Zgodnie z treścią przepisu art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych liniowej 19 proc. stawce podatku podlegają dochody z:
• odpłatnego zbycia papierów wartościowych i z realizacji praw z nich wynikających,
• odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających,
• odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną,
• tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
W przypadku opodatkowania dochodów z akcji nie ma zastosowania system zaliczkowego poboru podatku. Wypłacanie przychodów nie implikuje obowiązku potrącenia przez podmiot wypłacający zaliczki na podatek. Zaliczki nie odprowadza także sam podatnik uzyskujący dochód. Cały podatek wykazany w zeznaniu należy zatem zapłacić przy składaniu zeznania rocznego.
Zeznanie roczne dotyczące dochodów z papierów wartościowych składane jest na formularzu PIT-38. Wzór formularza określa rozporządzenie ministra finansów z dnia 2 sierpnia 2007 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2007 r. nr 148, poz. 1044).
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zobowiązuje podmioty, za pośrednictwem których podatnik uzyskuje dochody z papierów wartościowych do sporządzenia i przekazania podatnikowi oraz właściwemu organowi podatkowemu informacji o wysokości uzyskanego dochodu na formularzu PIT-8C.
Dochody zagraniczne
Podatnicy o nieograniczonym obowiązku podatkowym podlegają opodatkowaniu od całości swych dochodów (niezależnie od miejsca ich położenia).
Podatnicy osiągający dochody z akcji za granicą powinni dołączać do zeznania PIT-38 załącznik PIT/ZG. W nich wykazuje się dochód osiągnięty za granicą i zapłacony (pobrany) tam podatek. Do zeznania rocznego należy dołączyć tyle informacji PIT/ZG, w ilu państwach zagranicznych podatnik osiągał dochody.
Dochody z akcji
Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że w określonych sytuacjach zeznanie roczne PIT-38 będą składać także podatnicy o ograniczonym obowiązku podatkowym. Podlegają oni bowiem opodatkowaniu od dochodów z papierów wartościowych osiągniętych w Polsce. Przepis art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - stanowiący o obowiązku złożenia zeznania PIT-38 - odnosi się do wszystkich podatników osiągających dochody określone w art. 30b. Ponadto z przepisu art. 45 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że zeznanie składają także podatnicy, na których w Polsce ciąży ograniczony obowiązek podatkowy.
Odmienności, które występują przy składaniu zeznań PIT-38 przez osoby o ograniczonym obowiązku podatkowym dotyczą głównie stawki podatku, terminu składania zeznania oraz właściwości organu podatkowego, do którego kierowane będzie zeznanie.
Jeśli chodzi o stawkę podatku, to nie jest wykluczone, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta przez Polskę z krajem miejsca zamieszkania danego podatnika może przewidywać inną stawkę podatkową dla opodatkowania tych dochodów. Wówczas zastosowanie znajdować będą postanowienia tych umów, jednakże pod warunkiem, że podatnik będzie w stanie udokumentować swoją niepolską rezydencję podatkową certyfikatem rezydencji.
W odniesieniu do podatników, na których w Polsce ciąży ograniczony obowiązek podatkowy, przewidziano także szczególną regulację dotyczącą terminu złożenia zeznania rocznego PIT-38. Otóż z przepisów art. 45 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że w przypadku, gdy podatnicy ci zamierzają opuścić terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed terminem złożenia zeznania rocznego (tj. przed dniem 30 kwietnia), są oni obowiązani złożyć zeznanie za dany rok podatkowy przed opuszczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Regulacja ta dotyczy tylko tych podatników, którzy zamierzają opuścić terytorium Polski na stałe lub jedynie czasowo, lecz co najmniej do dnia 1 maja roku następującego po roku podatkowym, za który składane jest zeznanie PIT-38. Krótki wyjazd nie skutkuje koniecznością natychmiastowego składania zeznania rocznego, także jeśli ma on miejsce w styczniu czy lutym.
Właściwość urzędu
Dla podatników o ograniczonym obowiązku podatkowym w szczególny sposób określono także właściwość urzędów skarbowych, do których powinno zostać złożone zeznanie roczne, czyli do urzędów skarbowych właściwych w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Jak wynika z przepisu par. 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371), właściwi w tym przypadku są naczelnicy urzędów skarbowych właściwi ze względu na miejsce uzyskania przychodu. Miejscem tym wydaje się być siedziba podmiotu, za pośrednictwem którego lub (w dalszej kolejności) od którego uzyskiwany jest przychód. Zazwyczaj jednak przychody takie uzyskiwane będą w wielu miejscach i wówczas właściwy do odebrania zeznania będzie Trzeci Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście. Wykaz właściwych urzędów skarbowych w przypadku poszczególnych województw zawiera przepis par. 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie właściwości organów podatkowych.
Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
OGRANICZONY I NIEOGRANICZONY OBOWIĄZEK PODATKOWY
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
TERMIN ROZLICZENIA
Zeznanie PIT-38 podlega złożeniu w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym, w którym zostały osiągnięte dochody. Składa się je naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustało przed tym dniem - według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium.
PIOTR BRONNY
radca prawny, Kancelaria Prawnicza Maciej Panfil i Partnerzy
ksiegowosc@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
• Rozporządzenie ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371 z późn. zm.).