Zasadniczo bez zmian pozostaje tryb wydawania zaświadczeń, zmianie natomiast uległy druki.
Jest to konsekwencją zmiany ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Zgodnie z art. 3 tej ustawy identyfikatorem podatkowym podatników będących osobami fizycznymi objętych rejestrem PESEL, które nie prowadzą działalności gospodarczej, lub które nie są zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług jest numer PESEL. Pozostali podatnicy muszą używać NIP.
Zgodnie z omawianym rozporządzeniem, jeżeli żądanie wydania zaświadczenia nie zawiera identyfikatora podatkowego NIP albo numeru PESEL, a wnioskodawca nie został zwolniony z obowiązku ewidencyjnego lub nie został objęty obowiązkiem ewidencyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników albo w przepisach o ewidencji ludności, organ podatkowy po wyczerpaniu trybu postępowania określonego w art. 169 § 1 Ordynacji podatkowej pozostawia żądanie bez rozpatrzenia.
Zmianie uległy następujące rodzaje formularzy:
ZAS-W – zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości
Organ podatkowy wydaje zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości po porozumieniu:
1) z organami podatkowymi, które były właściwe miejscowo, jeżeli zostały one wskazane we wniosku podatnika lub w piśmie wyrażającym zgodę, o której mowa w art. 306g § 1 pkt 2 i art. 306h § 1 Ordynacji podatkowej;
2) z organami podatkowymi, od których otrzymał do realizacji tytuły wykonawcze.
Zaświadczenie jest wydawane za zgodą podatnika wyrażoną na piśmie, z jego podpisem urzędowo lub notarialnie poświadczonym.
Podstawę do wydania zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzającego stan zaległości, związanych z działalnością gospodarczą, stanowi zgoda podatnika wyrażona na piśmie z jego podpisem i pieczęcią używaną dla celów tej działalności.
W przypadkach, o których mowa w:
- art. 306g § 1 pkt 2 ordynacji podatkowej (zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego wydawane na wniosek nabywcy za zgodą zbywającego) i
- art. 306h ordynacji podatkowej (zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika wydawane za jego zgodą na wniosek kredytodawców, kontrahentów, małżonków i wspólników) ,
termin do wydania zaświadczenia oblicza się od dnia złożenia oświadczenia podatnika wyrażającego zgodę.
Zgodnie z art. 306e ordynacji podatkowej przed wydaniem zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości, ustala się, czy w stosunku do wnioskodawcy nie jest prowadzone postępowanie mające na celu ustalenie lub określenie wysokości jego zobowiązań podatkowych.
Jeżeli takie postępowanie jest prowadzone i zgromadzony materiał dowodowy pozwala na jego zakończenie, powinna być niezwłocznie wydana decyzja ustalająca lub określająca wysokość zobowiązań podatkowych, w celu wykazania ich w zaświadczeniu.
Nie można odmówić wydania zaświadczenia, jeżeli nie jest możliwe zakończenie ww. postępowania przed upływem 7 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia. Wydając zaświadczenie, organ podaje informacje o prowadzonym postępowaniu.
Na żądanie wnioskodawcy w zaświadczeniu podaje się także informacje:
1) czy w stosunku do wnioskodawcy prowadzone jest:
a) postępowanie mające na celu ujawnienie jego zaległości podatkowych i określenie ich wysokości,
b) postępowanie egzekucyjne w administracji, również w zakresie innych niż podatkowe zobowiązań wnioskodawcy,
c) postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe;
2) dotyczące:
a) okresów, z których pochodzą zaległości, i ich tytułów,
b) podatków, których termin płatności został odroczony lub których płatność została rozłożona na raty.
Jeżeli zapłata zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę została odroczona lub rozłożona na raty, uznaje się, że podatnik, płatnik lub inkasent, do dnia upływu nowych terminów płatności podatku, o których mowa w art. 49 § 1 ordynacji podatkowej, nie posiada zaległości podatkowych.
W zakresie, o którym mowa w art. 239d ordynacji podatkowej, uznaje się, że do czasu wydania ostatecznej decyzji nie istnieje zaległość podatkowa.
