Rolnik ryczałtowy - zasady rozliczania VAT

Rolnik ryczałtowy - nowa definicja w VAT od 2021 r.

W tym roku miała miejsce modyfikacja definicji rolnika ryczałtowego na gruncie ustawy o VAT. Zgodnie z nowym brzmieniem, obowiązującym od 1 stycznia 2021 r., przez rolnika ryczałtowego należy rozumieć rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Nową definicję wprowadziła ustawa z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2419), która weszła w życie 1 stycznia 2021 r.

Zmiana ta dostosowała definicję rolnika ryczałtowego do nowej definicji produktów rolnych, obowiązującej od 1 lipca 2020 r., w której zastrzeżono, że produkty rolne muszą pochodzić z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego bądź muszą spełniać warunki określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (produkty przetworzone).

Produktami rolnymi są towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Szczególne procedury VAT dotyczące rolników ryczałtowych

Zasady rozliczania zakupów od rolników ryczałtowych określają przepisy art. 115-118 ustawy o VAT. Są to tzw. szczególne procedury dotyczące rolników ryczałtowych.

Zryczałtowany zwrot podatku

Istotą szczególnej procedury opodatkowania dotyczącej rolników ryczałtowych jest przysługujący tym rolnikom zryczałtowany zwrot podatku, który ma im zrekompensować podatek VAT zapłacony przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych w związku z prowadzoną działalnością.

Przepisy art. 115. ust. 1 ustawy o VAT wskazują, że rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.

Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku

Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku wynosi obecnie 7%, zgodnie z art. 146aa ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku.

Faktura VAT RR, czyli faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych

Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego, zgodnie z art. 116. ust. 1 ustawy o VAT, wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.

Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako „Faktura VAT RR” i zawierać co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

2) numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

3) datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;

4) nazwy nabytych produktów rolnych;

5) jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;

6) cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

7) wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

8) stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

9) kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;

10) wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;

11) kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;

12) czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Faktura VAT RR może być, za zgodą dostawcy, wystawiana, podpisywana i przesyłana w formie elektronicznej. W tym przypadku zamiast czytelnymi podpisami lub podpisami osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury VAT RR w formie elektronicznej faktura powinna być opatrzona, odpowiednio przez dostawcę i nabywcę, kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Przez przekazanie dostawcy oryginału faktury VAT RR rozumie się jej przesłanie w formie elektronicznej.

Rolnik ryczałtowy ma obowiązek przechowywać oryginały faktur VAT RR oraz kopie oświadczeń, o których poniżej, przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę. Obowiązek ten obejmuje również faktury VAT RR i oświadczenia wystawione w formie elektronicznej.

Faktura VAT RR - oświadczenie

Faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT”.

W przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze oświadczenie może być złożone tylko raz w okresie obowiązywania umowy. Oświadczenie to sporządza się jako osobny dokument. Dokument ten powinien zawierać elementy określone w ustawie oraz datę zawarcia i określenie przedmiotu umowy, datę sporządzenia tego dokumentu oraz czytelny podpis składającego oświadczenie. Dokument sporządza się w dwóch egzemplarzach. Oryginał jest przekazywany nabywcy.

Oświadczenie może być wystawiane, podpisywane i przesyłane w formie elektronicznej. W tym przypadku zamiast czytelnym podpisem składającego oświadczenie w formie elektronicznej dokument powinien być opatrzony przez składającego oświadczenie kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Przez przekazanie nabywcy oryginału oświadczenia rozumie się jego przesłanie w formie elektronicznej.

W przypadku rezygnacji ze zwolnienia od podatku, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, składający oświadczenie informuje o tym niezwłocznie nabywcę.

Rolnik ryczałtowy - zwolnienie z obowiązku wystawiania faktur

Rolnik ryczałtowy, w świetle art. 117. ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:

1) wystawiania faktur;

2) prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;

3) składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej VAT;

4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do VAT.

Podstawa prawna:

- z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r., t.j. z dnia 23 stycznia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 106), ostatnia zmiana: Dz.U. z 2020 r., poz. 2419