Polsce, to podatek zostanie pobrany przez notariusza jako płatnika (art. 10 ust. 2 ustawy o PCC). W innym przypadku, kupujący będzie zobowiązany do złożenia deklaracji PCC- 3 i do wpłaty podatku do organu podatkowego w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 10 ust. 1 ustawy o PCC).
Michał Samborski, konsultant podatkowy ECDDP sp. z o.o.