Prawo do odliczenia VAT przy zakupie nieruchomości

Andersen w Polsce
Andersen w Polsce tworzy zespół doświadczonych ekspertów oferujących kompleksową obsługę prawną, najwyższej klasy doradztwo podatkowe, compliance, doradztwo w zakresie cen transferowych i outsourcing księgowy.
rozwiń więcej
Prawo do odliczenia VAT przy zakupie nieruchomości / www.shutterstock.com
Prawo nabywcy nieruchomości do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o podatek naliczony wynika z treści art. 86 ustawy o VAT. Aby jednak zastosować ten przepis, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy transakcja w ogóle podlega opodatkowaniu VAT. Jak pokazuje poniższy przykład, zadanie to może przysporzyć sporo trudności.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśli ustawy towarem są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Pozostaje zatem zweryfikować, czy do transakcji zbycia nieruchomości nie znajdzie zastosowania któreś z wyłączeń w ustawie o VAT. Na tym bowiem etapie powstał spór z organami podatkowymi.

Autopromocja

Zgodnie z treścią art. 6 pkt 2 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega transakcja zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Z uwagi na brak definicji przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o VAT, należy sięgnąć do art. 551 kodeksu cywilnego, który wyjaśnia że przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto kodeks cywilny wymienia w tym miejscu przykładowe elementy stanowiące przedsiębiorstwo, m.in. nazwę, koncesje, licencje, zezwolenia, wierzytelności, własność nieruchomości i ruchomości, majątkowe prawa autorskie, czy tajemnicę przedsiębiorstwa.

Ustawa o VAT definiuje natomiast zorganizowaną część przedsiębiorstwa, wyjaśniając, że jest to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania

W omawianej sprawie nabywca nieruchomości wystąpił o zwrot podatku VAT, w wyniku czego urząd skarbowy postanowił zweryfikować rozliczenia nabywcy. W następstwie kontroli organ podatkowy uznał, że nabywana nieruchomość stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa (ZCP) w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, a zatem transakcja nabycia nieruchomości nie podlegała w ogóle opodatkowaniu VAT i nabywca nie ma prawa do zwrotu podatku od towarów i usług z tego tytułu. Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej. Spółka zaskarżyła więc decyzje do WSA we Wrocławiu, który również zaaprobował stanowiska organów podatkowych. W uzasadnieniu wyroku Sąd wyjaśniał, że nie ma wątpliwości, iż doszło do zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, gdyż nabywca prowadził działalność gospodarczą przy pomocy nabytych składników majątku w takim samym zakresie i charakterze, co właściciel dotychczasowy. Ponadto niewątpliwie nieruchomość stanowiła zespół składników, który umożliwiał osiągnięcie zamierzonego celu gospodarczego w postaci świadczenia usług najmu lokali, a obiekt był funkcjonalnie wyodrębniony jako kompletny i wystarczający do prowadzenia działalności w powyższym zakresie.

Konsekwencją takiego stanowiska jest brak prawa do odliczenia VAT oraz opodatkowanie transakcji 2% PCC.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, gdzie Spółka uzyskała korzystne stanowisko. Zdaniem NSA definicję ZCP zawartą w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT należy rozumieć w ten sposób, że ZCP tworzy taki zespół składników majątkowych, który jest zdolny do prowadzenia niezależnej i samodzielnej działalności gospodarczej. Przy czym, ten zespół składników majątkowych, powinien być zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej w składzie takim, w jakim jest zbywany na rzecz drugiego podmiotu. Oznacza to, że zbywany zespół składników majątkowych musi sam w sobie być zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności, a nie dopiero po połączeniu z przedsiębiorstwem nabywcy, czy też po uzupełnieniu go o inne składniki majątkowe. Nieruchomości zabudowane budynkami same w sobie nie mogą stanowić ZCP, nawet jeżeli były wykorzystywane przez zbywcę do działalności gospodarczej. Ponadto Sąd zwrócił uwagę, że okoliczność kontynuacji działalności przez nabywcę ma znaczenie dopiero w momencie ustalenia, że zbywany zespół składników majątkowych spełnia warunki definicji ZCP. Natomiast fakt, że nieruchomości mogą stanowić przedmiot najmu, tak u zbywcy, jak i następnie u nabywcy, nie czyni z tych nieruchomości zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Aktualne stanowisko NSA być może zmieni niekorzystne stanowiska organów podatkowych, jednakże należy pamiętać, że wyrok zapadł w indywidualnej sprawie.

