Pytanie jest o tyle zasadne, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn są opodatkowane takie nieodpłatne przysporzenia jak darowizna czy nieodpłatne zniesienie współwłasności.
Zapisano to w art. 1 ust. 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, tytułem:
- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
- darowizny, polecenia darczyńcy;
- zasiedzenia;
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Jednak trzeba wyraźnie zaznaczyć, że ww. lista tytułów opodatkowania ma charakter zamknięty. Oznacza to, że opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn jest wyłącznie w drodze tych czynności prawnych.
Z tego katalogu czynności prawnych mogą pasować do opisanego na wstępie nieodpłatne przeniesienia własności na rzecz wspólnika spółki jawnej co najwyżej darowizna albo nieodpłatne zniesienie współwłasności.
Definicję ustawową darowizny znajdziemy w art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego – przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Darowizna jest czynnością prawną, której celem jest przysporzenie majątkowe obdarowanego przez darczyńcą - bez żadnego ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Treść tego świadczenia określa umowa darowizny.
Umowa darowizny jest zupełnie inną czynnością prawną niż opisane wyżej uchwała wspólników spółki jawnej i zawarta w wykonaniu tej uchwały notarialna umowa nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości z majątku spółki jawnej na rzecz wspólnika.
A może w opisywanym przypadku dojdzie do zniesienia współwłasności?
Podobnie jak w przypadku darowizny definicja zniesienia współwłasności znajduje się w Kodeksie cywilnym.
W myśl art. 195 Kodeksu cywilnego – własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). A przepisy art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego określają formy zniesienia współwłasności, które może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.
Kodeks cywilny przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:
- podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
- przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
- sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
Jednak warto zauważyć, że zgodnie z art. 8 § 1 Kodeksu spółek handlowych „Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.” Z tego przepisu wynika zatem że spółka jawna (która jest spółką osobową wg Ksh, podobnie jak spółka partnerska, czy spółka komandytowa) ma swój własny majątek, który nie jest współwłasnością wspólników.
A opisywana na wstępie nieruchomość należała do majątku spółki jawnej i widniała w ewidencji środków trwałych.
Stąd w opisywanym przypadku nie mogło dojść do nieodpłatnego zniesienia współwłasności, skoro nieruchomość nie była przedmiotem tej współwłasności.
Tak samo interpretują tą kwestię organy podatkowe. Przykładem jest indywidualna interpretacja podatkowa z 4 maja 2020 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4015.44.2020.2.AD), w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził:
(…) „Z opisu zdarzenia przyszłego nie wynika, iż przedmiotowa czynność przyjmie którykolwiek tytuł z wymienionych w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Nie będzie to bowiem – jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego – ani umowa darowizny, ani umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Jak wskazano powyżej, podatkowi od spadków i darowizn podlega jedynie nabycie na podstawie tytułów enumeratywnie wymienionych w art. 1 ww. ustawy; wśród nich ustawodawca nie wymienił czynności (tytułu) opisanej we wniosku. Tym samym nabycie nieruchomości (spółdzielczego własnościowego prawa) będące wynikiem wycofania nieruchomości z majątku spółki jawnej i nieodpłatnego przekazania ich do majątku wspólnego Wnioskodawcy (proporcjonalnie do posiadanych udziałów w zyskach, tj. w wysokości 25%) nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn; zatem nie spowoduje dla Wnioskodawcy powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.”
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: INFORLEX Biznes