Nowe rozporządzenie zastąpi rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 sierpnia 2013 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące.
Minister rozwoju wskazuje co prawda, że obecny system fiskalizacji jest bezpieczny, a system homologacji weryfikujący bezpieczeństwo urządzeń fiskalnych ustandaryzowany. Tym niemniej odczuwalny jest brak centralnego systemu do analizy i kontroli transakcji sprzedaży, a systemy i urządzenia fiskalne są niedostosowane do realizacji centralnego raportowania transakcji. Aby było to możliwe potrzebny jest powszechny standard połączenia kas fiskalnych z centralnym repozytorium a także z terminalami płatniczymi.
Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018
Dodatkowo, raportowanie i dokumenty oparte o wydruki, stwarzają ograniczenia np. dla rozwoju e-commerce.
Projektowane rozporządzenia ma zmienić obecną sytuację, przede wszystkim dzięki:
1. Cyfryzacji dokumentów i raportów fiskalnych,
2. Zapewnieniu transmisji danych z kas do centralnego repozytorium,
3. Umożliwieniu zaawansowanej analizy danych fiskalnych.
Paragony papierowe i elektroniczne – archiwizacja tylko cyfrowa
Jak wskazuje minister rozwoju, głównym celem wydania nowego rozporządzenia jest dostosowanie regulacji do możliwości emisji dokumentów (paragonów) fiskalnych i niefiskalnych w dwóch formach – elektronicznej i papierowej. Wprowadzony zostanie standard udostępniania klientom paragonów elektronicznych. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają jedynie na wydruk paragonów.
Nowe rozporządzenie nie będzie przewidywało możliwości archiwizacji paragonów w postaci papierowej – paragony będą przechowywane jedynie w pamięci chronionej i pamięci fiskalnej.
Powiązanie płatności bezgotówkowych z rejestracją sprzedaży na kasach fiskalnych
Celem jest oczywiście przede wszystkim zwiększenie wpływów fiskalnych z transakcji ewidencjonowanych paragonami. Stanie się to możliwe dzięki powiązaniu transakcji bezgotówkowych z rejestrowaną na kasach fiskalnych online sprzedażą, co znacznie utrudni nierzetelnym sprzedawcom ukrywanie sprzedaży na rzecz osób fizycznych.
Dlatego w rozporządzeniu określone zostaną zasady (standard) komunikacji pomiędzy kasą rejestrującą z terminalem płatniczym, dzięki czemu zwiększy się zakres akceptacji płatności bezgotówkowych oraz zapewniony będzie konsumentom dostęp do paragonów elektronicznych w jednym miejscu.
Realizacja powyższego celu wymagać będzie osiągnięcia m.in. zgodności urządzeń kasowych ze standardem terminali płatniczych (który został opracowany i przedstawiony przez FROB – Fundację Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego). Projekt zakłada zdolność urządzeń kasowych do transmisji pojedynczych paragonów, raportów dziennych zbiorczych i raportów dziennych ze wszystkimi paragonami, przy jednoczesnym rozdzieleniu modułów tak, aby możliwa była aktualizacja komponentów odpowiadających za transmisję danych.
Nie zakłada się potrzeby ograniczania medium transmisji do sieci GSM (transmisja dokumentów fiskalnych do repozytorium możliwa będzie zabezpieczonym kanałem przez Internet), a lokalne kopie fiskalne będą nadal rozproszone w systemach sprzedaży (kasy i drukarki fiskalne).
Przewiduje się jednak uproszczenie rozwiązań dla maszyn vendingowych i zwiększenie ilości punktów sprzedaży (POS) akceptujących płatności bezgotówkowe – w przypadku których pożądane będzie wprowadzenie opcji paragonu elektronicznego (generowanie wszystkich wydruków w postaci elektronicznej i możliwość transmisji e-paragonu do klienta) obok tradycyjnego wydruku paragonu wydawanego przy kasie.
Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia
Nowe definicje, nowe wymagania
W rozporządzeniu określono nowe definicje i terminologię związane z przepisami rozporządzenia.
W definicji dokumentów fiskalnych i niefiskalnych dopuszczono możliwość emitowania ich w postaci elektronicznej oraz transmitowania za pośrednictwem interfejsów komunikacyjnych do repozytorium lub repozytorium testowego.
