Numeracja faktur – jak to robić zgodnie z ustawą o VAT. Co to znaczy „kolejny numer”?

Czy można wdrożyć system, który będzie kolejno numerował faktury i inne dokumenty księgowe (np. noty wewnętrzne dokumentujące wydanie towaru)

Spółka zamierza wdrożyć system automatycznego wystawiania faktur i innych dokumentów księgowych związanych z wydawaniem towarów kontrahentom. System ten nadawać ma kolejne numery poszczególnym wystawianym dokumentom księgowym w trybie ciągłym niezależnie od rodzaju dokumentu. 

W przypadku sprzedaży towaru - będzie to faktura sprzedaży VAT, w przypadku umowy agencyjnej - będzie to nota wewnętrzna dokumentująca wydanie towaru. System automatycznie numeruje generowane dowody księgowe. Spółka w wniosku o interpretację podatkową wskazała, że każdy taki dokument otrzyma kolejny, unikalny numer, który nigdy się nie powtórzy. Ale ciągłość numeracji zachowana będzie w obrębie wszystkich wygenerowanych dokumentów. Dlatego może się tak zdarzać, że dwie następujące po sobie faktury sprzedaży VAT nie zawsze będą miały zachowaną ciągłość numeracji.

Czyli może się tak zdarzyć, że np. trzema kolejnymi dokumentami wystawionymi przez ten system będą: faktura, nota wewnętrzna, faktura. W takim przypadku będą one ponumerowane w następujący, przykładowy sposób:

- faktura nr 2001,
- nota wewnętrzna nr 2002,
- faktura nr 2003.

Spółka zapytała Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, czy taki system numeracji faktur jest zgodny z przepisami dotyczącymi podatku od towarów i usług, w szczególności, czy jest zgodny z art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT?

W myśl art. 106e ust. 1 pkt 2) ustawy o VAT, faktura powinna zawierać „kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę”.

Zdaniem Spółki taki sposób (system) numeracji spełnia główny cel numerowania faktur sprzedaży VAT, jakim jest zapewnienie ich szybkiej i bezbłędnej identyfikacji. System zapewnia też każdemu kolejnemu dokumentowi (w tym fakturom) unikalny numer. Jednak (co budzi pewne zdziwienie w świetle ww. argumentacji) Spółka uznała, że ten system numeracji faktur sprzedaży VAT nie jest zgodny z art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Dyrektor KIS: Kolejny, to znaczy „o jeden większy”

Dyrektor KIS (zob. interpretacja z 7 lutego 2023 r. , sygn. 0114-KDIP1-3.4012.603.2022.1.KP) zgodził się ze Spółką, że taki sposób numeracji faktur nie jest zgodny z prawem.

W świetle ww. art. 106e ust. 1 pkt 2) ustawy o VAT faktury powinny być tak numerowane, aby zapewnić ciągłość ewidencjonowania wystawianych faktur poprzez ich kolejne numerowanie, jak również umożliwić identyfikację danej faktury. 

Zdaniem organów podatkowych sposób realizacji ww. wymagań ciągłości (kolejności) numerowania i możliwości identyfikacji, sposób nadawania numerów poszczególnym fakturom, ustala wyłącznie podatnik, wystawiający te faktury.

Dyrektor KIS zwrócił jednocześnie uwagę, że przepisy nie określają co należy rozumieć pod pojęciem „kolejny”. Dlatego trzeba sięgnąć do słownikowego znaczenia tego słowa. W interpretacji Dyrektor KIS zacytował Uniwersalny słownik języka polskiego pod redakcją S. Dubisza, PWN 2003, tom 2, s. 362, który to słownik wyjaśnia słowo „kolejny” jako występujący w porządku następczym, jeden po drugim, następny.

Z tej słownikowej definicji słowa „kolejny” Dyrektor KIS wyciągnął wniosek, że „(…) prawidłowa jest taka wykładnia art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy, że każda kolejna faktura musi mieć numer o jeden większy od poprzedniego.”

Dlatego organ podatkowy stwierdził, że:

(…) każda faktura wystawiona przez Państwa na rzecz kontrahenta powinna być zaopatrzona w swój numer, tj. każda faktura powinna zawierać kolejny numer czyli o jeden większy w stosunku do poprzedniej faktury. Taki sposób numeracji dotyczy wyłącznie faktur, stąd też inne dokumenty nie mogą być uwzględniane w powyższej numeracji.”

Stąd jeżeli system wystawiania faktur przyjęty przez podatnika dopuszcza sytuację, że dwie następujące po sobie faktury nie zawsze będą miały zachowaną ciągłość numeracji (numery pomiędzy nimi nie pozostają wolne, ale są przypisane innym dokumentom np. notom wewnętrznym wystawionym w okresie pomiędzy fakturami) - to taki sposób numeracji faktur sprzedaży VAT nie jest zgodny  (zdaniem Dyrektora KIS) z art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Czy na pewno „kolejny” znaczy „o jeden większy”

Można mieć wątpliwości, czy ta wąska interpretacja znaczenia słowa „kolejny” jaką zaprezentował Dyrektor KIS jest prawidłowa. Warto przytoczyć inne definicje słownikowe wyrazu „kolejny”:

Wielki słownik języka polskiego Instytutu Języka Polskiego PAN: 
Kolejny - ten, który w pewnym rzeczywistym albo wyobrażonym ciągu osób, zdarzeń lub rzeczy tego samego rodzaju znajduje się po tych, o których była mowa lub o których wiadomo.

Słownik języka polskiego PWN: kolejny „występujący w porządku następczym”.

W żadnej z tych aktualnych definicji nie użyto wyjaśnienia „jeden po drugim”, które dla Dyrektora KIS okazało się kluczowe.

Wydaje się, że sens (ratio legis) przepisu art. 106e ust. 1 pkt 2) ustawy o VAT sprowadza się do tego, by numer faktury był unikalny, tak by nie można było pomylić (utożsamić) dwóch lub więcej faktur ze sobą. 

Poza tym przepisy dot. fakturowania nie nakazują wprost, by każda kolejna faktura musiała mieć numer o jeden większy od poprzedniego - jak to interpretuje Dyrektor KIS. Wydaje się, że kolejność numeracji faktur ma potwierdzać też chronologię czynności wystawiania faktur, która będzie zachowana także jeżeli fakturom będą nadawane np. tylko numery nieparzyste.

Oczywiście, o ile to możliwe, aby uniknąć sporu z organami podatkowymi, lepiej nadawać naszym fakturom kolejne numery wg zasady “jeden po drugim”.

Oświadczenie o pominięciu numeru faktury

W praktyce zdarza się też ne raz, że na skutek pomyłki numer kolejny faktury nie jest o jeden większy od numeru ostatnio wystawionej faktury. I wtedy nie można już skorzystać z tego pominiętego numeru dla innej faktury, bo oznaczałoby to już świadome naruszenie ww. przepisu. W takich przypadkach w praktyce przyjął się zwyczaj (z reguły nie kwestionowany przez organy podatkowe), że podatnik sporządza oświadczenie o pominięciu danego numeru. W tym oświadczeniu wskazuje przyczynę tego pominięcia (np. błąd ludzki, czy błąd systemu f-k). Oświadczenie to powinno być podpisane przez podatnika i przechowywane w dokumentacji księgowej razem z fakturami. Zdaniem ekspertów w takim przypadku faktura wystawiona z numerem nie o jeden większym od poprzedniej nie przeszkadza podatnikowi w odliczeniu VAT.

Paweł Huczko