JPK na żądanie
Obowiązek ten ciąży na podatnikach pod warunkiem wystosowania do nich żądania przez organ podatkowy (nowelizacja z dnia 10 września 2015 r. Dz.U. poz. 1649, art. 193a § 1, art. 274c § 1 pkt 2, art. 287 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej).
Przy okazji nowelizacji przepisów Ordynacji podatkowej nie wprowadzono nowego rodzaju przestępstw na gruncie ustawy Kodeks karny skarbowy związanych z niewdrożeniem lub niewłaściwym wdrożenie JPK. Odpowiedzialność podatników i ich kontrahentów może jednak podlegać pod aktualnie obowiązujące regulacje.
Na wstępie należy zaznaczyć, że organy podatkowe mogą żądać danych w formacie JPK od podatnika (kontrolowanego) w ramach postępowania podatkowego (art. 193a § 1) kontroli podatkowej (art. 287 § 1 pkt 3) oraz kontrahentów podatnika w związku z postępowaniem podatkowym lub kontrolą podatkową (art. 274c § 1 pkt 2) oraz poprzez odesłania w przepisach również w ramach czynności sprawdzających (art. 280 w związku z art. 193a) jak i postępowania kontrolnego i kontroli krzyżowej (art. 31 ustawy o kontroli skarbowej odsyłając do stosowania przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie postępowania podatkowego i kontroli podatkowej).
Zatem obowiązek przekazywania danych w formacie JPK dotyczył będzie podatników i ich kontrahentów w ramach każdej procedury podatkowej (czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli krzyżowej oraz postępowania kontrolnego).
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
W ramach postępowania podatkowego środkiem służącym do dyscyplinowania uczestników postępowania oraz zapewnieniu sprawnego przebiegu tego postępowania jest kara porządkowa przewidziana w Ordynacji podatkowej.
Zgodnie z art. 262 § 1 pkt 2a tej ustawy podatnicy (jako strona) i kontrahenci (jako świadkowie), którzy mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego nie przedstawiają w wyznaczonym terminie ksiąg podatkowych lub dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach mogą zostać ukarani karą porządkową, w 2016 r., w wysokości do 2800 zł. W przypadku brak realizacji obowiązku przez osobę prawną karą porządkową może zostać ukarana osoba reprezentująca dany podmiot np. zarząd lub przez zarządu spółki akcyjnej.
W ramach pozostałych postępowań brak przekazania danych w formacie JPK przez podatnika lub jego kontrahenta może podlegać pod odpowiedzialność karną skarbową. Zgodnie z art. 83 § 1 Kodeksu karnego skarbowego kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Zatem podatnicy i kontrahenci naruszający obowiązek dostarczenia JPK w toku postępowania podatkowego narażają się na odpowiedzialność w formie kary porządkowej do 2800 zł. Z kolei takie naruszenie w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych podlega pod odpowiedzialność na gruncie Kodeksu karnego skarbowego i może skutkować nałożeniem na taką osobę karę grzywny, a przy mniejszych naruszeniach (np. dostarczenia JPK, który zawiera pewne wady lub dostarczenia JPK z opóźnieniem) mandatu za wykroczenie skarbowe.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
JPK_VAT co miesiąc
Również od dnia 1 lipca 2016 r. na dużych podatników prowadzących księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych nałożono obowiązek przekazywania organom podatkowym danych z ewidencji sprzedaż i zakupu VAT w formie elektronicznej w formacie JPK. Obowiązek ten ciąży na podatnikach bez wezwania organu podatkowego. Zatem podatnicy samodzielnie muszą składać za okresy miesięczne wskazaną ewidencje w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. (nowelizacja z dnia 14 czerwca 2016 r. Dz.U. poz. 846, art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej). Należy podkreślić, że przepis nakładający na podatników obowiązek comiesięcznego przesyłania do Ministra Finansów ewidencji sprzedaży i zakupu VAT znajduje się w rozdziale 11 „Informacje podatkowe”.
Na gruncie Kodeksu karnego skarbowego brak złożenia właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych (art. 80 § Kodeksu karnego skarbowego). Brak złożenia właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej (comiesięcznego przesyłania rejestru VAT), podlega zatem karze grzywny do 120 stawek dziennych (art. 80 § 1 Kodeksu karnego skarbowego).
W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe np. w przypadku przesłania rejestru z opóźnieniem. Warto podkreślić, że surowiej ustawodawca karze, gdy podatnik w złożonej informacji podaje nieprawdę. W takiej sytuacji podatnik naraża się na karę grzywny do 240 stawek dziennych.
Należy podkreślić, że obowiązek dostarczenie prawidłowych danych w formacie JPK ciąży z mocy prawa na podatniku i jego kontrahencie. Zatem również odpowiedzialność za brak dostarczenia tych informacji lub dostarczenie ich w nieprawidłowej formie ciąży na nich indywidualnie.
Odpowiedzialność ta odbywa się na zasadzie winy, jednak udowodnienie braku winy (dochowania należytej staranności), w przypadku wystąpienia nieprawidłowości, może być niezwykle trudne. Jednocześnie nie można w drodze umowy przerzuć odpowiedzialność z tego tytułu na firmę dostarczającą oprogramowanie finansowo-księgowe.
Jak zostało wskazane obowiązek ciąży z mocy prawa na podatniku i jego kontrahentach. Jednakże w ramach zawartej umowy firma dostarczająca oprogramowanie może być obowiązana do wyrównania podatnikowi straty powstałej po stronie podatnika z tytułu dostarczenia mu wadliwego oprogramowania np. nałożonej na podatnika kary porządkowej lub grzywny.
Marcin Szymocha, doradca podatkowy,
p.o. Dyrektora Oddziału Śląskiego ISP Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o.