Minister Finansów dość niechętnie dotąd korzystał z możliwości wpływania na jednolitość stosowania prawa podatkowego poprzez wydawanie ogólnych interpretacji podatkowych (tylko 28 interpretacji ogólnych od lipca 2007 r.). A inicjatywa w tym zakresie należała (i należy do końca 2011 r.) tylko do niego.
Taka powściągliwość Ministra wydaje się dziwna, bo więcej interpretacji ogólnych, to mniej niejednolitych interpretacji indywidualnych. Każda interpretacja ogólna zmniejsza w danym zakresie liczbę wątpliwości, a więc i liczbę wniosków podatników o wydanie interpretacji indywidualnych.
Obowiązująca do końca 2011 roku treść art. 14a ordynacji podatkowej jest bardzo krótka i zwięzła: Minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (interpretacje ogólne).
Od 2012 roku zmienia się ten stan prawny. Bowiem 1 stycznia 2012 r. wchodzi w życie ustawa z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378).
W art. 9 tej ustawy dokonano istotnego rozszerzenia treści i zakresu art. 14a Ordynacji podatkowej.
Najważniejszą zmianą jest danie podatnikom i innym podmiotom prawa wnioskowania do Ministra Finansów o wydanie ogólnej interpretacji podatkowej. Wnioskodawcą nie może być jednak organ administracji publicznej. Minister zachowuje oczywiście prawo wydania interpretacji ogólnej z własnej inicjatywy (z urzędu).
Zgodnie z nowymi przepisami wniosek o wydanie interpretacji ogólnej powinien zawierać uzasadnienie konieczności wydania interpretacji ogólnej. Wnioskodawca powinien w szczególności:
1. przedstawić zagadnienia oraz wskazać przepisy prawa podatkowego wymagające wydania interpretacji ogólnej;
2. wskazać niejednolite stosowanie przepisów podatkowych w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych.
Ten drugi wymóg budzi najwięcej wątpliwości.
Jeżeli Ministerstwo Finansów będzie rygorystycznie (a tak zapowiada) interpretować wyrażenie „w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych”, to pewnie nie doczekamy się liczniejszych interpretacji ogólnych, które mogłyby istotnie uporządkować stosowanie prawa podatkowego w Polsce.
Przepis nie posługuje się wyrażeniem „analogicznych”, ani „podobnych” tylko „takich samych”. Dlatego też Wiesława Dróżdż - Rzecznik Prasowy Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów wyraźnie stwierdziła, że sformułowanie „w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych" należy utożsamiać z identycznością, tożsamością.
A bardzo niewiele jest przecież rzeczywiście identycznych stanów faktycznych, czy nawet zdarzeń przyszłych.
Miejmy nadzieję, że Minister nie będzie wyszukiwał na siłę różnic i potraktuje poważnie uzasadnione wnioski o wydanie interpretacji ogólnej.
Miejmy też nadzieję, że Minister Finansów będzie częściej wydawał ogólne interpretacje podatkowe z własnej inicjatywy. Zwłaszcza kierując się zwłaszcza orzecznictwem sądów administracyjnych (NSA i WSA), a także Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości UE.
Warto wiedzieć, że interpretację ogólną na wniosek można będzie od 2012 r. uzyskać, jeżeli w dniu złożenia wniosku w sprawach, wskazanych we wniosku, nie toczy się postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne organu kontroli skarbowej albo od decyzji lub na postanowienie nie zostało wniesione odwołanie lub zażalenie.
Natomiast Minister Finansów pozostawi wniosek o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia, jeżeli:
1) nie są spełnione warunki, o których mowa wyżej (czyli brak wymaganego uzasadnienia lub toczące się postępowania) lub wniosek nie spełnia innych wymogów określonych przepisami prawa, lub
2) przedstawione we wniosku zagadnienie jest przedmiotem interpretacji ogólnej i stan prawny nie uległ w tym zakresie zmianie.
Na postanowienie Ministra o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia służy zażalenie.
Interpretację ogólną na wniosek Minister Finansów powinien wydać niezwłocznie ale nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
Opłata za wniosek wynosi 40 zł. Termin wydania i opłata są więc takie same, jak w przypadku interpretacji indywidualnych.
Ale mamy w nowych przepisach miłą niespodziankę - opłata podlega zwrotowi wyłącznie w przypadku wydania interpretacji ogólnej. Zwrot opłaty następuje w terminie 7 dni od dnia opublikowania interpretacji ogólnej.
Oczywiście można składać wniosek przez pełnomocnika.
Warto też zauważyć, że wskutek tej nowelizacji podatnicy zyskają od 2012 r. możliwość wnioskowania do Ministra Finansów o ogólne interpretacje podatkowe również z zakresu podatków i opłat lokalnych. Tu niejednolitego stosowania prawa podatkowego jest najwięcej, bo też liczba organów podatkowych (są nimi organy jednostek samorządu terytorialnego - wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, starostowie i marszałkowie województw oraz samorządowe kolegia odwoławcze) jest największa.
