Zapłata podatku od nieruchomości po terminie - skutki dla podatnika
REKLAMA
REKLAMA
Podatnicy podatku od nieruchomości
Zgodnie z Ustawą z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej zwana „u.p.o.l.” lub „Ustawą”) przyjmuje się, że podatnikami podatku od nieruchomości mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które mają określony w art. 3 ust. 1 pkt 1-4 u.p.o.l. tytuł prawny do korzystania z tych nieruchomości (obiektów budowlanych) lub w przypadku nieruchomości oraz obiektów budowlanych stanowiących własność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego - posiadają takie nieruchomości bez tytułu prawnego.
REKLAMA
Moment powstania obowiązku podatkowego
W art. 6 ust. 1 Ustawy został uregulowany moment powstania obowiązku podatkowego, który rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Zatem obowiązek podatkowy uaktualnia się w związku z zaistnieniem przyczyn uzasadniających jego powstanie, np. przez sprzedaż nieruchomości bądź budowli lub ustanowienie prawa wieczystego użytkowania.
Obowiązki podatników podatku od nieruchomości – deklaracja podatkowa
Na podatnikach podatku od nieruchomości ciąży obowiązek złożenia właściwemu organowi podatkowemu informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzonej na odpowiednim formularzu w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości. Obowiązek ten spoczywa również na podatnikach korzystających ze zwolnień określonych w przepisach u.p.o.l.
Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Agencji Nieruchomości Rolnych, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe mają obowiązek złożenia do dnia 31 stycznia, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania - deklaracje na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy sporządzoną na formularzu DN-1.
W przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – deklarację należy złożyć w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.
Do deklaracji DN-1 należy złożyć załączniki: ZDN-1 -załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (dane o przedmiotach opodatkowania podlegających opodatkowaniu), ZDN-2 załącznik do deklaracji na podatek od nieruchomości (dane o przedmiotach opodatkowania zwolnionych z opodatkowania).
Dla osób fizycznych termin na złożenie deklaracji podatkowej przypada w ciągu 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego. Osoby fizyczne mają obowiązek złożyć do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych (IN-1).
Wysokość podatku od nieruchomości
Przepis art. 5 ust. 1 u.p.o.l. nakłada na radę gminy obowiązek określania wysokości stawek podatku od nieruchomości, które nie mogą przekraczać stawek maksymalnych, waloryzowanych każdego roku przez Ministra Finansów na podstawie art. 20 u.p.o.l. i ogłaszanych w drodze obwieszczenia. Warto dodać, że wysokość podatku zależy od powierzchni gruntów i budynków lub ich części, a także stawki podatku obowiązującej w gminie. Lokalne stawki podatku są dostępne w urzędzie gminy lub na jej stronie internetowej.
Tryb i warunki płatności podatku od nieruchomości
Zasady opłacania podatku od nieruchomości są zależne od tego, czy podatnikiem jest osoba fizyczna, czy też inne podmioty wymienione w Ustawie.
Jeśli chodzi o osoby fizyczne, to ich zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości lub obiektów budowlanych, ustalającej wysokość tego zobowiązania na rok podatkowy. Zatem doręczenie decyzji podatnikowi warunkuje powstanie zobowiązania w tym przypadku. Na podstawie danych wynikających z informacji, składanych przez podatników będących osobami fizycznymi w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego lub po zaistnieniu zmian mających wpływ na wysokość zobowiązania w tym podatku – organ podatkowy ustala wysokość podatku od nieruchomości.
W związku z tym, w pierwszej kolejności osoba fizyczna uzupełnia druk IN-1 czyli Informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych wraz z odpowiednim załącznikiem, dostępnym w urzędzie gminy lub na stronie internetowej: https://www.podatki.gov.pl/podatki-i-oplaty-lokalne/formularze/. Następnie składa deklarację podatkową w urzędzie gminy. Może to zrobić na trzy sposoby: osobiście zanieść do gminy, wysłać pocztą lub przez Internet (np. przez ePUAP). Następnie należy poczekać na decyzję o wysokości podatku i opłacić podatek przelewem na konto gminy, w kasie gminy lub u osoby, którą wyznaczyła gmina (inkasenta) w ciągu 14 dni od odebrania decyzji. Termin płatności podatku od nieruchomości w przypadku osób fizycznych
Terminy zapłaty podatku od nieruchomości
Podatek od nieruchomości jest płatny w przypadku osób fizycznych w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Natomiast od dnia pierwszego stycznia 2016 r., na podstawie art. 6 ust. 11a u.p.o.l. obowiązuje wyjątek od wyżej wskazanej zasady opłacania podatku od nieruchomości, zgodnie z którym w przypadku, gdy kwota podatku nie przekracza 100 zł, należy zapłacić podatek jednorazowo w terminie płatności pierwszej raty.
