Posłowie Adam Ołdakowski, Jerzy Gosiewski skierowali zapytanie do ministra finansów (zapytanie nr 4460) w sprawie obowiązku wydania paragonu przez sprzedawcę, w którym wskazali, że dokonując zakupów w kilku sklepach spożywczych, kilkukrotnie spotkali się z pytaniem, czy potrzebny jest wydruk paragonu. Ekspedienci tłumaczyli, że oprogramowanie kasy umożliwia wyłączenie opcji wydruku paragonu przy jednoczesnym zapisie o dokonanej transakcji w pamięci kasy, a dokonana sprzedaż wykazywana jest w raporcie dziennym sprzedaży. Podobna praktyka dotyczy wydruku potwierdzenia transakcji przy płatności kartą debetową lub kredytową.
Kolejnym argumentem, jaki podnosili sprzedawcy, jest chęć ograniczenia wydruku paragonów dla klientów, którzy nie są zainteresowani jego otrzymaniem, a ma to na celu zmniejszenie kosztów zakupu papierowych rolek do kas fiskalnych, co przyświeca założeniom ochrony środowiska. Podobna praktyka stosowana jest w Wielkiej Brytanii, gdzie ekspedienci wydają paragony na żądanie klienta.
Czy w związku z tym obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają możliwość odstąpienia od wydrukowania paragonu, jeżeli klient nie zażąda jego wydania? Jeżeli tak, czy zagwarantowany jest i w jaki sposób można sprawdzić zapis transakcji w kasie fiskalnej?
Ministerstwo Finansów w odpowiedzi wskazało, że obecnie obowiązujące przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), wyraźnie stanowią, że podatnicy prowadzący ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani dokonywać wydruku paragonu fiskalnego lub faktury z każdej sprzedaży oraz wydawać wydrukowany dokument nabywcy (art. 111 ust. 3a pkt 1 ww. ustawy). Przedmiotowy obowiązek został również wskazany w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 363) do wymienionej ustawy, gdzie zobowiązano podatników prowadzących ewidencję do wydawania nabywcy, bez jego żądania, paragonu fiskalnego (§ 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących).
Dodatkowo również w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 sierpnia 2013 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące (Dz. U. z 2013 r. poz. 1076) dotyczących kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące przewidziano, że kasa musi sporządzać równocześnie wydruki oryginałów i kopii paragonów fiskalnych dla każdej sprzedaży, z zastrzeżeniem dla kas z elektronicznym zapisem kopii, gdzie kopia paragonu fiskalnego zapisywana jest wyłącznie w trybie zapisu elektronicznego.
Mając na uwadze wyżej wymienione regulacje, należy wyraźnie podkreślić, że sprzedawca ma obowiązek wręczenia paragonu fiskalnego klientowi, bez jego żądania. W związku z tym, sytuacja opisana w zapytaniu Panów Posłów nie powinna mieć miejsca, ponieważ obowiązujące przepisy nie dopuszczają możliwości odstąpienia od wydania klientowi paragonu fiskalnego.
Aby zapobiegać takim sytuacjom prowadzone są cykliczne kontrole przez organy administracji skarbowej, szczególnie w ramach akcji „Weź paragon”. Kampania „Weź paragon" jest organizowana przez Ministerstwo Finansów cyklicznie od 2004 r. Jej celem jest uświadomienie Polakom roli paragonu fiskalnego i minimalizowanie negatywnych efektów nierzetelnego ewidencjonowania obrotów na kasach rejestrujących przez przedsiębiorców. Podstawową formą działania kontrolnego w ramach ww. akcji są czynności w terenie wykonywane przez upoważnionych pracowników, które prowadzone są w godzinach funkcjonowania podmiotów gospodarczych, w tym poza godzinami pracy urzędów skarbowych. Początkowo akcja „Weź paragon” prowadzona była głównie w okresie ferii zimowych oraz wakacji, obecnie realizowana jest przez cały rok.
Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018
Ponadto Ministerstwo Finansów analizując mechanizmy występujące w szarej strefie odnotowuje coraz częstsze sygnały o nadużyciach występujących głównie na stacjach paliw. Reakcją na przedmiotowe nieprawidłowości była m.in. ogólnopolska kampania informacyjna Ministerstwa Finansów pod hasłem „Weź paragon ze sobą" prowadzona w okresie od września do listopada 2016 r. Akcja ta miała uświadomić Polakom z czym wiąże się niewydawanie paragonów fiskalnych na stacjach paliwowych i niezabieranie ich ze sobą, kiedy je otrzymują. Wskazano, że proceder ten może mieć dalsze konsekwencje polegające na wystawianiu tzw. „pustych" faktur na podstawie niewydanych lub nieodebranych paragonów fiskalnych.
Kolejnym krokiem mającym za zadanie walkę z powyżej wymienionym procederem są obecnie prowadzone prace legislacyjne w zakresie zmian do ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach. W regulacji tej proponuje się ograniczyć prawo do wystawiania faktur dla przedsiębiorców do paragonów, które będą zawierały numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Regulacja ta pozwoli na eliminację procederu wystawiania „pustych faktur” na podstawie zebranych paragonów pozostawionych przez innych klientów.