Repozytorium to system teleinformatyczny, prowadzony przez ministra finansów, którego jednym z celów funkcjonowania jest odbieranie danych przekazywanych przez kasy rejestrujące oraz komunikacja z kasami w zakresie niezbędnym do ich konfiguracji oraz realizowania innych zadań kontroli skarbowej.
Repozytorium testowe jest systemem teleinformatycznym ułatwiającym producentom kas oraz innym firmom, zajmującym się ich obsługą, dokonywanie czynności serwisowych i konfiguracyjnych.
W treści definicji zdefiniowano także moduł kryptograficzny, którego zadaniem jest podpisywanie cyfrowe emitowanych dokumentów fiskalnych i niefiskalnych w taki sposób, że wygenerowany podpis jest umieszczany w treści dokumentu.
Rozporządzenie definiuje elementy paragonów fiskalnych emitowanych przez kasę w tym podpis cyfrowy paragonu przy użyciu klucza prywatnego kasy a także reguluje sposób przekazywania przez producenta kas kluczy publicznych do repozytorium.
Ujednolicono definicję producenta i podmiotów wprowadzających kasy do obrotu.
Rozporządzenie zawiera wyróżnienie rodzajów kas na względu na formę obrotu lub rejestracji sprzedaży towarów i usług. Ze względu na dopuszczenie emisji dokumentów fiskalnych lub niefiskalnych w postaci elektronicznej oraz komunikacji z zewnętrznymi systemami teleinformatycznymi oraz repozytorium i repozytorium testowym kasa musi zawierać interfejsy zewnętrzne.
Zestaw elementów kasy został także uzupełniony o wymóg posiadania przez kasę interfejsu komunikacyjnego do terminala płatniczego.
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
JPK w kasach fiskalnych
Rozporządzenie wiąże sposób zapisu dokumentów fiskalnych i niefiskalnych w postaci elektronicznej ze strukturami logicznymi określonymi w art. 193a ustawy Ordynacja podatkowa. Powoduje to powiązanie postaci elektronicznej dokumentów fiskalnych i niefiskalnych emitowanych przez kasę ze strukturami logicznymi jednolitego pliku kontrolnego.
Pamięć fiskalna i pamięć chroniona
Ponadto rozporządzenie wiąże ze sobą jednoznacznie i zapewnia zgodność danych na dokumentach fiskalnych i niefiskalnych emitowanych przez kasę oraz zapisanych w pamięci fiskalnej i w pamięci chronionej kasy. Podobne regulacje zostały zawarte odnośnie danych z rejestrów dobowych powiązanych z danymi wykazanymi na paragonach fiskalnych i rejestrach zdarzeń.
Kasy fiskalne nowej generacji
Kolejnym celem ministra rozwoju, realizowanym przez nowe rozporządzenie jest wprowadzenie nowego standardu protokołu komunikacyjnego dla nowych urządzeń fiskalnych wchodzących do eksploatacji. Chodzi też o jak najszybsze wycofanie z eksploatacji urządzeń, które są przestarzałe i nie mogą być dostosowane do nowych wymagań. Wycofane z użytkowania mają być kasy tzw. "dwurolkowe" z kopią papierową.
Rozporządzenie mówi o potrzebie uzyskania nowego potwierdzenia (homologacji) w przypadku wprowadzenia zmian w konstrukcji, funkcjach i oprogramowaniu kasy przed ich wprowadzeniem do obrotu oraz definiuje zakres badań i zawartość sprawozdania z powyższych badań. Precyzyjne określenie jednoznacznych wymogów w zakresie homologacji znacząco przyspiesza ten proces i obniża jego koszty dla przedsiębiorców.
Rozporządzenie reguluje również sposób postępowania wobec potwierdzeń Prezesa Głównego Urzędu Miar wydanych przed wejściem w życie tego rozporządzenia.
Doświadczenia zagraniczne
Minister rozwoju wskazuje, że systemy fiskalizacji online obowiązują lub są wdrażane w państwach takich jak: Austria, Czechy, Gruzja, Węgry, Bułgaria, Chorwacja, Słowenia, a szczegółowo odnosi się do poniższych przykładów, które jego zdaniem mogą stanowić punkt odniesienia dla koncepcji systemu, jaki ma zostać zastosowany w Polsce.
