Zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami
Zgodnie z utartą linią orzeczniczą zaświadczenie jako takie jest aktem wiedzy danego organu (o fakcie lub stanie prawnym) i samo w sobie nie kształtuje sytuacji (faktów ani stanu prawnego). Oznacza to w uproszczeniu, że zaświadczenie potwierdza jedynie aktualny, zgodny z rzeczywistością stan faktyczny lub prawny.
Wydanie zaświadczenia jest czynnością materialno-techniczną i zarazem urzędowym potwierdzeniem określonych faktów lub stanu prawnego. Nie rozstrzyga ono o żadnych prawach lub obowiązkach i nie może tworzyć nowej sytuacji prawnej. (III SA/Gl 327/17 wyrok WSA 27-06-2017)
Skoro rola zaświadczeń ogranicza się do działania deklaratoryjnego, może wydawać się, że nie ma dużego znaczenia w obrocie gospodarczym. Nie jest to prawdą. Poza sytuacjami, w których zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami jest po prostu niezbędnym dokumentem do przedłożenia, może on stanowić skuteczną ochronę podmiotu gospodarczego. Chodzi tutaj np. o sytuacje nabycia przedsiębiorstwa. Zgodnie z przepisami (np. art. 112 § 1 ustawy ordynacja podatkowa) odpowiedzialność nabywcy za długi może zależeć od zachowania należytej staranności. Jedynym bowiem sposobem udokumentowania ewentualnego braku wiedzy i zachowania w tym zakresie należytej staranności będzie właśnie zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach podmiotu, który ma zostać nabyty.
Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018
Podstawy wydania zaświadczenia
Podstawy żądania do wydania zaświadczenia określa ordynacja podatkowa. Zgodnie z zasadami ogólnymi (art. 306a § 1 Ordynacji podatkowej) organ podatkowy wydaje zaświadczenie na prośbę osoby ubiegającej się o nie. Jest to więc z założenia postępowanie wnioskowe, do którego potrzebne jest działanie (wniosek) odpowiedniego podatnika.
Warto jednak zauważyć, że aby zaświadczenie zostało wydane, podmiot musi wykazać przesłankę uprawniających do jego otrzymania:
- Wymóg potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego określony przez przepis prawa.
- Interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Co więcej, przepisy uszczegóławiają (art. 306g § 1 Ordynacji podatkowej), że zaświadczenia o wysokości zaległości podatkowych zbywającego wydaje się:
- na wniosek zbywającego,
- na wniosek nabywcy, za zgodą zbywającego.
W każdym przypadku jeżeli przedsiębiorca chce uzyskać zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami, powinien wykazać się odpowiednim prawem uzasadniającym wniosek, ewentualnie dołączyć zgodę zbywającego.
Wniosek o zaświadczenie - jak wypełnić, do kogo skierować
Przed złożeniem jakiegokolwiek druku księgowego należy zastanowić się nad tym, do kogo zaadresować pismo. Właściwym tutaj będzie:
- miejscowo: organ zgodny z miejscem zamieszkania osoby fizycznej lub siedziby w przypadku innych wnioskodawców,
- rzeczowo: organ właściwy dla poszczególnych zobowiązań podatkowych.
W większości przypadków wniosek można złożyć w trzech formach: osobiście, przez pocztę lub elektronicznie z wykorzystaniem ePUAP. W internecie krąży wiele wzorów wniosku, niestety część z nich może się okazać nieprawidłowa lub niepełna. Warto pamiętać o tym i sprawdzić stronę internetową urzędu, do którego chcemy zwrócić się o wydanie zaświadczenia lub osobiście w urzędzie pobrać odpowiedni druk.
Z reguły musimy w nim uzupełnić:
- dane podatnika;
- podstawy żądania – należy wskazać, że dany podmiot jest uprawniony do złożenia wniosku oraz że sytuacja faktyczna lub prawna uzasadnia jego złożenie (wskazanie powodu oraz celu);
- żądanie wniosku – podatnik określa, co chciałby uzyskać w zaświadczeniu, w tym czy ma ono zawierać dodatkowe informacje na temat ewentualnie prowadzonych postępowań, a w przypadku zaległości okresów ich powstania, odroczeń i tym podobnych;
- elementy techniczne – każdy dokument formalny może zawierać również informacje o możliwościach kontaktu z wnioskodawcą, o liczbie wnioskowanych egzemplarzy, czy sposobie udostępnienia dokumentu (w urzędzie, pocztą, elektronicznie);
- data i podpis – wniosek zawsze musi zawierać datę oraz podpis osoby upoważnionej do jego złożenia;
- załączniki – ilość oraz konkretne załączniki będą zależne od danej sprawy, najczęściej są to: dowód uiszczenia opłaty skarbowej, ewentualna zgoda innego podmiotu, upoważnienie do odbioru przez inną osobę.
Opłaty i terminy
Wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z podatkami podlega obowiązkowej opłacie w wysokości 21 zł. Należy wpłacić ją na konto właściwego organu podatkowego, tutaj najczęściej odpowiedniego wójta/burmistrza lub prezydenta miasta (art. 12 pkt. 1 ustawy o opłacie skarbowej). Opłaty dokonać można bezpośrednio przelewem lub w kasie urzędu.
Zaświadczenie wydawane jest bez zbędnej zwłoki (306a § 5 Ordynacji podatkowej), a termin maksymalny został określony na 7 dni od złożenia wniosku. W przypadku dostarczenia wniosku do urzędu inaczej niż osobiście, warto pamiętać, że orzecznictwo wskazuje interpretację „złożenia”, jako zgodnego z momentem doręczenia organowi podatkowemu (nie nadania).