Ustawodawca planowane zmiany nazwał „pakietem rozwiązań uszczelniających”. Głównym ich celem jest walka z wyłudzeniami VAT. Szacuje się, że luka w VAT, tj. różnica pomiędzy podatkiem należnym a faktycznie pobranym osiągnęła w ostatnich latach kilkadziesiąt miliardów złotych. Należy jednak spodziewać się, że restrykcyjne regulacje uderzą również w uczciwych podatników. Stąd warto zawczasu przygotować się do nachodzących zmian.
Nowa sankcja wraca w dwóch stawkach: 30% i nawet 100% zidentyfikowanego zaniżenia zobowiązania lub zawyżenia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Podstawowa sankcja w wysokości 30% będzie stosowana w przypadku stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji wykazał zaniżoną kwotę zobowiązania lub zawyżoną kwotę zwrotu lub nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe będzie ustalane również w przypadku braku złożenia deklaracji i wpłaty podatku. Sankcja w wysokości 100% będzie ustalana w sytuacji podatników dopuszczających się oszustw podatkowych (w tym wystawienia tzw. pustych faktur).
Jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu „sankcje mają znaczenie przede wszystkim prewencyjne. Zmierzają do przekonania podatników, iż rzetelne i staranne wypełnianie deklaracji VAT leży w ich interesie”.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
O ile jestem ogromnym zwolennikiem poprawy ściągalności podatków, w szczególności w zakresie ograniczenia ilości oszustw podatkowych, o tyle mam wątpliwość, czy w tym przypadku zastosowano odpowiednie do tej walki środki. Doświadczenie pokazuje bowiem, że oszuści podatkowi nie płacą zobowiązań, a ujawnione wyłudzenia nie są wpłacane do budżetu z uwagi na trudności w wykryciu faktycznego sprawcy. W praktyce działają tzw. firmy słupy i fikcyjne podmioty, które podatków zwyczajnie nie płacą. Nie sądzę więc, żeby odstraszyła ich sankcja, której – podobnie jako podatków – nigdy nie będą mieli zamiaru zapłacić. Poważnie obawiam się jednak, że sankcja uderzy w uczciwych podatników, którzy często nieświadomie wciągani są w łańcuchy transakcji zmierzających na koniec do wyłudzenia podatku.
Autor: Elżbieta Lis, doradca podatkowy, partner w kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach