Osoba dorosła, na rzecz której sąd zasądził alimenty wyższe niż 700 zł miesięcznie, od nadwyżki będzie musiała zapłacić PIT i rozliczyć ją w rocznym zeznaniu podatkowym.
Zatem tylko alimenty na rzecz innych osób niż dzieci będą podlegały rozliczeniom podatkowym, jeśli ich wysokość miesięcznie przekroczy limit ustawowy.
Zwolnienie z podatku
Od 1 stycznia 2007 r. zwolnione z podatku zostały alimenty zasądzone przez sąd na rzecz innych osób niż dzieci, które nie ukończyły 25. rok życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek pielęgnacyjny, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.
Polecamy: Limity ulg i odliczeń w PIT
Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach
Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?
Przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz otrzymane świadczenia w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jednak aby powstał przychód, po stronie podatnika muszą zaistnieć pewne przesłanki, czyli świadczenie musi zostać otrzymane lub postawione do dyspozycji osoby, której zostało przyznane świadczenie. Przedstawmy tę zasadę na przykładzie.
Przyjmijmy, że podatniczka zawarła ugodę przed sądem, na mocy której jej mąż miał wypłacać alimenty, jednak podatniczka odstąpiła od ich egzekwowania, a podatnik zaprzestał płacenia tych alimentów.
W takim przypadku niespełniona została przesłanka ustawowa, zgodnie z którą przychodem są pieniądze otrzymane. Ponieważ podatniczka nie otrzymuje alimentów, po stronie podatniczki nie występuje przychód podlegający opodatkowaniu.
ODLICZENIE ALIMENTÓW NA ŻONĘ
Wyrokiem z 2002 roku sąd orzekł rozwód podatników. Jednocześnie zobowiązał podatnika do wypłaty byłej żonie alimentów w kwocie 900 zł miesięcznie. Czy jest możliwe, aby cały dochód, tj. emerytura i wypłacane z niej alimenty, był rozliczany na dwie osoby lub opodatkowaniu podlegał jedynie dochód po pomniejszeniu go o wypłacone alimenty?
Alimenty z wyłączeniem alimentów na rzecz dzieci opodatkowane są tylko raz u osoby je otrzymującej. Tylko dla tej osoby alimenty stanowią źródło przychodu. Dla osoby realizującej obowiązek alimentacyjny alimenty nie są źródłem przychodu. W przypadku podatnika źródłem przychodu jest emerytura, z której następuje potrącenie alimentów.
Ponadto możliwość skorzystania z preferencyjnego rozliczenia dotyczy współmałżonków, jeżeli istnieje między nimi przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa i przez cały rok pozostają oni w związku małżeńskim. Wspólność małżeńska ustaje z chwilą ustania bądź unieważnienia małżeństwa, orzeczenia separacji i rozdzielności majątkowej.
W 2002 roku sąd orzekł o rozwiązaniu przez rozwód związku małżeńskiego podatników, tak więc od tego momentu wspólność ta ustała. W związku z tym nie ma możliwości pomniejszenia dochodów podatnika uzyskanych o wypłacone na rzecz byłej żony alimenty oraz podatnik nie może skorzystać z preferencyjnego rozliczenia poprzez złożenie wspólnego zeznania z byłą żoną.
Jaki limit ?
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkie dochody z wyjątkiem tych, które ustawodawca enumeratywnie wymienił w katalogu zwolnień przedmiotowych lub od których został zaniechany pobór podatku. Jak już wspominałam, wolne od PIT są alimenty na rzecz dzieci (bez względu na kwotę) oraz na rzecz innych osób, ale w granicach 700 zł limitu.
Zwolnieniem tym objęte są uzyskane po 1 stycznia 2007 r. alimenty, zasądzone przez sąd, do kwoty 700 zł miesięcznie. W omawianym zwolnieniu ustawodawca wskazał dwa warunki zwolnienia, które muszą być spełnione łącznie: alimenty muszą być zasądzone przez sąd oraz ich wysokość nie może przekraczać miesięcznie 700 zł.
Ustalając kwotę zwolnioną od opodatkowania, należy jedynie stwierdzić, czy wysokość alimentów nie przekracza miesięcznie 700 zł. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy alimenty wypłacane są za bieżący okres, czy też zostały wypłacone jako zaległe należności, jak również fakt, że na zaległe alimenty składają się sumy alimentów miesięcznych nieprzekraczających kwoty jednostkowej 700 zł.