Jeżeli terminy płatności raty podatku są określane kalendarzowo przez przepisy prawa podatkowego, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności pierwszej raty, to wówczas obowiązuje termin określony w § 1 tego artykułu, tj. termin 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego. W związku z tym decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości musi być doręczona co najmniej na 14 dni przed terminem płatności pierwszej raty podatku, inaczej termin płatności tej raty podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
Z kolei osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej opłacają podatek w dwunastu proporcjonalnych ratach do 15. każdego miesiąca. Podatnik, który otrzyma decyzję po terminie płatności raty ma obowiązek zapłaty raty w ciągu 14 dni od odebrania decyzji.
Podatek od nieruchomości można zapłacić w kasie gminy, przelewem na konto gminy lub u osoby, którą wyznaczyła gmina (inkasenta).
Skutki zapłaty podatku od nieruchomości po terminie
Nieopłacenie podatku od nieruchomości w terminie rodzi po stronie podatnika zaległości podatkowe i sankcje w postaci odsetek za zwłokę o charakterze akcesoryjnym w stosunku do należności głównej. Podstawę prawną naliczania odsetek za zwłokę za zaległości podatkowe stanowi art. 53 Ordynacji Podatkowej. Odsetki za zwłokę są zaokrąglane do pełnych złotych. Wysokość odsetek od zaległości podatkowych można obliczyć korzystając z kalkulatora odsetek dostępnego na stronie rządowej: https://www.podatki.gov.pl/kalkulatory-podatkowe/kalkulator-odsetek-za-zwloke-od-zaleglosci-podatkowych-oraz-oplaty-prolongacyjnej/.
Odsetki za zwłokę liczy od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku aż do dnia zapłaty całości zaległości podatkowej na rachunek organu podatkowego. Stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim i 2%, jednak stawka ta nie może być niższa niż 8%. Od 8 września 2022 r. stopa lombardowa wynosi 7,25 % w skali roku, w związku z czym stawka odsetek za zwłokę w 2023 r. wynosi 16,5%.
Skutki prawne uchylenia się od opodatkowania
REKLAMA
Zgodnie z art. 54 Ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli kwota niezapłaconego podatku jest małej wartości, to wówczas sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. Natomiast, gdy kwota niezapłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu, to wówczas sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Ponadto, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe wpłacono w całości pobrany podatek na rzecz właściwego organu, to Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego. Zgodnie z kks dolną granicą ustawowego zagrożenia kary grzywny stanowi jedna dziesiąta wysokości minimalnego wynagrodzenia, zaś górną granicę - dwudziestokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Obowiązek uiszczania odsetek za zwłokę bez wezwania organu podatkowego ciąży na podatniku i innych podmiotach do tego zobowiązanych. Odsetki są naliczane z mocy prawa za każdy dzień zwłoki. W związku z tym, organ podatkowy nie ma obowiązku ponaglania podatnika w formie wezwania do zapłaty zaległości i odsetek za zwłokę. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy egzekucja należności może być przeprowadzona na podstawie deklaracji, która stanowi podstawę wystawienia tytułu wykonawczego (art. 3a u.p.e.a.).Zgodnie z art. 15 Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji powoduje to obowiązek po stronie organu podatkowego do przesłania pisemnego upomnienia dłużnikowi przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. W upomnieniu znajduje się wezwanie do zapłacenia zaległości z odsetkami zagrożone skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia.
Dodatkowo, ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji reguluje zasady egzekucji zaległości z tytułu podatku od nieruchomości, zgodnie z którą organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego lub prezydent miasta. W ustawie tej został przewidziany katalog środków egzekucyjnych w stosunku do dłużnika. Zgodnie z art. 1a pkt 12 lit. a ustawy środkami egzekucji administracyjnej należności pieniężnych są: egzekucja z pieniędzy, egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej, egzekucja z wynagrodzenia za pracę, egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych, egzekucja z rachunków bankowych, egzekucja z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków, egzekucja z weksla, egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych, egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej, egzekucja z praw majątkowych zarejestrowanych w rejestrze akcjonariuszy, egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, egzekucja z ruchomości, egzekucja z pozostałych praw majątkowych, egzekucja z nieruchomości.
Skutki uporczywego uchylania się od opodatkowania
Zgodnie z art. 57 kks wykroczenie skarbowe popełnia podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku. Sankcją za uporczywe niewpłacanie podatku w terminie jest kara grzywny za wykroczenie skarbowe określana kwotowo, tzn. w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Problematykę w praktyce stanowi spór w zakresie wykładni znamienia uporczywości, który nie do tej pory nie został rozwiązany na drodze legislacyjnej. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny: „Uporczywość może polegać na długotrwałym, lecz jednorazowym opóźnieniu się we wpłaceniu podatku.” I. Zgoliński [w:] A. Bułat, V. Konarska-Wrzosek, T. Oczkowski, I. Zgoliński, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2021, art. 57.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych.
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat