Rok 2024 będzie z pewnością bardzo ciekawy zarówno dla doradców podatkowych, jak i przedsiębiorców, którzy będą chcieli ustalić wysokość podatku od nieruchomości w przypadku planowanych inwestycji. Szczególne wątpliwości dotyczą opodatkowania magazynów energii elektrycznej.
- Podatek od nieruchomości. Co nas czeka w 2024 roku?
- Rozwój magazynów energii w Polsce
- Magazyny bateryjne BESS (battery energy storage system)
- Podatek od nieruchomości od magazynów energii stosujących baterie litowo-jonowe
- Jak zabezpieczyć się przed niewiadomym
Podatek od nieruchomości. Co nas czeka w 2024 roku?
Przede wszystkim należy przypomnieć o wyroku z 4 lipca 2023 roku o sygn. akt SK 14/21, w którym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że konieczne jest ponowne sformułowanie definicji budowli i budynku, na co ustawodawca ma czas do grudnia 2024 r. Czy oznacza to więc, że do końca roku inwestorzy wstrzymają zaplanowane inwestycje, tak aby móc uwzględnić w ich kosztach podatek od nieruchomości (dalej: PON) obliczony przy uwzględnieniu nowych definicji? I tak i nie, z jeden strony bowiem byłoby to bezpieczniejsze rozwiązanie, w szczególności mając na uwadze, że po zmianie dwóch kluczowych dla PON definicji, wydane wcześniej interpretacje podatkowe wygasną z mocy prawa. Z drugiej jednak strony, mając na uwadze m.in. możliwość uzyskania dofinansowania na realizację inwestycji w tym ze środków unijnych, część przedsiębiorców pomimo zwiększonego poziomu niepewności zdecyduje się rozpocząć inwestycje jeszcze przed końcem 2024 r.
Rozwój magazynów energii w Polsce
Przykładem inwestycji, których obciążenie podatkiem od nieruchomości będzie budziło dużo kontrowersji w 2024 r. będą niewątpliwie magazyny energii elektrycznej. Obecnie w Polsce istnieje bardzo mało tego typu konstrukcji, niemniej w związku ze spadającymi kosztami budowy oraz wzrastającym na nie zapotrzebowaniem, należy spodziewać się wzrostu ich znaczenia. Istotne znaczenie ma tu również potrzeba efektywnego korzystania z instalacji OZE, które zależy zarówno od dostępności wiatru i słońca, ale również możliwości przesyłowych sieci elektroenergetycznej.
Jest kilka technologii pozwalających na magazynowanie energii. Do najpowszechniejszych należą elektrownie szczytowo pompowe oraz baterie litowo-jonowe. Elektrownie szczytowo-pompowe zbudowane są pomiędzy dwoma zbiornikami wodnymi – górnym i dolnym. W okresie niskiego zapotrzebowania na energię elektryczną, np. w nocy lub latem woda pompowana jest ze zbiornika dolnego do górnego. W godzinach szczytu następuje odwrócenie procesu. Baterie litowo-jonowe wykorzystują natomiast co do zasady tą samą technologię jak w przypadku popularnych baterii wykorzystywanych w elektronice, ale na większą skalę. Minusem elektrowni szczytowo pompowych jest możliwość ich budowy jedynie w specyficznych uwarunkowaniach geograficznych, tj. na zróżnicowanych wysokościach i z dostępem do dużych zbiorników wodnych. Magazyny wykorzystujące baterie pozwalają natomiast na ich wysoką skalowalność i wszechstronne zastosowanie.
Magazyny bateryjne BESS (battery energy storage system)
Każdy bateryjny magazyn energii jest projektowany indywidualnie do potrzeb, zatem poszczególne konstrukcje różnią się między sobą wykonaniem. Niemniej jednak poszczególne elementy tego rodzaju magazynu możemy podzielić na kilka kluczowych kategorii istotnych z punktu widzenia podatku od nieruchomości, tj.:
- betonowy fundament na których posadowione są urządzenia techniczne,
- kontenery, w których znajduje się część urządzeń technicznych,
- urządzenia techniczne, takie jak inwertery, stacje transformatorowe i kable,
- baterie,
- ogrodzenie, bramy, drogi.
Podatek od nieruchomości od magazynów energii stosujących baterie litowo-jonowe
Kwestią najprostszą jest opodatkowanie fundamentów, na których posadowione są urządzenia techniczne. Podatkowi od nieruchomości podlegają bowiem części budowlane urządzeń technicznych. Oznacza to, że urządzenia z częściami budowlanymi (np. fundamentami) są opodatkowane tylko w zakresie tych części budowlanych. Fundamenty są budowlą opodatkowaną 2% stawką podatku od ich wartości, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych.
