RADA
Stosując kasową metodę księgowania kosztów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, powinna Pani ująć polisę ubezpieczeniową samochodu jako koszt w dacie jego poniesienia. W przypadku podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu - niezależnie od stosowanej metody księgowania. W sytuacji opisanej w pytaniu będzie to data wystawienia polisy.
UZASADNIENIE
Przedsiębiorcy prowadzący księgę przychodów i rozchodów mają do wyboru dwie metody ewidencjonowania wydatków: na zasadach podobnych do prowadzących księgi rachunkowe albo w sposób uproszczony.
Pierwsza metoda polega na powiązaniu wydatków z uzyskiwanymi przychodami, których uzyskaniu te wydatki mają służyć. Metoda ta jest powszechnie nazywana metodą memoriałową. Druga metoda polega na ewidencjonowaniu kosztów w dacie ich poniesienia, bez konieczności przyporządkowywania ich do lat podatkowych, w których pojawił się związany z nimi przychód. Metoda ta potocznie określana jest jako kasowa.
Należy podkreślić, że zasadą jest potrącanie kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Przyporządkowywanie zaś kosztów do lat podatkowych, w których wystąpiły powiązane z nimi przychody, stanowi wyjątek od tej reguły. Dlatego rozliczanie kosztów na tej zasadzie przez prowadzących księgę przychodów i rozchodów zostało obwarowane przez ustawodawcę określonymi warunkami.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Ewidencjonowanie kosztów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów może się odbywać albo na zasadach podobnych do tych, jakie są stosowane w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli metodą memoriałową, albo w sposób uproszczony metodą zwaną kasową.
Z pytania wynika, że księgując koszty w księdze, stosuje Pani podstawową zasadę ich ujmowania. Ewidencjonuje je Pani zatem w dacie ich poniesienia, stosując tzw. metodę kasową. Nowelizacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która weszła w życie 1 stycznia 2007 r., sprecyzowała, co należy rozumieć przez datę poniesienia wydatku u podatnika prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Na podstawie art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
Innej definicji dnia poniesienia kosztu uzyskania przychodów w odniesieniu do podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera. Postanowienia zawarte w tym przepisie dotyczą więc wszystkich podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Taki pogląd wyraziło również Ministerstwo Finansów, m.in. w odpowiedzi udzielonej na pytanie redakcji „Monitora Księgowego”, stwierdzając jednoznacznie, że:
(...) Dokonując podziału kosztów uzyskania przychodów na bezpośrednie i pośrednie, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje jednocześnie dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z tym że dzień ten określa odrębnie dla podatników prowadzących księgi rachunkowe oraz odrębnie dla podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów. I tak, stosownie do art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. W inny sposób dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w odniesieniu do podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie został zdefiniowany.
Podstawą do ujęcia kosztów w księdze są dowody ich poniesienia. W opisanej sytuacji takim dowodem będzie dokument polisy wystawionej przez ubezpieczyciela. Ponieważ dniem poniesienia kosztu jest dzień wystawienia dowodu stanowiącego podstawę do ujęcia go w księdze, koszt polisy powinna Pani zaewidencjonować w dacie jej wystawienia.
Przykład
Pan Andrzej Nowicki prowadzi działalność gospodarczą, opodatkowując ją na zasadach ogólnych. Rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Poniósł w lipcu 2007 r. wydatek na ubezpieczenie samochodu firmowego za okres od 1 sierpnia 2007 r. do 31 lipca 2008 r. Stosując metodę kasową ujmowania kosztów, pan Nowicki zaewidencjonuje ten wydatek w całości w dacie jego poniesienia, czyli w lipcu 2007 r. Jednak gdyby pan Nowicki stosował metodę memoriałową, koszt ubezpieczenia samochodu powinien podzielić proporcjonalnie na lata 2007 i 2008.
l art. 22 ust. 4-6b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 99, poz. 658
Maria Kotecha
ekspert w zakresie podatków dochodowych