Korekta podstawy opodatkowania VAT in minus - istota najważniejszej zmiany
Zgodnie z nowymi przepisami podatnik może obniżyć podstawę opodatkowania lub podatek za okres rozliczeniowy wystawienia faktury jeśli:
- uzgodnił warunki korekty z nabywcą towaru lub usługobiorcą ...
- ... i je jednocześnie spełnił,
- posiada dokumenty potwierdzające ww. uzgodnienia (i dochodzi do zrealizowania warunków postanowienia) oraz
- faktura korygująca spełnia uzgodnione warunki.
Podatnik będzie miał możliwość obniżyć podstawę opodatkowania i podatek należny od razu po wystawieniu faktury korygującej. Stanowi to zatem pewne uproszczenie, jednak należy wskazać, że spełnienie 4 odrębnych (wyżej wskazanych warunków) w sposób kumulatywny przy czym są one skonstruowane z rozrzuconych po ustawie przepisów może również sprawiać w praktyce pewne problemy. W poprzednim stanie prawnym konieczne było tylko potwierdzenie otrzymane od nabywcy lub usługobiorcy.
Jak uzgodnić warunki obniżenia podstawy opodatkowania?
Do najbezpieczniejszych, zdaniem Ministerstwa Finansów form ustalenia warunków obniżenia podstawy opodatkowania, bądź podatku należnego należy zaliczyć: odrębną umowę, aneksy do umów, postanowienia regulaminu, inne dokumenty stosowane powszechnie w obrocie handlowym. Co ciekawe, dopuszczalne są również ustalenia ustne w szczególności telefoniczne. Przy czym zwykła notatka utrwalająca nie jest wystarczająca, pożądany byłby raczej zapis rozmowy dokumentujący treść uzgodnienia (np. nagranie rozmowy).
Co w sytuacji braku dokumentacji?
Kiedy podatnik nie posiada dokumentacji potwierdzającej uzgodnienia z kontrahentem warunków obniżenia albo dokumentów potwierdzających spełnienie tych uzgodnionych warunków, a doszło do faktycznego uzgodnienia tych warunków i ich spełnienia to wówczas obniżenie podstawy opodatkowania lub podatku należnego podatnik dokonuje dopiero za okres rozliczeniowy w którym będzie posiadał dokumentację w tym zakresie. Zatem podatnik musi być w stanie wykazać w którym momencie dokumentację otrzymał, aby wiedzieć w którym okresie rozliczeniowym podstawę, bądź podatek obniżyć. Jeśli natomiast podatnik nie uwzględni faktury korygującej w rozliczeniu, mimo spełnienia przesłanek do tego uprawniających wówczas będzie musiał uwzględnić tę fakturę na okres kiedy je spełnił.
Jaka jest różnica między spełnieniem warunków od ich uzgodnienia?
Ministerstwo Finansów podkreśla – z czym należy się zgodzić – że, uzgodnienie, a spełnienie warunków to nie to samo. Z dość skomplikowanych w tym zakresie wyjaśnień możemy wywnioskować, że spełnienie warunków oznacza ziszczenie się zdarzenia stanowiącego przesłankę obniżenia wynagrodzenia (która to jest wskazana w uzgodnieniach). Dodatkowo Ministerstwo Finansów zaznacza, że oparcie momentu dokonania korekt tylko na samym uzgodnieniu nie jest zasadne z uwagi na fakt, że strony mogą uzależnić dokonanie obniżenia od zdarzeń przyszłych i dlatego w przepisach został dodany warunek ,,spełnienia” tych uzgodnionych warunków.
Jak potwierdzić spełnienie warunków przez fakturę?
Zalecanym przez Ministerstwo Finansów dokumentem jest dokument, który potwierdza, że nabywca ma wiedzę o obniżeniu podstawy opodatkowania, zatem sama faktura może nie wystarczyć do wykazania spełnienia tego warunku. Jedną z takich możliwości może być w szczególności: potwierdzenie otrzymania faktury korygującej, klauzula informacyjna w korespondencji mailowej (dot. czasu w jakim można zgłosić zastrzeżenia), platformy elektroniczne do porozumiewania stron.
Przykład:
Podatnik A zwraca część nabytych towarów od Podatnika B. Zgodnie z zawartą między stronami umową zwrot może nastąpić w dowolnej jednostce podatnika A. Podatnik A zwraca towar 12 kwietnia i powiadamia podatnika B o tym fakcie drogą mailową. Podatnik B zwraca kwotę wartości przekazanego towaru oraz wystawia fakturę korygującą dla podatnika A wysyłając ją wraz z mailem zawierającym klauzulę informacyjną o czasie przedstawienia zastrzeżeń.
