Kto zapłaci podatek solidarnościowy?
Ministerstwo Finansów zapowiedziało, iż podejmie prace legislacyjne nad wprowadzeniem dodatkowej daniny obciążającej osoby najlepiej zarabiające. Zebrane w ten sposób środki mają docelowo stanowić wparcie materialne opiekunów osób niepełnosprawnych. Obecnie jeszcze nie jest do końca pewne, kto konkretnie będzie obciążony dodatkową daniną.
Podatek solidarnościowy ma być realizacją zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego dotyczącą utworzenia specjalnego funduszu składającego się między innymi z daniny solidarnościowej. Deklarację w tej sprawie złożył podczas spotkania z protestującymi rodzicami osób niepełnosprawnych oraz ich podopiecznymi. W przyjętym założeniu ta nowa danina ma być jednym z elementów tego wsparcia.
Polecamy: PIT 2018. Komentarz
Wstępne założenia dotyczące podatku solidarnościowego, wskazują na to, że zapłacą go podatnicy, których dochody przekroczą 1 mln zł. Podatek ma wynieść 4 proc. nadwyżki od tej kwoty. Daninę zapłacą więc najbogatsi podatnicy. A mają to zrobić po raz pierwszy w rozliczeniu podatkowym za rok 2019, czyli składanym w 2020 roku.
Przy czym, żeby nowy podatek został wprowadzony już od przyszłego roku podatkowego, to ustawa w tej sprawie musi wejść w życie najpóźniej do 1 stycznia 2019 roku. Na razie jeszcze projekt nie został przygotowany. Najprawdopodobniej dopiero po wakacjach trafi do Sejmu, następnie do Senatu i podpisu prezydenta. Miesiąc listopad to ostateczny termin na przyjęcie ustawy.
Gdzie trafią pieniądze z nowego podatku?
Obecnie wsparcie dla opiekunów i rodziców osób niepełnosprawnych realizowane jest poprzez program „Rodzina 500+”, gdzie dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym kryterium dochodowe jest o 50% wyższe niż kryterium podstawowe. Dodatkowo, wsparcie dla niepełnosprawnych zapewnia również program „Za życiem”, zawierający rozwiązania dotyczące wsparcia rodzin z osobą niepełnosprawną, w tym z dzieckiem niepełnosprawnym.
Jednakże zdaniem Ministerstwa Finansów, zawartym w odpowiedzi na interpelację nr 22038, dotychczasowe programy społeczne, które wspierają opiekunów i rodziców osób niepełnosprawnych, nie uwzględniają nowych rozwiązań i propozycji, które zostały zaprezentowane w ramach mapy drogowej budowy systemu wsparcia osób niepełnosprawnych przedstawionej przez Minister Elżbietę Rafalską i Minister Teresę Czerwińską 15 maja 2018 r. Mapa drogowa jest oparta na trzech filarach: Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Pakiet społecznej odpowiedzialności, Program „Dostępność+”.
Najważniejszym i jednocześnie wprowadzającym nowe rozwiązania aspektem mapy drogowej jest Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, który będzie zasilany z dwóch źródeł – z części składki odprowadzanej od wynagrodzeń na Fundusz Pracy oraz właśnie z daniny solidarnościowej. Po zmianach składka będzie pobierana w tej samej wysokości, z tym że 2,30 proc. trafi bezpośrednio na przeciwdziałanie bezrobociu, a 0,15 proc. na Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Dzięki temu pomoc osobom niepełnosprawnym zwiększy się o ok. 650 mln zł rocznie. Zasadniczym źródłem finansowania tego Funduszu będzie jednak danina solidarnościowa.
Zakłada się, że daninę solidarnościową najbogatsi podatnicy zapłacą od dochodów uzyskanych w 2019 r. Wobec czego do Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych trafi w 2020 r. około 1,15 mld zł. Razem z częścią składki na Fundusz Pracy rząd przeznaczy w ramach Funduszu kwotę około 1,8 mld zł.
Jak można uniknąć płacenia daniny?
Istnieją obawy, że wprowadzenie podatku dla najbogatszych spowoduje, że zaczną oni unikać opodatkowania, przenosząc swoje dochody czy inwestycje do innych krajów.
Wyjaśnijmy zatem, na co wskazuje resort finansów, że podatnicy, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). A zatem osoba fizyczna, która posiada miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów, zarówno uzyskanych w kraju, jak i za granicą. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej za granicą, opodatkowanie dochodów następuje na zasadach przewidzianych we właściwej umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują ogólną zasadę odnoszącą się do opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej, zgodnie z którą zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim Umawiającym się Państwie przez położony tam zakład.
Zgodnie więc z postanowieniami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w przypadku jeśli polski przedsiębiorca prowadzi w sposób stały działalność gospodarczą za granicą (poprzez zakład), to dochód uzyskany z tytułu takiej działalności podlega opodatkowaniu w państwie, w którym zakład jest położony. Dochód ten podlega również opodatkowaniu w Polsce, będącej państwem rezydencji podatnika. W takim przypadku Polska ma prawo opodatkować całość dochodu podatnika (uzyskanego w kraju i za granicą), przy czym w celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu stosuje się metodę unikania podwójnego opodatkowania przewidzianą w postanowieniach właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Oznacza to, że uniknięcie daniny solidarnościowej wymagałoby zmiany rezydencji podatkowej osoby fizycznej (co na ogół wiązałoby się z przeprowadzką do innego państwa). Z uwagi na zapowiadaną wysokość stawki daniny solidarnościowej (4 proc. od nadwyżki dochodu ponad 1 mln zł) nie wydaje się prawdopodobne, aby osoby fizyczne, które w chwili obecnej opodatkowane są marginalną stawką 19 proc. lub 32 proc., podjęły tak daleko idące i kosztowne działania z uwagi na podwyższenie marginalnej stawki podatkowej o 4 proc. (odpowiednio do 23 proc. lub 36 proc.).
Zobacz: Podatki 2019