Węgry (UE/OECD): Wprowadzono rejestrowanie sprzedaży za pośrednictwem kas fiskalnych, wyposażonych w moduły służące do komunikacji z chmurą Ministerstwa Finansów. W pierwszej połowie 2014 r. zanotowano wzrost wpływów z podatku VAT od sprzedawców detalicznych na poziomie 100 mln euro. Dla całego 2014 roku wpływy z VAT-u wzrosły o 8%. Dodatkowo, zastosowany system pozwolił na zidentyfikowanie dysproporcji między przychodami przedsiębiorcy przed i po instalacji kasy fiskalnej online (uszczelnienie systemu podatkowego przez identyfikację ukrytych przychodów). Kasy do połączeń z urzędem podatkowym wykorzystują, w większości przypadków, technologię przesyłania danych w sieci GSM. W ramach zachęt rząd zastosował system subsydiów dla małych firm na zakup kas fiskalnych online, a dostępne były one do lipca 2014 r. Dla podmiotów, które rozpoczęły działalność po 1 stycznia 2012 r. i miały uregulowane należności podatkowe, subsydia przypadały niezależnie od wysokości przychodów.
Bułgaria (UE/OECD): Bułgaria wprowadziła obowiązek instalacji urządzeń rejestrujących sprzedaż w urządzeniach samoobsługowych w 2012 r. Prawo bułgarskie nakłada na wszystkich sprzedawców detalicznych obowiązek rejestrowania przychodów i składania raportów odpowiednim organom władzy, a koniecznym warunkiem jest połączenie kas rejestrujących z państwowym systemem informatycznym, aby możliwa była zdalna i bieżąca kontrola sprzedaży. Dokonano zwolnienia z obowiązku wydawania paragonów, w miejsce którego zastosowany system ogranicza się jedynie do wyświetlania informacji klientowi oraz przechowywania danych w pamięci urządzeń i zapewnienia zdalnego dostępu do każdego z nich. Wprowadzenie obowiązku stosowania kas fiskalnych (i urządzeń samoobsługowych) pracujących w trybie online wykazało w efekcie wzrost obrotu w określonych gałęziach gospodarki o 50-60%.
Chorwacja (UE/OECD): Przy wcześniejszym braku innego systemu wprowadzono model fiskalizacji opartej o aplikację, która przejmuje rolę kasy fiskalnej na dowolnym urządzeniu (np. tablecie, terminalu płatniczym) oraz serwerze centralnym Ministra Finansów dokonującym identyfikacji i numeracji transakcji. Realne korzyści wynikające z przyjęcie rozwiązania to m.in. szybkie wprowadzenie fiskalizacji przy relatywnie niskim koszcie dla przedsiębiorców (koszt obsługi aplikacji jest opłacany w postaci abonamentu miesięcznego). Rozwiązanie takie ułatwia także powstanie wielu nowych produktów i usług, np. kasy fiskalnej i terminala płatniczego w jednym urządzeniu. Średni czas rejestracji sprzedaży nie przekracza dwóch sekund (10 mln transakcji dziennie, tysiąc transakcji na sekundę). W ciągu roku od wprowadzenia ww. rozwiązań (połowa 2013 r.) zanotowano wzrost obrotu w wysokości 1.73 mld euro, odnotowano również wzrost przychodów w niektórych gałęziach gospodarki w porównaniu z poprzednim rokiem, w tym 31% (gastronomia) i 13% (sektor sprzedaży).
Słowenia (UE/OECD): Według raportu Ministerstwa Finansów Republiki Słowenii wprowadzenie certyfikowanych kas fiskalnych ma pozytywny wpływ, co objawia się wzrostem deklarowanych obrotów (o 5,7%), jak również wzrostem wpływu z podatku VAT (o 4,6%) względem roku poprzedniego (kwota ponad 750 mln euro w okresie luty-kwiecień 2016 r.) a także zwiększeniem obrotu bezgotówkowego. Podatnicy w branży gastronomicznej odnotowali wzrost o 20,7% w poborze podatku więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. Pozytywne skutki stosowania certyfikowanych urządzeń kasowych są również widoczne w rosnącej liczbie pracowników w tym samym okresie. Do maja 2016 r. blisko 54 tys. podatnikom wydano ponad 72 tys. certyfikatów cyfrowych, których używają do wystawienia paragonów. W tym samym czasie ponad 346 milionów transakcji zostało zarejestrowanych przez centralny serwer departamentu przychodów. Rząd Republiki Słowenii dzięki wprowadzeniu kas fiskalnych przewiduje dodatkowe dochody do budżetu w wysokości 75 mln euro.