Taką tezę zaprezentował (na skutek wyroku WSA w Łodzi z 9 listopada 2011 r. – sygn.. I SA/Łd 1173/11) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 marca 2012 r. (nr ILPB2/415-243/11/12-S/WS).
Dwaj bracia dzielili spadek po rodzicach. Na skutek działu spadku odziedziczoną nieruchomość przejął na wyłączną własność jeden z braci, który uiścił na rzecz drugiego brata pewną kwotę tytułem spłaty udziału tego drugiego brata w nieruchomości. Suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego drugiemu bratu udziału spadkowego.
Pomiędzy braćmi a Dyrektorem Izby Skarbowej w Poznaniu powstał spór, czy otrzymana w wyniku działu spadku kwota nieprzekraczająca udziału w spadku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Organ podatkowy twierdził w interpretacji z 18 maja 2011 r. że PIT trzeba w tej sytuacji zapłacić.
Brat, który otrzymał spłatę odwołał się od tej interpretacji do sądu i WSA w Łodzi przyznał mu rację, że nie trzeba płacić podatku dochodowego od tej kwoty spłaty.
Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?
Polecamy: Zwrot VAT za materiały budowlane - poradnik
Zdaniem WSA w Łodzi dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie ustawy czy testamentu, należy rozumieć, zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku (tak sądowego, jak i umownego). Tak też interpretowano tą kwestię w wyroku WSA w Szczecinie z 5 maja 2011, I SA/Sz 93/11, czy w wyroku WSA we Wrocławiu z 4 sierpnia 2009 r., I SA/Wr 835/09.
Sąd przypomniał też, że w przypadku nabycia prawa do spadku (dziedziczenia) stwierdzonego prawomocnym postanowieniem sądu, spadkobierca, który nabył to prawo jest zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn.
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (art.5 ustawy o spadkach i darowiznach) i powstaje z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy), natomiast z chwilą dokonania działu spadku, spadkobierca jest obowiązany do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.
Dla wymiaru podatku od spadków i darowizn nie ma zatem istotnego znaczenia dział spadku, który z kolei podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych - w części dotyczącej spłat lub dopłat - stosownie do uregulowania art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.).
Zdaniem WSA objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP, stanowiącego że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych ustawą, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje.
Z powyższych względów WSA uznał, że spadkobierca, który otrzymał spłatę na skutek działu spadku nie musi płacić PIT. A tezę tą powtórzyć musiał w konsekwencji ww. wyroku WSA w Łodzi - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.