Całkowite zwolnienie z PIT
Ustawa o PIT wyraźnie stanowi, że zwolnione z podatku dochodowego są świadczenia otrzymane z tytułu jednorazowej pomocy materialnej finansowanej ze środków budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego w związku z zaistniałym zdarzeniem losowym (art. 21 ust. 1 pkt 26a ustawy o PIT). Oczywiście powódź jest takim zdarzeniem losowym.
Również świadczenia z pomocy społecznej są w całości zwolnione z PIT (art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy o PIT).
Pomoc z zakładu pracy wolna od PIT do 6000 zł
Na mocy art. 22 ordynacji podatkowej Minister Finansów wydał 28 grudnia 2009 r. rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 226 poz.1819).
Rozporządzenie to skutkuje zaniechaniem poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od pomocy materialnej otrzymanej od zakładu pracy przez osoby poszkodowane na skutek katastrofy naturalnej, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z późn. zm.3)), do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 6.000 zł.
Katastrofa naturalna (wg ustawy o stanie klęski żywiołowej) - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu,
Zaniechanie to ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2010 r.
Zapomogi wolne od PIT do 2280 zł
Zwolnione z PIT są również zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci – ale tylko do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT).
Ustawa o PIT nie definiuje pojęcia zapomogi. Uzasadnione jest zatem posługiwanie się w tym przypadku definicjami występującymi w słownikach języka polskiego. Powołując się na językowe znaczenie wyrazów, przez zapomogę należy rozumieć jednorazowe świadczenie pieniężne mające na celu wsparcie finansowe osoby, która z ważnych przyczyn znalazła się w trudnej sytuacji życiowej.
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest również zapisów określających sposób dokumentowania zdarzeń uprawniający do skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego. Skoro zatem ustawa nie definiuje szczególnego udokumentowania zdarzeń należy kierując się przepisem art. 180 ordynacji podatkowej jako dowód dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Podanie o zapomogę powinno być udokumentowane aktualnymi dowodami, potwierdzającymi stan faktyczny.
W przypadku braku należytego udokumentowania zdarzenia zapomoga stanowi przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu wraz z innymi dochodami ze stosunku pracy na zasadach określonych w art. 31, 32 i 38 tej ustawy.
Jednak w przypadku powodzi nie powinno być problemu z udowodnieniem tego faktu.
Polecamy: serwis PIT
Warto też wiedzieć, że Minister Finansów na mocy art. 22 ordynacji podatkowej może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników (dotyczy wszystkich kategorii podatników – osób fizycznych i prawnych):
1) zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
2) zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
Rozporządzenie dotyczące zaniechania poboru podatku od podatników prowadzących działalność gospodarczą, którzy w wyniku zaniechania poboru podatku staną się beneficjentami pomocy w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, stanowiące pomoc publiczną – zawierać musi program pomocowy, określający przeznaczenie i warunki dopuszczalności pomocy publicznej.
Ponadto (również na mocy art. 22 ordynacji podatkowej) organ podatkowy, na wniosek podatnika, może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku, jeżeli:
1) pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji, lub
2) podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może ograniczyć pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy. W przypadku wydania takiej decyzji organ podatkowy określa termin wpłacenia przez podatnika podatku lub zaliczki na podatek, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
Umorzenie lub rozłożenie na raty zaległości podatkowych, odroczenie terminu zapłaty podatku
Organ podatkowy, na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Utrata lub istotne zniszczenie dobytku wskutek zdarzenia losowego (np. powodzi) z pewnością uzasadnia wniosek nawet o umorzenie zaległości podatkowych.
Ponadto na wniosek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą organ podatkowy może udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (umorzenie, odroczenie, raty), nawet jeżeli ulgi te stanowią pomoc publiczną – o ile jest udzielana w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia.
Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych dla przedsiębiorców dotkniętych klęską żywiołową, mogą być udzielane jako pomoc indywidualna albo w ramach programów pomocowych określonych w odrębnych przepisach.
Więcej na ten temat (m.in. wzór wniosku) w poradniku: Ulgi w spłacie podatku