Rozporządzenia wykonawcze Ministra Finansów
Minister Finansów określił w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o wydanie interpretacji ogólnej oraz sposób uiszczenia opłaty.
Rozporządzenie Ministra Finansów z 27 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji ogólnej (ORD-OG) oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. z 2011 r. Nr 296, poz. 1756).
Uzasadnienie projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji ogólnej oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku
Minister Finansów określił też (w rozporządzeniu z 27 grudnia 2011 r. - Dz. U. Nr 296, poz. 1757):
1) organy upoważnione do wydawania, jako organ pierwszej instancji, postanowień o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosków o wydanie interpretacji ogólnych, oraz ich właściwość rzeczową i miejscową;
2) organy upoważnione do występowania z pisemnym żądaniem do organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej o przekazanie akt dotyczących wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej decyzji, postanowień oraz interpretacji indywidualnych.
Jako organy pierwszej instancji, do wydawania postanowień o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosków o wydanie interpretacji ogólnych zostały upoważnione (bez względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę wnioskodawcy):
1) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy - w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych,
2) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach - w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku akcyzowego,
3) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu - w zakresie podatku od towarów i usług,
4) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie - w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od spadków i darowizn oraz przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa,
5) Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi - w pozostałym zakresie niewymienionym w pkt 1-4 .
Dyrektorzy Izb Skarbowych w: Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu, Warszawie i Łodzi zostali też upoważnieni przez Ministra Finansów do występowania z pisemnym żądaniem do organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej o przekazanie akt dotyczących wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej decyzji, postanowień oraz interpretacji indywidualnych.
Czy interpretacje podatkowe będą jednolite?
Pełne brzmienie art. 14a ordynacji podatkowej obowiązujące od 1 stycznia 2012 roku:
Art. 14a. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności ich interpretacji, z urzędu lub na wniosek, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (interpretacje ogólne); wnioskodawcą nie może być organ administracji publicznej.
§ 2. Wniosek o wydanie interpretacji ogólnej powinien zawierać uzasadnienie konieczności wydania interpretacji ogólnej, w szczególności:
1) przedstawienie zagadnienia oraz wskazanie przepisów prawa podatkowego wymagających wydania interpretacji ogólnej;
2) wskazanie niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych.
§ 3. Interpretację ogólną wydaje się, jeżeli w dniu złożenia wniosku w sprawach, o których mowa w § 2 pkt 2, nie toczy się postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne organu kontroli skarbowej albo od decyzji lub na postanowienie nie zostało wniesione odwołanie lub zażalenie.
§ 4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych pozostawia wniosek o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia, jeżeli:
1) nie są spełnione warunki, o których mowa w § 2 i 3, lub wniosek nie spełnia innych wymogów określonych przepisami prawa, lub
2) przedstawione we wniosku zagadnienie jest przedmiotem interpretacji ogólnej i stan prawny nie uległ w tym zakresie zmianie.
§ 5. W sprawie pozostawienia wniosku o wydanie interpretacji ogólnej bez rozpatrzenia wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie. Postanowienie nie zawiera danych identyfikujących stronę postępowania, w którym wydano decyzję, postanowienie lub interpretację indywidualną, wskazaną we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej. Przepisy rozdziałów 14 i 16 działu IV stosuje się odpowiednio.
§ 6. Prawo dostępu do akt sprawy wydania interpretacji ogólnej nie obejmuje danych identyfikujących stronę postępowania, w którym wydano decyzję, postanowienie lub interpretację indywidualną, wskazaną we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej.
§ 7. Na pisemne żądanie ministra właściwego do spraw finansów publicznych organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej przekazują niezwłocznie akta dotyczące wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej decyzji, postanowień oraz interpretacji indywidualnych.
§ 8. Opłata podlega zwrotowi wyłącznie w przypadku wydania interpretacji ogólnej. Zwrot opłaty następuje w terminie 7 dni od dnia opublikowania interpretacji ogólnej.
§ 9. W sprawach dotyczących wydawania interpretacji ogólnych na wniosek przepisy art. 14d, art. 14f, art. 120, art. 121 § 1, art. 125, art. 129, art. 130, art. 135-137, art. 140, art. 143, art. 165a, art. 168, art. 169 § 1-2, art. 170 i art. 171 oraz przepisy rozdziału 5, 6, 10 i 23 działu IV stosuje się odpowiednio.
§ 10. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w celu usprawnienia obsługi wnioskodawców może, w drodze rozporządzenia, upoważnić podległe organy do wydawania, jako organ pierwszej instancji, postanowień o których mowa w § 5, oraz wykonywania czynności, o których mowa w § 7, określając jednocześnie właściwość rzeczową oraz miejscową upoważnionych organów.
§ 11. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, biorąc pod uwagę zapewnienie sprawności postępowania, określi, w drodze rozporządzenia, wzór wniosku o wydanie interpretacji ogólnej, który zawiera dane identyfikujące wnioskodawcę, dane wskazane w § 2, oraz sposób uiszczenia opłaty.