Ulga dla rodzin 4+ (PIT zero dla rodzin) - które przychody są zwolnione z podatku?
Ulga dla rodzin 4+ polega na zwolnieniu od podatku PIT (tj. podatku dochodowego od osób fizycznych oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych):
- przychodów na etacie (tj. przychodów z pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub stosunku pracy nakładczej),
- przychodów z umów zlecenia zawartych z firmą (tj. przychodów z umów zlecenia uzyskanych od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, a także od właściciela (posiadacza) nieruchomości (w której lokale są wynajmowane), działającego w jego imieniu zarządcy, administratora lub przedsiębiorstwa w spadku) oraz
- przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zwolnienie to obejmuje przychody:
1) do których ma zastosowanie:
– skala podatkowa ze stawkami 17% i 32%,
– jednolita 5% (IP Box) albo 19% stawka podatku dla przedsiębiorców lub
– ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
2) do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 85 528 zł rocznie u każdego z rodziców (opiekunów prawnych). Dla dwojga rodziców (opiekunów prawnych) limit przychodu zwolnionego od podatku wynosi 171 056 zł rocznie,
3) uzyskane od 1 stycznia 2022 roku.
Ważne!
Suma przychodów zwolnionych od podatku w ramach ulgi dla rodzin 4+, ulgi dla młodych, ulgi na powrót oraz ulgi dla pracujących seniorów nie może przekroczyć rocznie kwoty 85 528 zł. W kwocie tej nie uwzględnia się przychodów podlegających opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy PIT, przychodów zwolnionych od podatku dochodowego (innych niż wymienione), oraz przychodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Ulga dla rodzin 4+. Kto może skorzystać ze zwolnienia?
Z ulgi tej może skorzystać podatnik, jeśli w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci:
• wykonywał władzę rodzicielską,
• był opiekunem prawnym dziecka, które z nim mieszkało,
• był rodzicem zastępczym na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
• a wobec dorosłych, uczących się dzieci wykonywałeś ciążący obowiązek alimentacyjny albo byłeś rodzicem zastępczym.
Ulga dotyczy rodziców, w tym rodziców zastępczych, oraz opiekunów prawnych, bez względu na ich stan cywilny. Mogą z niej korzystać zarówno samotni rodzice (opiekunowie prawni), jak i małżonkowie.
Ulga przysługuje w związku z wychowywaniem dzieci: małoletnich, dorosłych, ale otrzymujących zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – bez względu na wysokość ich rocznych dochodów oraz pełnoletnich uczących się dzieci do ukończenia 25. roku życia.
Przy czym można skorzystać z ulgi, jeśli dorosłe uczące się dzieci, do ukończenia 25. roku życia w roku podatkowym:
- nie stosowały przepisów o 19% podatku liniowym (art. 30c ustawy o PIT) lub przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (z wyjątkiem dotyczącym najmu prywatnego - art. 6 ust. 1a tej ustawy) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub
pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
- nie podlegały opodatkowaniu podatkiem tonażowym na zasadach określonych w ustawie o podatku tonażowym lub tzw. podatkiem okrętowym na zasadach określonych w ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
lub
• nie uzyskały dochodów opodatkowanych według skali podatkowej lub 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych lub przychodów zwolnionych od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych czy ulgi na powrót, w łącznej wysokości przekraczającej 3 089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Ważne!
Dziecka, które orzeczeniem sądu zostało w roku podatkowym umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, nie można uwzględnić przy ustalaniu prawa do ulgi rodzica (opiekuna prawnego).
Ulga dla rodzin 4+. Jak skorzystać ze zwolnienia?
Korzystanie z omawianego zwolnienia w praktyce polega na niewykazywaniu przychodów nim objętych w kwocie przychodów podlegających opodatkowaniu.
Z ulgi (zwolnienia z podatku) można skorzystać:
1) już w trakcie roku, przy obliczaniu zaliczek na podatek/podatku
Jeśli uzyskujesz przychody za pośrednictwem płatnika (z pracy na etacie lub z umowy zlecenia zawartej z firmą), musisz mu złożyć pisemne oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, że spełniasz warunki do stosowania zwolnienia; na tej podstawie płatnik będzie uwzględniał zwolnienie przy poborze zaliczek. Oświadczenie możesz zredagować samodzielnie, ale musi ono zawierać następującą klauzulę:
„Jestem świadomy(a) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.
