Pusta faktura – co to jest?
Pojęcie pustych faktur nie zostało nigdzie zdefiniowane. Musimy zatem posiłkować się szeroko dostępnym orzecznictwem oraz interpretacjami organów podatkowych. Możemy z nich wywnioskować, że „faktura fikcyjna” to faktura zaświadczająca o sprzedaży, która nigdy nie miała miejsca.
Podatnicy wprowadzają je do obrotu w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Pusta faktura może bowiem służyć nieuprawnionemu do obniżeniu wysokości należytego podatku VAT lub też zwiększeniu struktury kosztów podatkowych w firmie.
Ustawodawca, aby przeciwdziałać temu procederowi, przewidział w ustawie o VAT pewne regulacje, które miały powstrzymać podatkowych rzezimieszków. W art. 108 ust. 1 niniejszej ustawy możemy przeczytać, że w sytuacji, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest zobowiązana do jego zapłaty.
Pusta faktura wystawiona przez pomyłkę – co można zrobić?
Załóżmy, że podatnik wprowadził do obrotu pustą fakturę przez pomyłkę. W takiej sytuacji wystawca dokumentu nie ma się czego obawiać, może on bowiem (o ile urząd skarbowy nie dostrzegł uchybienia jako pierwszy):
- anulować fakturę – w tym przypadku należy działać szybko i wycofać dokument zanim trafi on do nabywcy;
- skorygować fakturę – jeżeli anulowanie się nie powiodło.
Pusta faktura może skutkować odpowiedzialnością karnoskarbową
Jeżeli podatnik sam nie skoryguje błędnie odliczonego VAT-u z pustej faktury, a podczas kontroli urzędu takie odliczenie zostanie zakwestionowane – zostać może naliczona dodatkowa 100% sankcja, którą będzie objęta część zaniżenia lub zawyżenia kwoty VAT dotycząca podatku naliczonego wynikającego z tych faktur. Co gorsza, postępowanie podatnika może zostać uznane za wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe.
Wystawca faktury, który z premedytacją próbuje oszukać system i wyłudzić podatek, musi uważać na sankcje uregulowane w Kodeksie karnym skarbowym oraz Kodeksie karnym.
Podatnik, zgodnie z regulacjami Kodeksu karnego skarbowego, który składając deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę, przez co naraża podatek na uszczuplenie podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności – a nawet obu tym karom łącznie.
Jeszcze wyższe kary od tych zawartych w KKS przewiduje Kodeks karny. Zgodnie z art. 271a KK każdy, kto wystawia lub używa faktur poświadczających nieprawdę co do okoliczności faktycznych, mogących mieć znaczenie dla ustalenia wysokości podatku lub jego zwrotu, może podlegać karze pozbawienia wolności. Zakres kar wygląda następująco:
- jeżeli należność z faktur przekracza 200 tys. złotych, kara pozbawienia wolności oscyluje od 6 miesięcy do 8 lat;
- jeśli wskazana kwota będzie wyższa niż 5 milionów złotych, kara będzie wynosiła od 3 do 15 lat więzienia;
- w przypadku kwoty wyższej niż 10 milinów złotych, sprawca może mierzyć się z karą pozbawienia wolności od 5 lat aż do 25 lat.
Jak uniknąć tych konsekwencji? Odpowiedź na to pytanie jest prosta – wystarczy nie wystawiać “fikcyjnych faktur”, a jeśli zdarzy się mała wpadka, najlepiej od razu ją skorygować. Wszyscy wiemy, że zbyt wysokie podatki dają się przedsiębiorcom we znaki, ale proszę mi wierzyć, że o wiele lepszym rozwiązaniem będzie rozważenie, czy nie da się zwiększyć kosztów uzyskania przychodów w legalny sposób, niż kombinować z pustymi fakturami.
Patrycja Dominiczak, Kancelaria Mentzen