Ryczałt samochodowy z tytułu nieodpłatnego udostępnienia samochodów służbowych do celów prywatnych
Od 1 stycznia 2015 r. obowiązują przepisy art. 12 ust. 2a-2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), które regulują zasady obliczania ryczałtowego przychodu pracownika z tytułu użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych.
Zgodnie z tymi przepisami wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się ryczałtowo w wysokości:
1) 250 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3;
2) 400 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.
Przy czym, jeżeli pracownik wykorzystuje samochód służbowy do celów prywatnych jedynie przez część miesiąca wartość świadczenia ustala się za każdy dzień wykorzystywania samochodu do celów prywatnych w wysokości 1/30 ww. kwot.
A gdy pracodawca każe sobie płacić za używanie samochodu służbowego udostępnianego pracownikowi do celów prywatnych, to przychodem pracownika jest różnica pomiędzy ryczałtową wartością określoną na ww. zasadach i odpłatnością ponoszoną przez pracownika.
Jakie koszty wchodzą w skład ryczałtu
Od początku obowiązywania tych przepisów wątpliwości budziła kwestia czy tak określona wartość świadczenia z tytułu używania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych obejmuje także (ponoszone przez pracodawcę) koszty paliwa i wartość innych kosztów eksploatacyjnych.
Warto zauważyć, że ustawodawca w ogóle nie zdefiniował pojęcia "wykorzystywanie samochodu służbowego do celów prywatnych" użytego w art. 12 ust. 2a-2c ustawy o PIT.
Organy podatkowe, w tym w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych, twierdziły, że ww. ryczałt obejmuje co prawda ponoszone przez pracodawcę koszty eksploatacyjne związane z samochodem służbowym z wyjątkiem kosztów paliwa.
Z takiego stanowiska organów podatkowych wynikał obowiązek dodatkowego (oprócz ww. ryczałtu) doliczania do przychodów pracownika wartości zużytego przez pracownika paliwa do celów prywatnych. Rodziło to dla pracodawców dodatkowy kłopot obliczania zużycia paliwa do celów prywatnych pracownika, obliczania przychodu pracownika z tego tytułu i obciążania tego przychodu podatkiem dochodowym i składkami ubezpieczeniowymi.
Pracodawcy odwoływali się od takich decyzji, czy interpretacji organów podatkowych i okazało się, że sądy administracyjne stoją w tej sprawie po stronie podatników.
Przykładowo można wskazać wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 11 maja 2016 r. (sygn. I SA/Po 1766/15), w którym WSA uznał, że błędna jest wykładnia (Ministra Finansów) wyłączająca koszty paliwa z ryczałtu określonego w art. 12 ust. 2a-2c ustawy o PIT.
Zdaniem WSA w Poznaniu „Skoro zatem intencją projektodawcy było uproszczenie zasad ustalania wartości świadczenia, to chciał on objąć ryczałtem wszystkie jego elementy, zaś objęcie ryczałtem wyłącznie udostępnienia samochodu lub ewentualnie kosztów stałych związanych z jego eksploatacją przy konieczności odrębnego ustalania kosztów zużycia paliwa nie realizowałoby założonego celu. Przeciwnie, stanowiłoby dalsze skomplikowanie prowadzenia niezbędnych ewidencji.”
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Naczelny Sąd Administracyjny (zob. wyrok z 27 września 2018 r. - sygn. II FSK 2430/16) oddalił skargę kasacyjną Ministra Finansów od ww. wyroku WSA w Poznaniu.
Zdaniem NSA należy uznać – wbrew stanowisku organu podatkowego – iż świadczeniem pracodawcy nie jest samo udostępnienie samochodu, z którym organ utożsamia jedynie stałe, związane z pojazdem wydatki, takie jak koszty ubezpieczenia, bieżące naprawy, przeglądy, wymiana części eksploatacyjnych np. wymiana opon. Udostępnienie pracownikowi przez pracodawcę do używania samochodu obejmuje zapewnienie możliwości prawidłowego używania, a więc także ponoszenie wszystkich niezbędnych wydatków umożliwiających takie używanie. Nie ma żadnego uzasadnienia, aby jeden rodzaj tych wydatków, jakim są wydatki na paliwo, uznać za stanowiące odrębne świadczenie.
NSA przypomniał, że analogiczna instytucja ryczałtowego zwrotu kosztów używania samochodu prywatnego do celów służbowych z art. 21 ust. 1 pkt 23b ustawy o PIT jest powszechnie interpretowana w ten sposób, że ryczałt ten obejmuje wszystkie koszty i wydatki poczynione z tytułu korzystania z pojazdu (także koszty paliwa)
Zdaniem NSA tak samo powinien być interpretowany ryczałt z art. 12 ust. 2a-2c ustawy o PIT.
Dodatkowym argumentem jest konstrukcja tego ryczałtu i ustalenie jego wysokości w zależności od pojemności silnika samochodu – w opinii NSA pojemność silnika stanowi parametr warunkujący przede wszystkich zużycie paliwa.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego analiza literalnej treści spornej regulacji prawnej oraz jej wykładnia celowościowa, przy jednoczesnym odwołaniu się do intencji ustawodawcy – na co trafnie wskazywała skarżąca – jednoznacznie prowadzi do konkluzji, iż z art. 12 ust. 2a u.p.d.o.f. nie sposób wywnioskować jakoby kwota omawianego ryczałtu nie obejmowała kosztów paliwa, w sytuacji gdy samochód służbowy wykorzystywany jest do celów prywatnych pracownika. Z tegoż względu argumentację organu podatkowego prezentowaną w sprawie uznać należy za chybioną, nieznajdującą oparcia w omawianych normach prawnych.
Podobne tezy i argumentację można znaleźć w wyrokach: NSA z 10 lipca 2018 r. (sygn. II FSK 1185/16), WSA we Wrocławiu z 21 marca 2017 r. (sygn. I SA/Wr 1263/18), WSA w Opolu z 8 listopada 2017 r. (sygn. I SA/Op 327/17), WSA w Gliwicach z 8 marca 2017 r. (sygn. I SA/Gl 1550/16),
Wygląda więc na to, że sądy administracyjne wypracowały w tej kwestii jednolite stanowisko, korzystne dla podatników i płatników. W szczególności pracodawcy jako płatnicy nie muszą prowadzić kłopotliwych ewidencji i obliczeń, by ustalić wartość (i opodatkować) zużytego przez pracownika paliwa do celów prywatnych. Wartość wszystkich kosztów eksploatacyjnych włącznie z paliwem mieści się bowiem w kwocie ryczałtu określonego w art. 12 ust. 2a-2c ustawy o PIT.