Jeśli uzyskujesz przychody bez pośrednictwa płatnika z pracy z zagranicy, z emerytur i rent z zagranicy, z umowy zlecenia zawartej z firmą, czy z pozarolniczej działalności gospodarczej, to zwolnienie od podatku możesz stosować na bieżąco.
2) w rozliczeniu rocznym – wtedy odzyskasz nadpłacony podatek
Korzystając z ulgi dla rodzin 4+, złóż w terminie określonym na złożenie zeznania informację o liczbie dzieci i ich numerach PESEL, a jeśli dzieci nie mają tego numeru, w informacji wskaż ich imiona, nazwiska oraz daty urodzenia. Wzór informacji określi minister finansów. Nie musisz składać tej informacji, jeśli w zeznaniu podatkowym skorzystałeś z ulgi na dzieci i oświadczyłeś w nim, że równocześnie skorzystałeś z ulgi dla rodzin 4+,
a prawo do ulgi na dzieci, jak i ulgi dla rodzin 4+, przysługiwało na te same dzieci.
Ulga a koszty uzyskania przychodów
Jeśli w odniesieniu do przychodów z pracy na etacie lub z umów zlecenia zawartych z firmą podatnik otrzymał zarówno przychody objęte ulgą oraz podlegające opodatkowaniu- do przychodów podlegających opodatkowaniu podatnik może zastosować koszty uzyskania przychodów do wysokości nieprzekraczającej kwoty opodatkowanych przychodów.
Jeśli do przychodów podlegających opodatkowaniu z pracy na etacie podatnik stosuje 50% koszty uzyskania przychodów (tj. koszty, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 1-3 ustawy o PIT) - suma tych kosztów oraz przychodów zwolnionych od podatku w ramach ulgi dla rodzin 4+, ulgi dla młodych, ulgi na powrót oraz ulgi dla pracujących emerytów nie może przekroczyć rocznie kwoty 120 000 zł.
Jeśli z omawianej ulgi (zwolnienia podatkowego) podatnik korzysta w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, to kosztów uzyskania przychodów zwolnionych nie musi wyłączać z kosztów podatkowych
związanych z tą działalnością. Pomimo, że część lub całość przychodów z tej działalności będzie korzystać ze zwolnienia, to poniesione koszty pozostaną kosztami uzyskania przychodów (art. 22 ust. 3a oraz art. 23 ust. 10 ustawy o PIT).
Ulga a składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Przychody objęte omawianą ulgą podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. Składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zapłaconych od przychodów objętych ulgą nie można odliczyć odpowiednio od dochodu i podatku PIT.
Składki na ubezpieczenia społeczne opłacone od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, które są objęte ulgą można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z tej działalności.
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne podatnik może również uwzględnić w limicie składek dla potrzeb zwrotu niewykorzystanej ulgi na dzieci.
Ulga dla rodzin 4+. Przykłady zastosowania zwolnienia
Przykład 1
Państwo Anna i Robert Kowalscy są małżeństwem i wychowują piątkę wspólnych dzieci. Troje dzieci małoletnich i dwoje dorosłych, z których jedno pobiera rentę socjalną, a drugie 23-letnie studiuje i pracuje na umowę zlecenie (z przychodem w 2022 r. objętym ulgą dla młodych w wysokości 8 tys. zł). Pani Anna pracuje na etacie, a pan Robert prowadzi działalność gospodarczą, opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.- W 2022 r. przychód pani Anny z pracy wyniósł 65 tys. zł, a pana Roberta z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej 115 tys. zł. Czy obydwoje będą mogli skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?
Odpowiedź: Tak. Obydwoje rodziców będzie mogło skorzystać z ulgi dla rodzin 4+, bowiem czworo dzieci spełnia warunki do jej zastosowania (troje małoletnich i dorosłe dziecko otrzymujące rentę socjalną). Pan Robert złoży zeznanie PIT-28, w którym wykaże przychód zwolniony od podatku w kwocie 85 528 zł, a od reszty przychodu, tj. 29 472 zł (115 000 – 85 528 = 29 472) zapłaci podatek według odpowiedniej stawki.
