Obowiązek ewidencyjny
Podatnicy wszelkiego rodzaju podatków mają obowiązek podawać identyfikator podatkowy wszystkich dokumentach, które w sposób bezpośredni bądź też pośredni związane są z wykonywaniem zobowiązań podatkowych, a także niepodatkowych należności budżetowych, do których poboru są obowiązane właściwe organy podatkowe lub celne. Obowiązek ten, zwany obowiązkiem ewidencyjnym, spoczywa na każdym podmiocie, który występuje w charakterze czy to podatnika, płatnika czy też płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne bądź społeczne.
W omawianej roli występować mogą zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne czy też jednostki nieposiadające osobowości prawnej, które na podstawie przepisów szczególnych odrębnych ustaw podatkowych występują w jednej z powyższych ról.
NIP i PESEL
Zgodnie z przepisami ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, podmioty występujące w roli podatnika czy też płatnika mogą być charakteryzowane przez dwa identyfikatory podatkowe: NIP oraz numer PESEL.
Numer PESEL służy do identyfikacji podatników, którzy są osobami fizycznymi. Chodzi tu o takie osoby, które nie występują w charakterze zarejestrowanych podatników podatku od towarów i usług, ani nie prowadzą działalności gospodarczej.
Podmiot identyfikujący się numerem NIP podlega obowiązkowi ewidencyjnemu w pełnym zakresie. Oznacza to również obowiązek dokonania zgłoszenia ewidencyjnego, a także uzyskania numeru NIP czy też aktualizacji danych objętych tym zgłoszeniem w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych.
Katalog podmiotów identyfikowanych przy użyciu numeru NIP jest znacznie szerszy niż w przypadku numeru PESEL. Obejmuje on:
- osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz inne podmioty, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami,
- osoby fizyczne nieobjęte rejestrem PESEL, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami,
- osoby fizyczne objęte rejestrem PESEL prowadzące działalność gospodarczą,
- osoby fizyczne objęte rejestrem PESEL będące zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług,
- płatników podatków,
- płatników składek na ubezpieczenia społeczne,
- płatników składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Kiedy NIP, kiedy PESEL?
W praktyce podatkowej pojawiają się często wątpliwości co do tego, który z posiadanych identyfikatorów należy użyć.
Osoba fizyczna objęta numerem PESEL, o ile nie występuje ona w charakterze przedsiębiorcy, nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, ani nie jest płatnikiem podatków, ani nie jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne posługiwać powinna się numerem PESEL we wszystkich dokumentach, dla których ów identyfikator jest właściwy. Dla przykładu: jeżeli podatnik na początku roku 2018 założy firmę, czyli zyska status przedsiębiorcy a co za tym idzie identyfikator NIP, wypełniając deklarację podatkową za rok 2018 obowiązany jest do posłużenia się numerem NIP.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM
Jeśli osoba fizyczna występuje w charakterze przedsiębiorcy, jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, płatnikiem podatków, bądź też płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, posługiwać powinna się numerem NIP. Podatnicy oraz płatnicy podatków czy też składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne mają obowiązek podawać identyfikator podatkowy na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych, a także niepodatkowych należności budżetowych, co do których poboru są obowiązane organy podatkowe czy też celne.