REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowa sprzedaży zawarta z zastrzeżeniem warunku – skutki w PCC

RSM Poland – Audit, Tax, Consulting
Dzięki nam z odwagą spojrzysz w biznesową przyszłość
Piotr Wyrwa
Doradca podatkowy nr 12653
Umowa sprzedaży zawarta z zastrzeżeniem warunku – skutki w PCC
Umowa sprzedaży zawarta z zastrzeżeniem warunku – skutki w PCC

REKLAMA

REKLAMA

Umowy sprzedaży mogą zawierać zastrzeżenie, zgodnie z którym ich realizacja uzależniona jest od ziszczenia się określonego warunku. Przykładem takiej sytuacji jest zawarcie umowy sprzedaży rzeczy z zastrzeżeniem, że przeniesienie własności nie może nastąpić wcześniej niż z chwilą zapłaty umówionej ceny przez nabywcę.

Takie umowy powodują wątpliwości w zakresie określenia ich skutków na gruncie ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 223, ze zm.; dalej: ustawa o PCC). Powstaje bowiem pytanie, czy wskazanie w umowie sprzedaży, iż przeniesienie prawa własności rzeczy nie nastąpi wcześniej niż z chwilą zapłaty ceny powoduje, że również do tego momentu nie powstaje obowiązek podatkowy w PCC?

REKLAMA

Autopromocja

Warunek na gruncie prawa cywilnego

Aby spróbować odpowiedzieć na postawione powyżej pytanie w pierwszej kolejności należy odwołać się do regulacji ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459; dalej: KC).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Stosownie do art. 89 KC, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek).

Warunek może być dwojakiego rodzaju, tj. „zawieszający” (zdarzenie, od którego wystąpienia można dopiero mówić o powstaniu i skuteczności czynności prawnej) oraz „rozwiązujący” (zdarzenie, które wystąpienie powoduje ustanie czynności prawnej lub jej skutków).

W odniesieniu do umowy sprzedaży w art. 589 KC wskazano ponadto, że jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Warunek na gruncie ustawy o PCC

Aby zrozumieć, jak na gruncie ustawy o PCC należy traktować warunkowe umowy, należy odwołać się do przepisów regulujących zakres opodatkowania PCC oraz moment powstania obowiązku podatkowego.

I tak, stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC, podatkowi podlegają m.in. umowy sprzedaży.

Z kolei w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC określono, że obowiązek podatkowy, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Z powyższego wynika, że opodatkowaniu PCC podlegają czynności cywilnoprawne (m.in. umowy sprzedaży rzeczy) nie zaś czynności faktyczne (wydanie sprzedawanej rzeczy). Z drugiej strony, obowiązek podatkowy na gruncie PCC powstaje, co do zasady, z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, a nie z momentem dokonania czynności faktycznej. Tym samym, w większości przypadków, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy (złożenia oświadczenia woli), zaś brak skutku rozporządzającego rzeczą nie pozwala na stwierdzenie, że umowa sprzedaży nie podlega opodatkowaniu PCC (a powstanie obowiązku podatkowego jest odroczone w czasie). Zatem na gruncie ustawy o PCC, umowy sprzedaży rzeczy zawarte pod warunkiem będą skutkować w większości przypadków powstaniem obowiązku podatkowego już z chwilą zawarcia samej umowy.

Argumentacja przemawiająca za koniecznością opodatkowania takich umów ulega wzmocnieniu zważywszy także na treść art. 11 ustawy o PCC. Przepis ten odnosi się wprost do umów, które podatnicy zawarli z warunkiem zawieszającym.

Stosownie do art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC, podatek, z zastrzeżeniem ust. 2, podlega zwrotowi, jeżeli nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej. W art. 11 ust. 2 ustawy o PCC wskazano, że podatek nie podlega zwrotowi po upływie 5 lat od końca roku, w którym został zapłacony.

Zdaniem autora z treści tych przepisów wynika, że ustawodawca przewidując sytuację zwrotu PCC w przypadku nie spełnienia się warunku zawieszającego zakładał, że taki podatek został już zapłacony przez podatnika – inaczej brak byłoby podstaw do dokonania takiego zwrotu. Należy przy tym zauważyć, iż zwrot PCC nie dotyczy sytuacji zawarcia umowy cywilnoprawnej z zastrzeżeniem warunku rozwiązującego (tj. warunku, którego wystąpienie powoduje ustanie czynności prawnej lub jej skutków).


Wątpliwości pozostają…

Końcowo należy podkreślić, że każda umowa sprzedaży, do której strony wprowadziły warunek powinna zostać szczegółowo przeanalizowana przed ostatecznym podjęciem decyzji w przedmiocie jej opodatkowania PCC. Poruszone w niniejszym artykule zagadnienia, z uwagi na to, że dotyczą czynności cywilno-prawnych wymagają bowiem także pogłębionej analizy pod względem ich skutków prawnych. Tytułem przykładu można wskazać, że w praktyce istnieją wątpliwości co do samej możliwości uznania za warunek w rozumieniu art. 89 KC spełnienia świadczenia, a w szczególności zapłaty ceny.

Szerzej na ten temat wypowiedział się np. NSA w wyroku z 16 maja 2012 r. (sygn. II FSK 2249/10). Ponadto, umowy sprzedaży powinny zostać przeanalizowane również pod kątem tego, czy  rzeczywiście stanowią warunkowe umowy sprzedaży (określone w postanowieniach art. 589 KC), czy też są umowami zobowiązującymi do przeniesienia własności (o których mowa w art. 155 § KC). Więcej informacji na ten temat zawarto choćby w wyroku WSA w Gdańsku (sygn. I SA/Gd 859/09).

