RADA
Tak, najpóźniej do dnia złożenia deklaracji powinny być zapłacone wszystkie faktury wykazane w deklaracji. Potrącenie wierzytelności spełnia ten warunek, jeżeli kompensowane należności są niższe niż 15 000 euro.
UZASADNIENIE
W przypadku gdy kwota podatku naliczonego w danym okresie rozliczeniowym jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do wyboru:
l obniżenia o tę różnicę kwot podatku należnego za następne okresy lub
l zwrotu różnicy na rachunek bankowy.
Przepisy przewidują dwa terminy zwrotu: 60-dniowy i 180-dniowy. Terminy te podlegają skróceniu po spełnieniu ustawowych warunków. Aby z tego korzystać, wraz deklaracją należy złożyć umotywowany wniosek (art. 87 ust. 6 ustawy). W takim przypadku termin 60-dniowy ulega skróceniu do 25 dni, a termin 180-dniowy do 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, gdy kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikają z:
l faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu),
l dokumentów celnych oraz decyzji celnych, gdy kwoty z nich wynikające zostały przez podatnika zapłacone,
l wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.
Powyższy przepis art. 87 ust. 6 ustawy o VAT wymaga więc, aby „kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji” wynikały z faktur, które zostały w całości zapłacone. Oznacza to, że ustawodawca żąda, aby wszystkie faktury - nie tylko te odnoszące się do uprawnienia podatnika otrzymania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego, z których wynika podatek naliczony wykazany w deklaracji, zostały w całości zapłacone.
Treść art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług odnosi się do zapłaty w sensie cywilistycznym. Dlatego potrącenie wierzytelności również należy uznać za zapłatę należności. Zgodnie z art. 498 § 1 kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami lub wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelnościami są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Potrącenie jest formą zapłaty, przy czym nie występuje tu w ogóle bezpośredni obrót gotówkowy, lecz wierzytelności obu stron wzajemnie się potrącają, do wysokości wierzytelności niższej.
W takiej sytuacji potrącenie wzajemnej wierzytelności podatnika z wierzytelnością, na którą została wystawiona faktura będąca podstawą ustalenia kwoty podatku naliczonego, powoduje, że uregulowanie tej należności jest zapłatą całkowitą i bezpośrednią. Odpowiada wymogom art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, pod warunkiem że kompensowane są należności w kwocie niższej niż 15 000 euro. Płatności powyższej tej kwoty muszą być realizowane za pośrednictwem rachunku bankowego.
Zatem podatnik, składając deklarację VAT-7 wraz z wnioskiem o skrócenie terminu zwrotu, może w niej wykazać podatek naliczony wynikający z faktur, których należności zostały zapłacone. Gdy zostaną wykazane faktury, które nie zostały opłacone, nie będzie przysługiwało prawo do zwrotu w przyspieszonym terminie.
O zwrot w terminie przyspieszonym podatnik może się ubiegać tylko wówczas, jeżeli zapłacił bezpośrednio wystawcom faktur, z których wynika VAT wykazany w deklaracji rozliczeniowej jako podatek naliczony, pełną kwotę należności wynikających z tych faktur na dzień złożenia deklaracji.
l art. 87 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
Jan Zieliński
ekspert w zakresie VAT