Kwestia domniemania akceptacji uzgodnienia
Ministerstwo Finansów w swoich objaśnieniach porusza także bardzo istotną kwestię dot. domniemania akceptacji uzgodnienia. Zgodnie z objaśnieniami Ministerstwo Finansów poleca, aby przy wysyłaniu faktury korygującej dołączyć istotne wskazówki dot. uznania przekazania dokumentu za uzgodnienie np. w formie adnotacji, czy zastrzeżenia dołączonego do wysłanej faktury. Można posłużyć się formułą ,,zgodnie ze wcześniejszymi ustalaniami przesyłam fakturę korygującą w razie braku sprzeciwu w terminie 14 dni uznam, że jest ona zaakceptowana”.
Zmiany w fakturach korygujących in plus w ramach pakietu Slim VAT
W ramach zmian w fakturach korygujących pojawiła się także regulacja ustawowa dotycząca faktur korygujących in plus (tzn. faktur zwiększających podstawę opodatkowania). Regulacja ta – zdaniem Ministerstwa Finansów – ma zapewnić podatnikom pewność prawa, co jest o tyle prawdą, że dotychczas prawa w tym zakresie po prostu nie było. Do czasu wejścia w życie omawianych przepisów podatnicy bazowali na linii interpretacyjnej i orzecznictwie w tym zakresie. Omawiane przepisy stanowią, że korekty podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania. Z kolei dla eksportu i WDT (wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) następuje nie wcześniej, niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wykazane zostały transakcje.
Okres ujęcia faktury korygującej in plus wstecznej
Dla okresu ujęcia faktury korygującej istotny jest moment powstania przyczyny korekty. Jeśli okoliczność zwiększająca podstawę istniała podczas dokonaniu transakcji wówczas faktura korygująca będzie ujmowana za okres powstania pierwotnego obowiązku podatkowego. Szczególnym przypadkiem takiej sytuacji może być błąd. Wówczas wykrycie błędu stanowi przyczynę zwiększenia podstawy opodatkowania za okres w którym została wykazana faktura pierwotna.
Przykład:
Podatnik A wystawia na rzecz podatnika B fakturę dokumentującą dostawę 100 sztuk okularów przeciwsłonecznych w styczniu 2021. Podatnik B odbiera towar od podatnika A. Okazuje się, że powstał błąd na fakturze, którego skutkiem jest zaniżenie ceny okularów przeciwsłonecznych. W efekcie podstawa opodatkowania oraz podatku należnego dla całej dostawy również została zaniżona. Podatnik A po konsultacji z podatnikiem B wystawił fakturę korygującą w lutym 2021. Podatnik A ma obowiązek dokonania korekty w okresie rozliczeniowym w którym odbyła się transakcja (w styczniu).
Okres ujęcia faktury korygującej in plus na bieżąco
Dotyczy sytuacji w której podatek należny z tytułu danego zdarzenia wykazywany jest w prawidłowej wysokości. Dopiero późniejsze zdarzenie stanowi podstawę do podwyższenia ceny np. uzależnienie możliwości przyznania dodatkowego wynagrodzenia od spełnienia warunku przyszłego. Wówczas korekta podstawy opodatkowania jest ujmowana w momencie zaistnienia zdarzenia skutkującego podwyższeniem ceny.
Przykład:
Podatnik A wystawia na rzecz podatnika B fakturę dokumentującą świadczenie usług doradztwa podatkowego za styczeń 2021. W rozliczeniu za styczeń 2021 r. podatnik wykaże obowiązek podatkowy za świadczenie tych usług. Po trzech miesiącach w związku z wyjątkowo pozytywną współpracą podatnik A i B ustalili zwiększenie wartości sprzedaży świadczonych usług o 5% (zostało to ustalone w formie aneksu do umowy). W związku z tą sytuacją podatnik A wystawił fakturę korygującą, jako, że jest to przyczyna ,,następcza” obowiązek rozliczenia wystawionej faktury powstaje w rozliczeniu za okres w którym powstała przyczyna korekty (tzn. w momencie ustalenia warunków zwiększenia wartości sprzedaży świadczonych usług).
Kiedy pojawia się prawo do odliczenia otrzymanej faktury?
Nabywca, zdaniem Ministerstwa, ma prawo do odliczenia z otrzymanej faktury korygującej zwiększającej podstawę opodatkowania w okresie rozliczeniowym, w którym nabywca otrzyma tę fakturę korygującą.
Mirosław Siwiński, Partner w Advicero Nexia