Piotr Wyrwa, Doradca podatkowy 12653, Tax Consultant, RSM Poland

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

Zmiana zasad wysyłania pocztą pism (urzędowych, podatkowych, sądowych) z zachowaniem terminu. Łatwiej będzie też uzyskać oprocentowanie nadpłat

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

Bałagan w dokumentach firmy? Sprawdź, jak skutecznie nad nimi zapanować

Papierowy bałagan w dokumentacji firmowej. Dlaczego tradycyjne przechowywanie dokumentów sprawia tyle problemów? Co musisz wiedzieć, aby to zmienić?

Ile wyniesie rata kredytu po obniżce stóp procentowych o 0,5 pp, 0,75 pp, 1 pp.? Jak wzrośnie zdolność kredytowa? Stopy NBP spadną dopiero w II połowie 2025 r.?

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 15-16 stycznia 2024 r. utrzymała wszystkie stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. RPP nie zmieniła poziomu stóp procentowych w styczniu 2025 r. Rankomat.pl zwraca jednak uwagę, że jest szansa na to, że w 2025 roku (raczej w II połowie) stopy spadną o 0,75 p.p. (punkt procentowy). To wywołałoby spadek raty przeciętnego kredytu o 196 zł i wzrost zdolności kredytowej. Okazuje się, że bankach obniżki już się zaczęły i to nie tylko w przypadku lokat, ale również kredytów. Jak wynika z danych NBP, średnie oprocentowanie lokat założonych w listopadzie (najnowsze dostępne dane) spadło poniżej 4% po raz pierwszy od maja 2022 r. Średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych również było najniższe od maja 2022 r. i wyniosło 7,35%. Zauważalnie staniały nawet kredyty konsumpcyjne, których RRSO po raz pierwszy od grudnia 2021 r. spadło poniżej 13%.

REKLAMA

E-akta osobowe pracowników: co muszą zawierać i jak je prowadzić?

Elektroniczna forma akt osobowych, czyli e-akta, staje się coraz bardziej popularna, oferując wygodę, efektywność i oszczędność czasu. Ale czym właściwie są e-akta osobowe pracowników i jak je prawidłowo prowadzić?

Procedura VAT-OSS – na czym polega, jak stosować i dlaczego warto. Jak wypełnić zgłoszenie VIU-R

Wprowadzenie procedury VAT-OSS (One Stop Shop – co można przetłumaczyć jako: Sklep w jednym miejscu), to istotne uproszczenie rozliczeń podatkowych dla firm prowadzących działalność transgraniczną w Unii Europejskiej. Procedura ta umożliwia przedsiębiorcom rozliczać w jednym miejscu podatek VAT z tytułu sprzedaży towarów i usług na rzecz konsumentów w innych krajach UE. Pozwala to na uniknięcie skomplikowanych procesów rejestracji i rozliczeń w każdym państwie członkowskim oddzielnie.

Automatyzacja i sztuczna inteligencja w księgowości: przykłady konkretnych zastosowań. System wykryje oszusta i fałszywego dostawcę

Automatyzacja procesów finansowych (w tym zastosowanie sztucznej inteligencji) już teraz pomaga przedsiębiorcom oszczędzać czas, redukować koszty oraz minimalizuje ryzyko błędów. I choć jej korzyści odkrywają głównie najwięksi rynkowi gracze, wkrótce te narzędzia mogą stać się niezbędnym elementem każdej firmy, chociażby ze względu na ich nieocenioną pomoc w wykrywaniu cyberoszustw. O tym, dlaczego automatyzacja w księgowości jest niezbędna, mówi Marzena Janta-Lipińska, ekspertka ds. podatków, specjalizująca się w księgowości zewnętrznej i propagatorka nowoczesnych, elastycznych rozwiązań z zakresu usług operacyjnych, zgodności z przepisami i sprawozdawczości.

Świetna wiadomość dla podatników. Chodzi o odsetki z urzędu skarbowego

Odsetki od nadpłat podatkowych będą naliczane już od dnia ich powstania aż do momentu zwrotu – taką zmianę przewiduje projekt nowelizacji ordynacji podatkowej przyjęty przez rząd. Co jeszcze ulegnie zmianie?

REKLAMA

Podatek od nieruchomości w 2025 r. Budynek i budowla inaczej definiowane, przesunięcie złożenia deklaracji DN-1 i inna stawka dla garaży

Budynek i budowla zmieniły od początku 2025 r. swoje definicje w podatku od nieruchomości.  Do tej pory podatnicy posługiwali się uregulowaniami pochodzącymi z prawa budowlanego, dlatego wprowadzenie przepisów regulujących te kwestie bezpośrednio w przepisach podatkowych to spora zmiana. Sprawdzamy, w jaki sposób wpłynie ona na obowiązki podatkowe polskich przedsiębiorców. 

Tsunami zmian podatkowych – kto ucierpi najbardziej?

Rok 2025 przynosi kolejną falę zmian podatkowych, które dotkną zarówno najmniejszych przedsiębiorców, jak i największe firmy. Eksperci alarmują, że brak stabilności prawa zagraża inwestycjom w Polsce, a wprowadzenie nowych przepisów w pośpiechu prowadzi do kosztownych błędów. Czy czeka nas poprawa w zakresie przewidywalności i uproszczenia systemu fiskalnego?

REKLAMA