Jak uzyskać zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami
ORD-M – oświadczenie małżonka podatnika o pozostawaniu z podatnikiem we wspólności majątkowej.
Wzór tego oświadczenia określa załącznik nr 1 rozporządzenia. Zgodnie z art. 306h § 2 Ordynacji podatkowej zgoda podatnika na wydanie zaświadczenia o wysokości jego zaległości podatkowych nie jest wymagana, jeżeli z żądaniem wydania zaświadczenia, występuje jego małżonek pozostający z nim we wspólności majątkowej. Małżonek podatnika składa oświadczenie o pozostawaniu we wspólności majątkowej pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie.
ZAS-P – zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika.
Organy podatkowe, za zgodą podatnika, wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika na żądanie:
1) jednostek organizacyjnych, które na podstawie ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania uprawnione są do udzielania kredytów (pożyczek);
2) kontrahentów podatników prowadzących działalność gospodarczą oraz dzierżawców i użytkowników nieruchomości – w zakresie opodatkowania dzierżawionej lub użytkowanej nieruchomości;
3) małżonka podatnika, z zastrzeżeniem § 2, a także rozwiedzionego małżonka w zakresie zaległości powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej oraz innych osób wymienionych w art. 111 Ordynacji podatkowej;
4) wspólnika spółek wymienionych w art. 115 § 1 Ordynacji podatkowej;
Wzór niniejszego zaświadczenia określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.
ZAS-S – zaświadczenie o wysokości zobowiązań spadkodawcy.
Organ podatkowy na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że może być spadkobiercą, wydaje zaświadczenie o wysokości znanych temu organowi zobowiązań spadkodawcy wymienionych w art. 98 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej.
Jeżeli postępowanie podatkowe w sprawie określenia lub ustalenia wysokości zobowiązań podatkowych spadkodawcy nie zostało zakończone, w zaświadczeniu podaje się przybliżoną wysokość zobowiązania na podstawie posiadanych danych co do podstawy opodatkowania.
Wzór zaświadczenia określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
ZAS-Z – zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego.
Organy podatkowe w zakresie, o którym mowa w art. 112 § 1(dotyczy odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, który odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach), wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego:
1) na wniosek zbywającego;
2) na wniosek nabywcy, za zgodą zbywającego.
W zaświadczeniu ZAS-Z organ podatkowy określa wysokość zaległości podatkowych zbywającego na dzień wydania zaświadczenia. Wzór tego zaświadczenia określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.
ZAS-DF – zaświadczenie o wysokości obrotu VAT oraz akcyzie, a także obrotu w PIT.
Organ podatkowy na wniosek podatnika wydaje zaświadczenie o wysokości jego dochodu lub obrotu. W zaświadczeniach dotyczących wysokości dochodu lub obrotu stwierdza się wyłącznie, czy wnioskodawca jest lub nie jest podatnikiem:
1) podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, z określeniem wysokości obrotu;
2) podatku dochodowego (we wszystkich formach opodatkowania); w przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych – z określeniem wysokości dochodu przyjętego do podstawy opodatkowania, a w przypadku osób prawnych – z określeniem wysokości dochodu przyjętego do podstawy opodatkowania, jak również kwoty podatku należnego.
Załącznik nr 8 do rozporządzenia określa wzór niniejszego formularza
ZAS-DP – zaświadczenie o wysokości obrotu VAT oraz akcyzie a także obrotu w CIT.
Jego wzór określa załącznik nr 9 rozporządzenia.
Zaświadczenia wydaje, na żądanie osoby ubiegającej się o wydanie takiego dokumentu, organ podatkowy właściwy rzeczowo i miejscowo w sprawach poszczególnych zobowiązań podatkowych.
Organy podatkowe wydają zaświadczenia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. Przed wydaniem zaświadczenia urzędnik może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
Co ma zrobić podatnik w razie bezczynności organu podatkowego
W drodze postanowienia organ odmawia wydania zaświadczenia lub wpisania na nie treści żądanej przez wnioskodawcę, służy na nie zażalenie.