Kwestią bardziej skomplikowaną jest opodatkowanie kontenerów, w których usytuowane będzie cześć urządzeń technicznych tworzących BESS oraz baterie. W zależności bowiem od ich cech konstrukcyjnych (ich związania z gruntem) będą one uznawane bądź za budynki (w przypadku trwałego związania z gruntem, bądź budowle (w przypadku braku takiego związania).
Magazyn energii musi być połączony ze źródłem jej wytwarzania i sieciom, do których energia jest odprowadzana. Dodatkowo, każdy z jego elementów musi być połączony, aby magazyn mógł prawidłowo funkcjonować. Opodatkowanie kabli będzie zależało od ich umiejscowienia. Trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna oraz kanalizacja kablowa są opodatkowane podatkiem od nieruchomości, przy czym kable zainstalowane w kanalizacji kablowej, kable zainstalowane w kanale technologicznym oraz kable telekomunikacyjne dowieszone do już istniejącej linii kablowej nadziemnej, nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego i nie powinny być opodatkowane.
Nie ma jednolitego stanowiska organów podatkowych (wójtów, burmistrzów prezydentów miast) odnośnie opodatkowania inwerterów (urządzeń służących do zmiany prądu stałego na prąd zmienny co umożliwia zasilanie urządzeń elektrycznych). Część organów podatkowych uważa, że inwertery są urządzeniami technicznymi stanowiącymi element sieci przesyłowej, opodatkowanej podatkiem od nieruchomości, i jako takie również podlegają opodatkowaniu. Zgodnie natomiast z drugim podejściem, w którym inwertery nie są łączone z siecią przesyłową, nie podlegają one opodatkowaniu.
W przypadku stacji transformatorowej pojawiają się dwie kwestie: opodatkowanie obiektu stacji oraz opodatkowanie wyposażenia stacji transformatorowej. Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie jest niejednoznaczne, ale skłaniają się one do uznania, że stacja transformatorowa jest budowlą (o ile nie znajduje się wewnątrz budynku). W przypadku wyposażenia stacji transformatorowej niektóre organy podatkowe stoją na stanowisku, że wyposażenie stacji transformatorowej jest częścią sieci energetycznej, która podlega opodatkowaniu. To stanowisko nie może być jednak jeden do jednego stosowane w przypadku transformatorów będących częścią BESS. Magazyny energii nie stanowią bowiem elementu sieci elektroenergetycznej, ale niezależny obiekt, który choć z nią połączony może zostać odłączony bez uszczerbku dla jej funkcjonowania.
Najmniej wskazówek mamy odnośnie tego, jakie podejście będą miały organy podatkowe do opodatkowania najbardziej istotnego elementu magazynów energii jakimi będą baterie litowo-jonowe. W naszej ocenie jednak prawidłowe będzie podejście do nich w sposób analogiczny, jak do części technicznych farmy wiatrowej czy fotowoltaicznej i ich nieopodatkowanie.
Na końcu warto jeszcze wskazać na opodatkowanie innych niezbędnych elementów wielkopowierzchniowych magazynów energii, tj. dróg dojazdowych i ogrodzenia z bramą. W przypadku tych pierwszych opodatkowanie zależy co do zasady od nich trwałości. Przeważnie drogi tymczasowe nie podlegają opodatkowaniu.
Ogrodzenia są urządzeniami budowlanymi w rozumieniu ustawy Prawa budowlane, a zatem są uznawane za budowle, brama jest natomiast uznawana za część ogrodzenia, a więc podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Jak zabezpieczyć się przed niewiadomym
W Polsce jest ok. 2 500 gmin, w których organami podatkowymi w zakresie podatku od nieruchomości są ich wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast. Każdy z nich uprawniony jest do samodzielnego wydawania interpretacji podatkowych w zakresie stosowania PON na terenie ich gminy. Dodatkowo interpretacje te nie są publikowane w jednym miejscu, tak jak w przypadku innych podatków. Istotnym źródłem interpretacyjnym w zakresie stosowania tego podatku są więc wyroki sądów administracyjnych. Na takie jednak w zakresie opodatkowania BESS będziemy musieli jeszcze zaczekać. Niezależnie jednak, zwrócenie się do właściwego organu podatkowego, również przed zmianą definicji budowli i budynku w wyniku wyroku TK, wydaje się najlepszą formą, aby poznać skutki podatkowe planowanej inwestycji i o ile kwestie biznesowe na to pozwalają na tej podstawie wybrać lokalizację magazynu energii.
Piotr Popiel, manager – Advicero Nexia