Autor: Marta Mikosz – doradca podatkowy w Kancelarii KSP Legal & Tax Advice w Katowicach

marta.mikosz@ksplegal.pl

KSP Legal – Blog o Podatkach

Księgowość
Od kiedy obowiązkowy KSeF? Projekt ustawy przyjęty przez rząd
30 kwi 2024

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który ma na celu przesunięcie obligatoryjnego KSeF na 1 lutego 2026 r. Jak informuje Ministerstwo Finansów, dalsze uproszczenia KSeF, w tym zapowiadane przez resort finansów etapowe wejście w życie KSeF będzie przedmiotem odrębnych prac legislacyjnych.

Dostałeś rabat i wystawiłeś fakturę korygującą? To błąd. I może mieć poważne konsekwencje na gruncie VAT
30 kwi 2024

Dostałeś rabat i wystawiłeś fakturę korygującą? To błąd. W przypadku rabatu pośredniego kluczowe znaczenie ma okoliczność, że między podatnikiem przekazującym środki pieniężne a podmiotem będącym beneficjentem rabatu pośredniego nie miała miejsca żadna transakcja, którą można byłoby skorygować.

Automatyczna akceptacja PIT. Wgląd w deklaracje i korekta nie będą możliwe przez kilka dni
30 kwi 2024

Automatyczna akceptacja zeznań podatkowych PIT w usłudze Twój e-PIT nastąpi po 30 kwietnia i potrwa przez pierwsze dni maja. Podczas trwania tego procesu usługa nie będzie dostępna, a więc przez kilka dni nie będzie można sprawdzić złożonej już deklaracji PIT, ani złożyć korekty zeznania rocznego. Na czym dokładnie polega ten proces?

Windykacja na własną rękę – jakie są plusy i minusy po stronie przedsiębiorcy?
30 kwi 2024

Proces windykacji można przeprowadzić na kilka sposobów. Czy jednak warto prowadzić windykację w przedsiębiorstwie na własną rękę? Jakie są plusy i minusy takiego działania?

Odroczenie KSeF. Decyzja słuszna, choć budzi wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców
30 kwi 2024

Decyzja o przesunięciu KSeF jest słuszna, natomiast tak długie odroczenie może budzić wątpliwości w kontekście interesu przedsiębiorców - zauważa ekspert podatkowy Adam Mariański. Zdaniem prawnika wielu przedsiębiorców jest już gotowych do wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur.

To już ostatni dzwonek. Dzisiaj upływa termin na rozliczenie PIT
30 kwi 2024

We wtorek, 30 kwietnia, mija termin na rozliczenie PIT za rok 2023. Możliwe jest złożenie zeznania drogą elektroniczną lub papierową, które można dostarczyć do Urzędu Skarbowego lub wysłać pocztą.

Zarobki kierowców zawodowych w Polsce. Najczęściej przynajmniej 8 tys. zł brutto. Ale nie wszyscy tyle dostają. Od czego zależy pensja kierowcy?
29 kwi 2024

Ile zarabiają zawodowi kierowcy w Polsce? W 2023 roku w branży TSL nastąpiły istotne zmiany w ustalaniu wynagrodzeń dla kierowców. Wzrost płacy wraz z nowymi przepisami dotyczącymi delegowania pracowników, wpłynęły na rozliczanie płac, szczególnie kierowców działających za granicą. Te zmiany bezpośrednio wpłynęły na budżety firm transportowych, zmuszając je do uwzględnienia większych kosztów wynagrodzeń kierowców. Jednocześnie stanowią korzystną zmianę dla kierowców, poprawiając ich elastyczność finansową i warunki pracy.

BPO: kto i jak może skorzystać na outsourcingu procesów biznesowych. Co najmniej 20% oszczędności dla większych firm
29 kwi 2024

Usługi centrów BPO (Business Process Outsourcing) są efektywnym narzędziem dla firm. Umożliwiają redukcję kosztów i szybszy rozwój. Dlatego są popularne wśród międzynarodowych firm. Ich skala była jednak za duża dla polskich średnich i dużych firm – od niedawna powstają jednak rozwiązania dopasowane do ich potrzeb.

Obowiązkowy KSeF od lutego 2026 r. Co będzie zawierała ustawa zmieniająca?
29 kwi 2024

Obowiązkowy KSeF dla firm wejdzie w życie od 2026 roku. Ukazał się projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje zmiany w Krajowym Systemie e-Faktur. Nową datę wejścia w życie obligatoryjnego KSeF określa się na dzień 1 lutego 2026 r.

ZUS: Niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą w 2024 r. obniżyć roczną składkę zdrowotną. Jak to zrobić? Jakie warunki?
29 kwi 2024

ZUS informuje, że od rozliczenia rocznego za rok 2023, osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne na poniższych zasadach.

pokaż więcej
Proszę czekać...