Skutki po stronie pracodawcy
Koszty podatkowe
Wydatki na szkolenie pracowników nie zostały wprost wyłączone z katalogu wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów (art. 16 ustawy o CIT; art. 23 ustawy o PIT). Wobec tego, to pracodawca powinien określić czy dany wydatek może przyczynić się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów firmy. Podstawowym warunkiem, który daje możliwość zaliczenia szkolenia pracownika do kosztów uzyskania przychodów jest kierunek kształcenia pracownika (szkolenie pozwalające uzyskać wiedzę specjalistyczną, zwiększając jego kwalifikacje i umiejętności zawodowe). Zakładając, że wydatki na szkolenie pracownika będą niosły potencjalne korzyści dla pracodawcy, może on owe wydatki zaliczyć do kosztów podatkowych. Nie ma w tym wypadku znaczenia forma zatrudnienia pracownika.
Analogiczne są kryteria oceny dotyczące wydatków na szkolenia przedsiębiorców oraz osób współpracujących. Przy kwalifikacji przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodu należy kierować się kryterium racjonalności poniesionego wydatku.
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS
VAT
Finansowanie szkolenia pracowników stanowi wydatek, od nabycia którego przedsiębiorcy przysługuje, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, jeśli przedsiębiorca jest w stanie wykazać związek szkoleń z prowadzoną przez siebie działalnością opodatkowaną (art. 86 ustawy o VAT).
Wydatki na szkolenia pracowników/ zleceniobiorców stanowiące nieodpłatne świadczenie usług, a także nieodpłatne świadczenie usług (szkoleń) na rzecz kontrahenta (jako „wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług”) będą, co do zasady, związane z prowadzoną działalnością, a to wyklucza konieczność zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, który określa zasady opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Przychód w momencie zwrotu wydatków szkoleniowych przez pracownika
Pracodawca zobowiązując się do sfinansowania szkolenia pracownikowi, może w umowie zastrzec obowiązek dokonania zwrotu wydatków w razie zaistnienia określonych zdarzeń (na przykład rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę przed upływem określonego terminu od momentu zakończenia szkolenia). W takim przypadku dokonany przez pracownika zwrot wydatków szkoleniowych będzie stanowił przychód pracodawcy w momencie jego otrzymania.
Skutki po stronie pracownika
Umowa o pracę
W sytuacji, gdy pracodawca pokrywa koszty szkolenia pracownika (zatrudnionego w ramach umowy pracę), po stronie pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy.
Jednak nie zawsze przychód tego rodzaju będzie powodował obowiązek zapłaty podatku dochodowego przez pracownika. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub z części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego. Przez owe odrębne przepisy, należy rozumieć przepisy Kodeksu pracy, a dokładniej art. 1031-1035 KP, dotyczące podnoszenia kwalifikacji z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy.
W związku powyższym, jeżeli pracodawca przyzna pracownikowi dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryje opłaty za kształcenie, to korzystają one ze zwolnienia od podatku dochodowego. Przy czym, te same reguły dotyczą sfinansowania pracownikom kosztów kształcenia, jak i dofinansowania kosztów kształcenia.
Warto w tym miejscu nadmienić, że powyższe zwolnienie nie obejmuje świadczenia polegające np. na opłaceniu kosztów kształcenia pracownika, który zdobywa lub uzupełnia wiedzę i umiejętności z własnej inicjatywy. W rezultacie tego typu świadczenia stanowią przychód pracownika ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Umowa zlecenie / umowa o dzieło
Inaczej jest w przypadku zleceniobiorców. Koszt szkolenia zleceniobiorcy należy doliczyć zleceniobiorcy do przychodów i opodatkować łącznie z otrzymywanym wynagrodzeniem. Do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, jak wynika z ogólnej definicji przychodów (art. 11 ust. 1 ustawy PIT), należy zaliczyć zarówno wynagrodzenia wypłacone lub postawione do dyspozycji zleceniobiorcy, jak również świadczenia w naturze i wszelkie inne nieodpłatne świadczenia (przysporzenia majątkowe) otrzymane przez tę osobę w związku z zawartą umową zlecenia. Sfinansowanie kosztu szkolenia zleceniobiorcy będzie podlegało także oskładkowaniu.
Nie ma znaczenia w tym przypadku ani forma edukacji zleceniobiorcy (szkolna, pozaszkolna), ani to, czy nauczanie odbywa się na podstawie skierowania wydanego przez zleceniodawcę, czy też bez takiego skierowania.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Wartość szkolenia sfinansowanego przez kontrahenta stanowi dla przedsiębiorcy w nim uczestniczącego podatkowy przychód z nieodpłatnych świadczeń. Przychód ten przedsiębiorca zobowiązany jest sam uwzględnić w przychodach z działalności gospodarczej wraz z pozostałymi przychodami z tego źródła przy rozliczeniu podatku za okres, w którym dane świadczenie otrzymał.
W tym celu kontrahent powinien przekazać mu informację na temat jego wartości, tzn. określić wielkość poniesionych kosztów szkolenia, która przypada na uczestnika. Czynność ta ma się odbyć nie poprzez wystawienie informacji PIT-8C, ale dokumentu w dowolnej formie (np. mail, pismo), który będzie dla przedsiębiorcy podstawą do rozliczenia szkolenia w przychodach.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Podsumowując, wydatki poniesione na sfinansowanie szkolenia kontrahenta stanowią dla niego przychód z działalności gospodarczej. Podobnie rzecz ma się w przypadku zleceniobiorcy – co do zasady – ponoszone wydatki na jego szkolenie muszą zostać doliczone do przychodu zatrudnionego, podlegającego opodatkowaniu i oskładkowaniu. Przepisy podatkowe zwalniają z obciążeń niektóre wydatki ponoszone na edukację, jednak zwolnienia te dotyczą wyłącznie pracowników (zatrudnionych w ramach umowy o pracę).
Marta Wiącek, Mł. konsultant ds. cen transferowych
Business Tax Professionals sp. z o.o. sp.k. ul. Antoniego Słonimskiego 6, 50-304 Wrocław