Nowa metoda kontroli będzie zobowiązywała podatników do przesyłania całości lub części ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych na żądanie organu podatkowego za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych, w ujednoliconej formie elektronicznej.
Nowa metoda kontroli obejmuje nie tylko rozliczenie podatku od towarów i usług, ale również inne podatki oraz szeroko rozumianą weryfikację ksiąg rachunkowych i ewidencji podatkowych.
Na ostatnim etapie legislacyjnym znajdują się kolejne zmiany przepisów Ordynacji podatkowej oraz ustawy o podatku od towarów i usług. W dniu 19 maja 2016 r. Senat przyjął bez poprawek uchwaloną przez Sejm ustawę z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Ustawa w każdej chwili może zostać podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja nakłada na podatników podatku od towarów i usług (za wyjątkiem podatników zwolnionych z VAT) obowiązek prowadzenia w formie elektronicznej, przy użyciu programów komputerowych, ewidencji zawierającej dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Podatnicy będą mieli również obowiązek przesyłania danych z ewidencji VAT w strukturze JPK bez wezwania organu podatkowego. Dane trzeba będzie przesyłać za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
Dla dużych przedsiębiorstw już od 1 lipca 2016
Od 1 lipca 2016 r. obowiązek przekazywania dokumentów w formacie JPK, zarówno w przypadku kontroli, jak i w zakresie ewidencji VAT, będzie dotyczył podmiotów podlegających definicji dużego przedsiębiorcy.
Duży przedsiębiorca to taki, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
1. zatrudniał średniorocznie nie mniej niż 250 pracowników lub
2. spełniał łącznie oba poniższe warunki:
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych (określony przez faktury, paragony i noty księgowe) przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro,
- sumy aktywów bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat obrotowych przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro.
Jeżeli więc w danym roku obrotowym zatrudnienie było niższe niż 250 osób, a przekroczona została tylko jedna z ww. kwot – roczny obrót bądź suma aktywów, przedsiębiorca nie uzyskuje statusu dużego przedsiębiorcy z tytułu takiego przekroczenia. Tym samym nie ma obowiązku przekazywania dokumentów w formacie JPK już od 1 lipca 2016 r.
Także dla podatników VAT oraz przedsiębiorców zagranicznych
Należy zaznaczyć, że obowiązek przesyłania informacji w formacie JPK będzie dotyczył również podmiotów niemających w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności a zarejestrowanych w Polce jako podatnicy VAT. W tym przypadku dla zakwalifikowania zagranicznego podmiotu do kategorii dużego przedsiębiorcy należy wziąć pod uwagę jego całą działalność gospodarczą – zarówno prowadzoną na terenie Polski, jak i poza jej granicami. Na takim stanowisku stanęło Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach umieszczonych na swojej oficjalnej stronie internetowej mf.gov.pl.
Również przedsiębiorcy zagraniczni, prowadzący działalność gospodarczą za pomocą położonego na terytorium Polski oddziału, będą obowiązani do przesyłania danych na żądanie organu podatkowego w formacie JPK.
Vacatio legis dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
Mikro, mali i średni przedsiębiorcy, w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w okresie od dnia 1 lipca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2018 r. dane w formacie JPK przy kontroli będą przekazywać fakultatywnie. Dopiero od lipca 2018 r. obowiązek przesyłania danych w formacie JPK będzie dotyczył także tych przedsiębiorstw.
Z kolei już od dnia 1 stycznia 2017 r. dane z ewidencji VAT w strukturze JPK przesyłać muszą i mali i średni przedsiębiorcy. Mikroprzedsiębiorcy objęci zostaną tym obowiązkiem od początku 2018 roku.
Wdrożenie rozwiązań informatycznych
Na wdrożenie odpowiednich rozwiązań informatycznych przedsiębiorstwa spełniające powyższe wymagania (duże przedsiębiorstwa) mają czas do 1 lipca 2016 r. Od tego dnia stosowanie nowej metody kontroli będzie dla nich obligatoryjne.
Ministerstwo Finansów zapewnia, że do przesyłania danych w wymaganym formacie wystarczające będzie powszechnie używane oprogramowanie. Wymagane będzie zastosowanie standardu xml (Excel).
Wydaje się, że wdrożenie odpowiednich rozwiązań informatycznych będzie wymagało od przedsiębiorców więcej wysiłku niż przewiduje Ministerstwo. Wielu przedsiębiorców będzie zmuszonych przeprogramować dotychczas używane systemy lub wdrożyć nowe oprogramowanie.
Konsekwencje
Przedsiębiorca, który bezzasadnie odmówi okazania lub nie przedstawi w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK będzie mógł zostać ukarany karą porządkową w wysokości 2.800 zł.
Za udaremnianie lub utrudnianie wykonania czynności przedstawicielom organów podatkowych, a w szczególności za nieokazanie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach w formacie JPK przepisy kodeksu karnego skarbowego przewidują karę grzywny od 617 zł do maksymalnej wysokości 17.769.600 zł.
Agnieszka Gliwińska, Starszy prawnik w Rödl & Partner Wrocław