Pożyczka
Pożyczka jest umową na podstawie której pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy, ale tylko tych oznaczonych co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Stanowi ona najbardziej podstawową, najprostszą, najmniej skomplikowaną czynność kredytową.
Umowa pożyczki jest czynnością konsensualną, dochodzi do skutku poprzez porozumienie stron. Samo wydanie przedmiotu stanowi już tylko samo wykonanie umowy. Ponadto umowa ta jest umową dwustronną - z jednej strony pożyczkodawca zobowiązuje się do przeniesienia własności przedmiotu pożyczki, po drugiej stronie pojawia się zaś zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę. Umowa pożyczki nie jest umową wzajemną. Zwrot pożyczki nie stanowi ekwiwalentu świadczenia pożyczkowego. W ujęciu Kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową nieodpłatną, ale tego typu umowa zawarta może zostać także jako odpłatna. Samą odpłatność można ustalić w dowolny sposób, lecz najczęściej wybieraną formą jest oprocentowanie.
Umowa pożyczki co do zasady może zostać zawarta w każdy sposób – nie jest zastrzeżona żadna szczególna forma. Wyjątek stanowi pożyczka, której wartość przekracza tysiąc złotych – wówczas dla celów dokumentowych powinna ona zostać zawarta w formie pisemnej. Szczególnym rodzajem pożyczki, regulowanym przez ustawę o prawie bankowym, jest pożyczka bankowa.
Na kim ciąży obowiązek podatkowy?
Mimo, iż przy umowie pożyczki własność określonej ilości pieniędzy bądź rzeczy oznaczonych co do gatunku przenoszona jest na pożyczkobiorcę, nie otrzymuje on z tytułu pożyczki żadnego przysporzenia. Dzieje się tak w związku z tym, iż powstaje po jego stronie obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki. Od tej reguły występuje jednak wyjątek. Dochodzi do niego w sytuacji, gdy pożyczka została umorzona – wówczas pożyczka w części niezwróconej stanowi jego dochód. Warto jednak zaznaczyć, iż na pożyczkobiorcy ciąży obowiązek uregulowania podatku od czynności cywilnoprawnych.
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Oprocentowanie pożyczki stanowi natomiast przychód pożyczkodawcy. W związku z tym skutkuje to po jego stronie obowiązkiem opłacenia podatku dochodowego.
Sposób opodatkowania odsetek
Dla pożyczkodawcy, udzielającego prywatnie pożyczki, odsetki od udzielonej pożyczki pozostają przychodem z kapitałów pieniężnych, podlegającym opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19%. Jak podkreślono w interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, z dnia 3 lutego 2016 r., sygn. ITPB4/4511-498/15/JG: „Z treści przepisów wynika, że odsetki od pożyczek zaliczane są do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych. Wyjątek stanowi tylko taka sytuacja, w której udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej, a czynności te stanowią realizację przedmiotu działalności. Przychody (dochody) uzyskane z tego tytułu nie podlegają wówczas opodatkowaniu na podstawie art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”. W sytuacji, gdy pożyczkodawca udziela pożyczki w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, prowadzonej w celach zarobkowych w sposób zorganizowany i ciągły, przychód z pożyczki stanowić będzie przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wszelkie dochody związane z pożyczką, jak prowizje czy odsetki, będą w tym przypadku opodatkowane według skali lub dziewiętnastoprocentowym podatkiem liniowym.