Alimenty, które nie spełniają warunków zwolnienia (, podlegać będą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), stanowią one przychód z innych źródeł. Przychód ten powinien być wykazany w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym, składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Jak opodatkować otrzymane zaległe alimenty od byłego męża
PIT OD ŚWIADCZENIA ALIMENTACYJNEGO
Sąd w 2002 roku przyznał podatniczce zabezpieczenie roszczenia alimentacyjnego do momentu uzyskania rozwodu. Rozwód podatniczka uzyskała w 2004 roku i od tego czasu ustało zabezpieczenie alimentacyjne. Czy te świadczenia podlegają PIT?
Świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny nie należy utożsamiać ze świadczeniami alimentacyjnymi. Świadczenie przyznawane przez sąd cywilny w trakcie postępowania rozwodowego jako zabezpieczenie pozwu o alimenty nie jest opodatkowane - wyjaśnił NSA w wyroku z 18 stycznia 2007 r.; sygn. akt II FSK 159/06.
W związku z tym, że postanowienie o przyznaniu przez sąd roszczenia alimentacyjnego zostało wydane w 2002 roku, a rozwód podatniczka uzyskała w 2004 roku, należy przyjąć, że otrzymywane w tym okresie świadczenia z tytułu zabezpieczenia alimentacyjnego nie podlegają opodatkowaniu.
Kwota do opodatkowania
Warto jeszcze wyjaśnić, jaka kwota w przypadku alimentów na rzecz innych osób niż dzieci będzie podlegać opodatkowaniu. Dla obliczenia wysokości przychodu istotna jest łączna kwota otrzymanych w roku podatkowym alimentów.
Po zakończeniu roku podatkowego należy zatem zliczyć sumę faktycznie otrzymanych w tym roku alimentów (zaległych i bieżących). Nadwyżka rocznie ponad kwotę 8400 zł (12 x 700 zł miesięcznie) stanowić będzie przychód do opodatkowania.
Przychód ten nie podlega opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego, jednak powinien zostać wykazany i opodatkowany, jako przychód z innych źródeł, w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym.
Alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, opodatkowane są tylko raz u osoby je otrzymującej. Tylko dla tej osoby alimenty stanowią źródło przychodu, zakwalifikowane przez ustawodawcę do innych źródeł.
Zaległe świadczenia
Wypłacanie alimentów, zwłaszcza na rzecz innych osób niż dzieci, w praktyce bywa trudne do wyegzekwowania. Często zdarzają się sytuacje wypłaty zaległych tego typu świadczeń. Pojawia się więc pytanie, jak rozliczać podatkowo zaległe alimenty.
Przedstawmy tę sytuację na przykładzie. Sąd zasądził w 2009 roku na rzecz podatniczki alimenty od męża w kwocie 450 zł miesięcznie. W związku z tym, że alimentów mąż nie wypłacał, komornik wyegzekwował je w 2011 roku. Opodatkowaniu podlegają przychody w momencie ich otrzymania.
W związku z tym zaległe świadczenie pod rządami obowiązywania zwolnienia od podatku, a zasądzone przez sąd alimenty stanowiły kwotę nieprzekraczającą 700 zł miesięcznie - uznać należy, że w stanie prawnym obowiązującym od 2011 roku zaległe alimenty zwolnione są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Należy w tym miejscu podkreślić, że w sytuacji gdyby w skład wypłaconych kwot wchodziły odsetki za zwłokę, należy wyodrębnić należność główną, która byłaby zwolniona z podatku oraz odsetki za zwłokę, które stanowią przychód podlegający opodatkowaniu.
ROZLICZENIE ZALEGŁYCH ALIMENTÓW
W związku z prowadzoną na podstawie tytułu wykonawczego egzekucją świadczeń pieniężnych w 2006 roku podatniczka otrzymała w części wyegzekwowane przez komornika kwoty pieniężne. Przekazane kwoty dotyczyły odsetek przypadających do zapłaty w związku z nieterminową realizacją przez dłużnika nałożonych na niego obowiązków alimentacyjnych. Czy otrzymane kwoty podlegają opodatkowaniu PIT?
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Mimo że odsetki są świadczeniem ubocznym, gdyż warunkiem powstania uprawnienia do wypłaty odsetek jest istnienie długu głównego oraz jego wymagalność - to roszczenie o odsetki ma charakter samoistny. Otrzymana kwota odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowi zatem przychód podlegający opodatkowaniu.
W konsekwencji kwota wyegzekwowanych przez komornika odsetek za zwłokę w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego stanowi przychód wierzyciela podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Wypłata przedmiotowych odsetek stanowi przychód.