Przykład 2
Pani Małgorzata jest wdową i samotnie wychowuje czwórkę dzieci, przy czym dwoje z nich uczy się w liceum i są już pełnoletnie. Dzieci pełnoletnie pobierają rentę rodzinną na własne nazwisko i ich dochód roczny w 2022 r.przekracza kwotę 3 089 zł. Pani Małgorzata pracuje na etacie i dorabia okazjonalnie na umowy zlecenie. W 2022 r. jej przychód wyniósł 53 tys. zł. Czy będzie mogła skorzystać z ulgi dla rodzin 4+?
Odpowiedź: Tak. Mimo, że dochód dzieci pełnoletnich przekracza kwotę 3 089 zł, to limit ten nie obejmuje renty rodzinnej. Pani Małgorzata nie będzie obowiązana do złożenia zeznania, gdyż uzyskany przez nią przychód (53 tys. zł) w całości podlega zwolnieniu od podatku. Jeśli jednak chce skorzystać z ulgi na dzieci, musi złożyć zeznanie PIT-37 i wykazać przysługujące jej odliczenie. Dzięki temu otrzyma dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci.
Przykład 3
Pani Wanda wraz z partnerem Piotrem wychowują czworo małoletnich dzieci. Przy czym każde z nich jest rodzicem dla dwojga dzieci. Pani Wanda uzyskała w 2022 r. przychód z umowy zlecenia w wysokości 35 tys. zł, a Pan Piotr z pracy na etacie 32 tys. zł. Czy skorzystają z ulgi dla rodzin 4+?
Odpowiedź: Nie. Żadne z nich nie jest rodzicem czwórki dzieci, dlatego nie spełniają warunku do zastosowania ulgi dla rodzin 4+.
Przykład 4
Państwo Nowakowie do września byli rodzicami trójki małoletnich dzieci, jednak w październiku urodziło im się czwarte dziecko. Obydwoje są nauczycielami i pracują na etacie. Czy będą mogli skorzystać z ulgi
dla rodzin 4+?
Odpowiedź: Tak, ponieważ w roku podatkowym wychowywali czworo dzieci. Zatem każde z nich będzie mogło skorzystać z tej ulgi, do wysokości limitu 85 528 zł.
Ulga w PIT dla rodzin 4+ za cały rok, nawet gdy 4 dziecko urodzi się pod koniec roku
Ważne!
Aby skorzystać z tego zwolnienia podatkowego warunku posiadania czworga dzieci nie trzeba spełniać przez cały rok podatkowy. Jeżeli czwarte dziecko urodziło się w grudniu danego roku, to składając zeznanie podatkowe za ten rok (mimo, że przez cały rok podatkowy nie byłeś rodzicem czworga dzieci), możesz skorzystać ze zwolnienia.
Zwolnienie dla każdego rodzica
Ulga w PIT dla rodzin 4+ (czyli omawiane zwolnienie) jest dostępne dla pracujących rodziców – niezależnie od tego czy są zatrudnieni na etacie, umowie zleceniu czy są przedsiębiorcami i pracują u siebie. Czy wychowują dzieci razem, czy są samotnymi rodzicami. Każdy rodzic co najmniej czwórki dzieci, którego zarobki z tej pracy wynoszą do 85 528 zł nie zapłaci ani złotówki PIT. W przypadku obojga rodziców, będzie to 171 056 zł bez podatku. Przy wyższych zarobkach podatek będzie płacony dopiero od nadwyżki ponad te kwoty.
Nawet 231 tys. zł bez PIT
Przekroczenie ww. kwoty nie zawsze oznaczać będzie konieczność zapłaty PIT bo rodzice, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), dzięki reformie Polskiego Ładu będą też korzystać z 30 tys. zł kwoty wolnej. W sumie więc rodzic rozliczający się według skali, nie będzie płacić PIT przy kwocie do 115 528 zł. Przy wspólnym rozliczeniu małżonków kwota bez PIT wynosić będzie 231 056 zł.
Podstawa prawna: art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT
Źródło: Ministerstwo Finansów: "Podręcznik Reforma Polski Ład" stan na 14 stycznia 2022 r.